Το καλοκαίρι είναι αφιερωμένο στις βόλτες, στο παιχνίδι και στη θάλασσα. Δυστυχώς κάποια πλάσματα έχουν βάλει σκοπό να σας χαλάσουν την ημέρα. Σφήκες και τσούχτρες είναι κάποιοι από τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει το παιδί σας καθώς διασκεδάζει ανέμελο. Τα κουνούπια δε είναι ο μόνιμος εχθρός. Υπάρχει τρόπος όμως να γλιτώσετε αυτό το καλοκαίρι από κοκκινίλες, πρηξίματα και κλάματα απελπισίας…
Τσιµπήµατα από κουνούπια
Τα τσιµπήµατα από κουνούπια σε γενικές γραµµές δεν είναι επικίνδυνα, ωστόσο δεν θέλετε να βλέπετε το παιδί σας γεµάτο κόκκινα σηµάδια και να ξύνεται, πληγώνοντας το δέρµα του. Τι µπορείτε να κάνετε:
Αποφύγετε τα αρωµατισµένα προϊόντα. Τα κουνούπια έλκονται από τις µυρωδιές σε πολλά προϊόντα, όπως το σαπούνι, το γαλάκτωµα σώµατος, ακόµη και το µαλακτικό ρούχων. Δοκιµάστε τη µυρωδιά των προϊόντων προτού τα αγοράσετε ή διαβάστε τις ετικέτες για να βεβαιωθείτε ότι είναι άοσµα ή, έστω, ελαφρά αρωµατισµένα.
Ντύστε σωστά το μωρό σας. Εάν πρόκειται να επισκεφθείτε κάποια περιοχή στην οποία γνωρίζετε ότι «συχνάζουν» κουνούπια ή να μείνετε σε εξωτερικό χώρο έως αργά το απόγευμα ή το βράδυ, φορέστε στο μωρό μπλούζα με μακριά μανίκια, μακρύ παντελόνι και κλειστά παπούτσια. Ο στόχος είναι να μην αφήσετε το δέρμα του εκτεθειμένο και με αυτόν τον τρόπο να περιορίσετε τα σημεία όπου μπορεί να το τσιμπήσει ένα κουνούπι. Προτιμήστε τις χαλαρές γραμμές στα ρούχα και τα λινά υφάσματα για να μη ζεσταίνεται το μωρό σας. Επίσης πρέπει να αποφεύγονται τα ρούχα με έντονα χρώματα γιατί και αυτά έλκουν όχι μόνο τα κουνούπια, αλλά και άλλα έντομα.
Χρησιμοποιήστε κουνουπιέρα. Θα χρειαστείτε μια κουνουπιέρα που να καλύπτει ολόκληρο το κρεβάτι του μωρού σας ή το καρότσι της βόλτας. Βεβαιωθείτε ότι αγοράσατε το δίχτυ με αρκετά μικρές τρύπες ώστε να μην μπορούν να το διαπεράσουν τα κουνούπια, καθώς και ότι καλύπτει καλά το καρότσι. Προσοχή χρειάζεται στην τοποθέτηση της κουνουπιέρας γύρω από την κούνια ως προς τις αποστάσεις με αυτήν, καθώς το μωρό μπορεί να την τραβήξει και να περιδεθεί επικίνδυνα.
«Μαζέψτε» λεβάντα και βασιλικό. Το άρωμα της λεβάντας δεν είναι μόνο ευχάριστο και χαλαρωτικό, αλλά έχει επίσης δράση ενάντια στα κουνούπια. Αγοράστε ξερή λεβάντα ή αποξηράνετε μερική από το φυτό που μπορεί να έχετε. Επειτα βάλτε τη σε μικρά σακουλάκια, τα οποία μπορείτε να μεταφέρετε και να τοποθετήσετε παντού, όπως στο καρότσι του μωρού ή κοντά στο κρεβάτι του.
Χρησιμοποιήστε τα κλασικά εντομοαπωθητικά. Τα εντομοαπωθητικά του εμπορίου που προορίζονται για παιδιά είναι εγκεκριμένα για αυτήν τη χρήση. Ωστόσο, επειδή περιέχουν χημικές ουσίες προκειμένου να είναι δραστικά, καλό είναι να αποφεύγετε να τα χρησιμοποιείτε στα πολύ μικρά βρέφη. Προμηθευτείτε τις ειδικές κρέμες, σπρέι ή αυτοκόλλητα που μπορείτε να βρείτε στο φαρμακείο και η χρήση τους ενδείκνυται για παιδιά.
