Σίγουρα έχετε ακούσει πως η υψηλή κατανάλωση αλατιού έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία, καθώς συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και άλλων χρόνιων νοσημάτων. Αυτό όμως που ενδεχομένως είναι λιγότερο γνωστό, είναι πως οι επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης αλατιού μπορεί να εμφανιστούν από πολύ νωρίς. Επομένως, ο περιορισμός της πρόσληψης αλατιού δεν πρέπει να αποτελεί στόχο μόνο για τους ενηλίκους, αλλά και για τα παιδιά, και ειδικότερα κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, όταν το νεφρικό σύστημα δεν έχει «ωριμάσει» πλήρως, ώστε να μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά μεγάλες ποσότητες αλατιού. Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι διατροφικές συνήθειες που διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας είναι πολύ πιθανό να διατηρηθούν και στην ενήλικη ζωή. Ετσι, όσο περισσότερο συνηθίζει ένα παιδί την αλμυρή γεύση, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να αλλάξει αυτή η προτίμηση μελλοντικά. Συνεπώς, θα ήταν καλό η προσθήκη αλατιού στο φαγητό της οικογένειας να περιορίζεται στο ελάχιστο, ειδικότερα αν λάβει κανείς υπόψη το γεγονός ότι πολλά συσκευασμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά περιέχουν μεγάλες ποσότητες αλατιού.
Στην παιδική ηλικία
Ειδικότερα κατά τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού, η αυξημένη πρόσληψη αλατιού μπορεί να επηρεάσει τη νεφρική λειτουργία και συνεπώς θα πρέπει να αποφεύγεται πλήρως η προσθήκη αλατιού στο φαγητό, η χρήση κύβων κι έτοιμων ζωμών στην προετοιμασία σούπας ή άλλων φαγητών, καθώς και η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Ωστόσο, ακόμη και μετά τον πρώτο χρόνο, όταν το παιδί αρχίζει σταδιακά να καταναλώνει το ίδιο φαγητό με την υπόλοιπη οικογένεια, θα ήταν καλό η χρήση αλατιού να περιορίζεται στο ελάχιστο. Παράλληλα, είναι σημαντικό οι γονείς να ελέγχουν τις ετικέτες των συσκευασμένων προϊόντων, ώστε να μην προσφέρουν στο παιδί «κρυφές» πηγές νατρίου ή τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αυτό.
Στην εφηβεία
Φεύγοντας από την παιδική ηλικία και μπαίνοντας στην εφηβεία, επιστημονικά στοιχεία δείχνουν σήμερα ότι οι έφηβοι καταναλώνουν πολλές φορές πολύ μεγαλύτερες δόσεις αλατιού σε σχέση με τους ενηλίκους. Το γεγονός αυτό φάνηκε στα πλαίσια μελέτης που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Pediatrics». Στην εν λόγω μελέτη, που έγινε σε 766 εφήβους, το 97% αυτών ανέφερε πρόσληψη νατρίου η οποία ξεπερνούσε την ημερήσια συνιστώμενη δόση. Αυτά τα άτομα είχαν επίσης υψηλά επίπεδα σε διάφορους παράγοντες φλεγμονής και δείκτες μελλοντικής παχυσαρκίας. Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές, τα ευρήματα θα πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειες τόσο των γονέων όσο και των ειδικών σε θέματα διατροφής, για περιορισμό της ποσότητας του αλατιού που καταναλώνει ένα παιδί ή ένας έφηβος. Στο σημείο αυτό θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι ένα παιδί το αλάτι δεν θα το προσλάβει μόνο από αυτό που βάζει στο φαγητό του, αλλά σε μεγάλες ποσότητες από το φαγητό εκτός σπιτιού – fast food, delivery, πατατάκια, γαριδάκια, έτοιμες τυρόπιτες και άλλα.
Πού κρύβεται το αλάτι
- Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον κίνδυνο υπερπρόσληψης αλατιού λόγω των κρυφών πηγών του, μερικές από τις κυριότερες είναι οι εξής:
- Τυριά (π.χ. φέτα)
- Κρέας και αλλαντικά
- Αλμυρά σνακ (π.χ. μπισκότα, αλατισμένοι ξηροί καρποί, πατατάκια κ.λπ.)
- Αλατισμένοι ξηροί καρποί
- Έτοιμο ποπκόρν
- Έτοιμες σούπες σε σκόνη
- Κύβοι μαγειρέματος
- Καπνιστά τρόφιμα και κονσέρβες
- Σόγια σος
- Delivery (σουβλάκι, πίτσα)
Η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη (ΣΗΠ) αλατιού ή νατρίου για παιδιά, ανάλογα με την ηλικία:
Ηλικία 1-3 ετών 4-6 ετών 7-10 ετών 11 ετών και άνω
ΣΗΠ αλατιού 2 γρ. 3 γρ. 5 γρ. 6 γρ.
ΣΗΠ νατρίου 0,8 γρ. 1,2 γρ. 2 γρ. 2,4 γρ.
Σημείωση: Ενα κουταλάκι του γλυκού αντιστοιχεί σε πέντε γραμμάρια
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Χάρη Γεωργακάκη, κλινικό διαιτολόγος – διατροφολόγο, MSc, αντιπρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιαγγειακής Υγείας και Διατροφής