Φυσικά εντομοαπωθητικά. Αν έχετε ενδοιασμούς για τις κλασικές επιλογές, μπορείτε να διαλέξετε ένα φυσικό εντομοαπωθητικό. Οι εταιρείες προσφέρουν ολοένα και περισσότερα προϊόντα που περιέχουν
αιθέρια έλαια όπως σιτρονέλα, κέδρος, ευκάλυπτος και σόγια.
Αντιμετώπιση
Αν παρ’ όλ’ αυτά δεν καταφέρετε να γλιτώσετε τα τσιμπήματα από κουνούπι, μπορείτε τουλάχιστον να ανακουφίσετε το παιδί από τη φαγούρα.
Προλάβετε το πρήξιμο. Εάν δείτε ένα κουνούπι πάνω στο δέρμα του παιδιού σας, απομακρύνετέ το και στη συνέχεια ακουμπήστε πάγο στο σημείο για να αποφύγετε τον κνησμό και το πρήξιμο.
Αποθαρρύνετε το ξύσιμο. Τα νύχια μπορούν να τραυματίσουν το δέρμα γύρω από το τσίμπημα και να αφήσουν τα βακτήρια να εισχωρήσουν. Προσπαθήστε να εξηγήσετε στο παιδί σας ότι το ξύσιμο θα κάνει το τσίμπημα χειρότερο και κόψτε τα νύχια του όσο το δυνατόν κοντύτερα.
Καλέστε τον γιατρό εάν δείτε κάποια σημάδια λοίμωξης (πιθανότερο να συμβεί εάν το παιδί σας ξύσει το σημείο), όπως ερυθρότητα, πρήξιμο ή πύον, ή εάν η περιοχή γύρω από το τσίμπημα είναι ζεστή στην αφή. Κάποια κουνούπια μπορεί να είναι μολυσμένα ή να μεταφέρουν κάποιον ιό (όπως του Δυτικού Νείλου). Επίσης συχνά είτε από τα ίδια τα κουνούπια είτε από τα χέρια των παιδιών που ξύνουν το σημείο του τσιμπήματος αρχίζουν λοιμώξεις με μικρόβια όπως ο σταφυλόκοκκος ή ο στρεπτόκοκκος και γι’ αυτό θα πρέπει να είστε ακόμη πιο προσεκτικοί.
Τσιµπήµατα από σφήκες ή µέλισσες
Επειδή ένα τσίμπημα από μέλισσα ή σφήκα αιφνιδιάζει το παιδί, εκείνο τρομάζει και πανικοβάλλεται. Ειδικά, αν δει το έντομο να παραμένει πάνω του. Για να μην μπει σε αυτή την περιπέτεια, προσπαθήστε να κρατήσετε το κεντρί μακριά!
Στα έντομα αρέσουν τα αρώματα και τα έντονα χρώματα. Οπως και στην περίπτωση με τα κουνούπια, καλό είναι να αποφεύγετε τη χρήση αρωματισμένων προϊόντων ή έντονων χρωμάτων στα ρούχα των παιδιών σας.
Θα πρέπει να προσέχετε τα τρόφιμα που καταναλώνετε, καθώς οι μέλισσες έλκονται από υπολείμματα ζαχαρούχων τροφών και ποτών. Οι συσκευασίες αναψυκτικών (είτε γεμάτες είτε άδειες) και οι γλυκές λιχουδιές θα προσελκύσουν τις μέλισσες κοντά σας πολύ γρήγορα. Φροντίστε πάντα να καλύπτετε τα τρόφιμα όταν τρώτε σε εξωτερικούς χώρους.
Προσπαθήστε να κρατήσετε τα παιδιά μακριά από θάμνους και φυλλωσιές δέντρων, όπου συνήθως είναι οι φωλιές των εντόμων.
Αντιμετώπιση
Αν το παιδί σας τσιμπήθηκε από μέλισσα ή σφήκα, διατηρήστε την ψυχραιμία σας. Θα προκληθούν κοκκινίλα και πρήξιμο γύρω από το σημείο του τσιμπήματος. Ο πόνος συνήθως υποχωρεί μέσα σε λίγες ώρες. Περίπου το 3% των ανθρώπων έχει αλλεργική αντίδραση στα τσιμπήματα των μελισσών, οπότε αν το παιδί σας αρχίσει να εμφανίζει κνίδωση, εμετό, ναυτία, ζάλη, αναπνευστική δυσχέρεια ή διάρροια, μεταβείτε αμέσως στο νοσοκομείο ή στο κέντρο υγείας.
Το πρώτο βήμα για να αντιμετωπίσετε ένα τέτοιου είδους τσίμπημα είναι να δείτε εάν το κεντρί είναι ακόμα στο δέρμα. Εάν δείτε μια μικρή μαύρη κουκκίδα στο τραύμα, αφαιρέστε την αμέσως με τσιμπιδάκι.
Τσιµπήµατα από µέδουσες
Στις οργανωμένες παραλίες το πιθανότερο είναι να υπάρχει προειδοποίηση για μέδουσες. Σε κάθε περίπτωση, επειδή τα τελευταία καλοκαίρια οι τσούχτρες κάνουν την εμφάνισή τους και σε νέες περιοχές, καλό είναι, πριν ξεκινήσετε για κάποια παραλία, να ρωτήσετε αν έχει παρατηρηθεί κάποιο κρούσμα. Να θυμάστε ότι προτιμούν τα ζεστά νερά.
Η μέδουσα στην πραγματικότητα δεν επιτίθεται, απλώς επιπλέει… Μπορεί ωστόσο τα πλοκάμια της να έρθουν σε επαφή με το παιδί σας και το δηλητήριό τους να προκαλέσει έντονο τσούξιμο. Το παιδί που κολυμπάει ή παίζει ανέμελο στη θάλασσα θα πανικοβληθεί, γι’ αυτό καλό είναι να βρίσκεστε κοντά του για να ελέγχετε την περιοχή.
Αντιμετώπιση
Αν μια τσούχτρα σάς αιφνιδιάσει:
Βγάλτε το παιδί σας έξω από το νερό. Οπου υπάρχει μια μέδουσα, υπάρχει συνήθως σμήνος.
Ρίξτε ξίδι πάνω στα πλοκάμια. Αυτό βοηθά να απονεκρωθούν και ηρεμεί την ενόχληση από το τσίμπημα. Εάν δεν έχετε ξίδι εύκαιρο, τότε ξεπλύνετε με θαλασσινό νερό. Σε καμία περίπτωση μη χρησιμοποιήσετε γλυκό νερό, καθώς αυτό θα επιδεινώσει τα συμπτώματα.
Αφαιρέστε τυχόν πλοκάμια με προσοχή. Εάν είναι δυνατόν, χρησιμοποιήστε ένα ραβδί ή χοντρά γάντια από καουτσούκ για να το κάνετε αυτό.
Χρησιμοποιήστε τα ειδικά προϊόντα φαρμακείου για το τσίμπημα τσούχτρας.
Προσέξτε για αλλεργικές αντιδράσεις και αναφυλαξία. Εάν δείτε κάποιο από τα συμπτώματα που σχετίζονται με αυτά, αναζητήστε ιατρική φροντίδα.Τα σημάδια από το τσίμπημα της τσούχτρας είναι ιδιαίτερα έντονα και σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και αποκρουστικά. Ωστόσο, να έχετε στον νου σας ότι θα εξαφανιστούν από το δέρμα του παιδιού με την πάροδο των ημερών. Για να βοηθήσετε στην επούλωση, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο για τη χρήση ειδικής αναπλαστικής κρέμας που θα συμβάλει στην ανασύσταση του δέρματος.
Τσιµπήµατα από αχινούς
Οπως και οι τσούχτρες, ούτε οι αχινοί είναι επιθετικοί. Απλά τυχαίνει να βρίσκονται στα ρηχά νερά, όπου παίζει και το παιδί σας. Αυτό µπορεί να οδηγήσει σε επαφή που δεν θέλουµε!
Η καλύτερη προφύλαξη για να µην πατήσει αχινό το παιδί σας είναι τα ειδικά πλαστικά παπούτσια θαλάσσης.
Οι αχινοί συνήθως βρίσκονται στα βράχια. Πριν το παιδί µπει στη θάλασσα, ρίξτε µια µατιά για µαύρες αγκαθωτές µπάλες στον βυθό.
Πείτε στα παιδιά να µην παίζουν κοντά στα βράχια και εφόσον µπορούν να κάνουν βουτιές µε µάσκα, να ελέγχουν πριν πατήσουν κάπου.
Αντιμετώπιση
Τα τσιμπήματα των αχινών είναι οδυνηρά. Θα παρατηρήσετε πρήξιμο και κοκκινίλα, ενώ γύρω από το σημείο του τραυματισμού η περιοχή θα μοιάζει σαν μελανιασμένη.
Αφαιρέστε τα αγκάθια. Στην περίπτωση που συμβεί το ατύχημα, η πρώτη σας κίνηση είναι να αφαιρέσετε οποιοδήποτε αγκάθι έχει μείνει μέσα στο πόδι του παιδιού. Χρησιμοποιήστε τσιμπιδάκι.
Σπεύστε στον γιατρό. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όταν υπάρχουν πολλά και βαθιά τραύματα διάτρησης, μπορεί να συνοδευτούν από αδυναμία, μυϊκούς πόνους, σοκ, παράλυση, έντονη κόπωση, δηλαδή συμπτώματα που μπορεί να οδηγήσουν σε αναπνευστική δυσχέρεια. Αν τυχόν παρατηρήσετε κάτι ανησυχητικό, σπεύστε στο νοσοκομείο ή το κέντρο υγείας.
Τσιµπήµατα από τσιµπούρια
Τα τσιµπούρια βρίσκονται συνήθως στα ζώα και αγαπούν τα µέρη µε υγρασία, σκιά και φυλλώµατα. Γι’ αυτό µπορεί να τσιµπήσουν το παιδί σε µια βόλτα στο δάσος ή όταν παίζει σε κάποιο χωράφι ή όταν έρθει σε επαφή µε κάποιο ζώο που δεν έχει λάβει θεραπεία κατά των τσιµπουριών. Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι όλα τα µη οικόσιτα ζώα που θα συναντήσει το παιδί σας στις διακοπές του είναι πολύ πιθανό να έχουν τσιµπούρια.
Η καλύτερη προστασία είναι τα ρούχα που καλύπτουν όσο περισσότερο δέρµα γίνεται. Σε αντίθεση µε τα κουνούπια, τα τσιµπούρια παραµένουν στο δέρµα και µετά το τσίµπηµα. Για να ελέγξετε εάν κάποιο τσιµπούρι έχει τρυπώσει στο δέρµα του παιδιού σας, κοιτάξτε προσεκτικά στο τριχωτό του κεφαλιού, στα αφτιά, στον αφαλό, ανάµεσα στα πόδια και στις κλειδώσεις των γονάτων.
Κάντε το µπάνιο. Μετά την επιστροφή από το παιχνίδι και αφού ελέγξετε για τσιµπούρια, καλό είναι το παιδί να κάνει αµέσως ένα µπάνιο. Ακόµη κι αν δεν εντοπίσετε κάτι, πλύνετε σε υψηλή θερµοκρασία όλα τα ρούχα που φορούσε το παιδί.
Αντιμετώπιση
Τι κάνουμε στην περίπτωση που εντοπίσουμε το ζωύφιο;
Δεν χάνουµε χρόνο. Η αφαίρεση του τσιµπουριού είναι σηµαντικό να γίνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και πριν περάσουν 24 ώρες, γιατί σε αυτόν τον χρόνο µεταδίδονται από αυτό ορισµένα επικίνδυνα βακτήρια, όπως αυτό που προκαλεί τη νόσο Lyme µε εκδηλώσεις από το δέρµα, τις αρθρώσεις, την καρδιά µέχρι το νευρικό σύστηµα.
Πηγαίνουµε στον γιατρό. Αν υπάρχει η δυνατότητα, προτιµούµε η αφαίρεση να γίνει από γιατρό µε ειδικές λαβίδες. Αν δεν είναι εφικτό, χρησιµοποιούµε ένα αµβλύ τσιµπιδάκι και το πιάνουµε όσο το δυνατό πιο κοντά από το κεφάλι και όχι από το σώµα, τραβώντας το σιγά σιγά και όχι απότοµα για να µην αποκολληθεί το κεφάλι και παραµείνει στο δέρµα.
Καθαρίζουµε µε αντισηπτικό διάλυµα και µε την πρώτη ευκαιρία ζητούµε κάποιος γιατρός να εξετάσει την περιοχή και να συζητηθεί ανάλογα µε την περίπτωση αν απαιτείται η προληπτική χορήγηση αντιβιοτικών.
Δεν χρησιµοποιούµε πριν από την αφαίρεση ουσίες όπως οινόπνευµα, πετρέλαιο, λάδι, βαζελίνη, ασετόν κ.τ.λ. γιατί µπορεί να εκχυθούν σάλιο, εκκρίσεις, µικρόβια και τοξίνες ευκολότερα στο δέρµα του παιδιού.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την Άννα Παρδάλη, επιμελήτρια, παιδίατρο του Τμήματος Επειγόντων, Ιασώ Παίδων