Αν και οι καλοκαιρινές διακοπές δύσκολα μπορούν να συγκριθούν με οτιδήποτε στα μάτια των παιδιών, αφού οι γονείς επιστρέψουν στις δουλειές τους και η διασκέδαση αντικατασταθεί από κενές ώρες στο σπίτι, τα περισσότερα πιτσιρίκια καταλήγουν να ανυπομονούν για την επιστροφή στο σχολείο – ή έστω στους συμμαθητές τους. Ωστόσο, πολλές φορές ακόμη και οι καλύτεροι μαθητές εκφράζουν (περισσότερο ή λιγότερο ξαφνικά) έντονη άρνηση απέναντι στη νέα σχολική χρονιά. Τι μπορεί να φταίει για αυτό; Και τι θα πρέπει να κάνετε για να πείσετε το μικρό σας να ξαναφορέσει την τσάντα του αδιαμαρτύρητα;
Η πηγή της απροθυμίας
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που κάνουν ένα παιδί να φοβηθεί ή να αντιπαθήσει το σχολείο. Μερικοί από τους πιο συνηθισμένους είναι οι παρακάτω:
- Μαθησιακές δυσκολίες: Αν αισθάνεται ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει τόσο καλά όσο οι συμμαθητές του, ενδέχεται να ντρέπεται με αυτό και να μην θέλει να συνεχίσει να προσπαθεί.
- Διαταραχές άγχους: Μας φαίνεται περίεργο, όμως τα επίπεδα στρες των παιδιών αυξάνονται απότομα από την ηλικία των 5 ετών και μετά, καθώς αποκτούν συναίσθηση του ότι είμαστε ευάλωτοι.
- Σημαντικές αλλαγές: Ανάμεσα σε αυτές συγκαταλέγονται οι αλλαγές στη σχέση των γονιών, μια μετακόμιση, η αλλαγή σχολείου αλλά και η μετάβαση σε μια νέα σχολική βαθμίδα.
- (Δικαιολογημένοι) φόβοι: Δεν αποκλείεται το μικρό σας να έχει υπάρξει θύμα σχολικού εκφοβισμού ή να είχε μια δυσάρεστη εμπειρία από την επικοινωνία του με το δάσκαλο.
- Αυξημένη… καλοπέραση: Αν το παιδί διασκεδάζει ασταμάτητα τις ώρες που βρίσκεται στο σπίτι, είναι απολύτως φυσιολογικό να μην θέλει να αναλάβει και πάλι τις χειμερινές του υποχρεώσεις.
Λύσεις για την αρχή της χρονιάς
Ό,τι και αν συμβαίνει και όσο και αν σας στεναχωρεί η άρνηση του παιδιού να επιστρέψει στα θρανία, θυμηθείτε πως το γεγονός ότι εκφράζει την επιθυμία να παραμείνει στο σπίτι είναι εν μέρει καλό σημάδι. Τα παιδιά που παρακαλούν τους γονείς τους να μην τα πάνε στο σχολείο ή βρίσκουν δικαιολογίες για να το αποφύγουν, συνήθως είναι συνεργάσιμα και έχουν γενικώς καλή συμπεριφορά – η εναλλακτική είναι ένα παιδί που φεύγει στα κρυφά από το σχολείο, θέτοντας τον εαυτό του σε κίνδυνο.
Αν σας δηλώνει με πάθος ότι δεν θέλει να ξαναπάει στην τάξη:
- Συζητήστε μαζί του: Προσπαθήστε να καταλάβετε ποιοι είναι οι λόγοι για τη μεταστροφή του. Ίσως δυσκολεύεται να βρει τις κατάλληλες λέξεις για να σας εξηγήσει. Σε αυτή την περίπτωση, τροφοδοτήστε το εσείς, χρησιμοποιώντας φράσεις όπως «Κι εγώ πολλές φορές αγχώνομαι όταν έχω αναλάβει κάτι δύσκολο στη δουλειά».
- Μην γίνεστε διδακτικοί: Τα «κηρύγματα» σπανίως φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ενδέχεται να βάλουν το παιδί σε άμυνα ή εξαιτίας της προσοχής που νιώθει ότι λαμβάνει από εσάς να χειροτερεύσουν το πρόβλημα.
- Δείξτε κατανόηση και σιγουριά: Όταν καταλάβετε τι συμβαίνει, μην επιχειρήσετε να το υποτιμήσετε. Πείτε του ότι καταλαβαίνετε πως νιώθει και εκφραστείτε με τρόπο που να κάνει σαφές πως είστε βέβαιοι ότι σύντομα θα το ξεπεράσει.
Αν η άρνησή του συνεχιστεί μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς:
- Διατηρήστε την ψυχραιμία σας: Μην του δείξετε πως έχετε ανησυχήσει υπερβολικά. Συνεχίστε να χρησιμοποιείτε έναν σίγουρο και καθησυχαστικό τόνο όταν συζητάτε μαζί του το συγκεκριμένο ζήτημα.
- Δείξτε του ότι το πιστεύετε: Τα περισσότερα παιδιά προσποιούνται κάποιον πόνο για να αποφύγουν το σχολείο. Αν και το δικό σας ανήκει σε αυτή την κατηγορία, πηγαίνετέ το στον παιδίατρο, προκειμένου να αποκλείσετε το ενδεχόμενο να έχει όντως κάτι σωματικό. Έπειτα εξηγήστε του ότι, αν δεν είμαστε άρρωστοι, καμιά φορά πρέπει να συνεχίζουμε τις υποχρεώσεις μας ακόμη και αν δεν νιώθουμε απολύτως καλά.
- Κάντε το σπίτι σας βαρετό: Τις μέρες που θα παραμείνει στο σπίτι λόγω ασθενείας (πραγματικής ή όχι) εφαρμόστε συγκεκριμένους κανόνες, ώστε να μην βρίσκει την εμπειρία διασκεδαστική. Όσο και αν σας είναι δύσκολο, αυτό σημαίνει και ότι δεν θα πρέπει να του χαρίζετε υπερβολική φροντίδα και προσοχή, ούτε να του κάνετε όλα τα χατίρια.
- Να είστε βράχοι: Είναι βέβαιο πως πολλές φορές θα στεναχωρηθείτε που το υποβάλλετε σε μια εμπειρία που του είναι δυσάρεστη. Ωστόσο, όσο περισσότερο αποφεύγει την αίθουσα διδασκαλίας, τόσο θα μεγαλώνει και ο φόβος του για αυτή.
- Καθιερώστε καλές συνήθειες: Η ρουτίνα βοηθά τα παιδιά να νιώσουν πιο ασφαλή, ακόμη και απέναντι σε πράγματα που τους δημιουργούν στρες. Φροντίστε να κοιμάται και να ξυπνάει την ίδια περίπου ώρα κάθε μέρα, να τρώει ένα σωστό πρωινό και ενδεχομένως να εντάξετε κάποια δραστηριότητα που απολαμβάνει ώστε να γλυκάνετε τη μετάβασή του.
- Μην βγάζετε γρήγορα συμπεράσματα: Το πιθανότερο είναι ότι αισθάνεστε την ανάγκη να αποδώσετε κάπου τις ευθύνες για αυτή τη συμπεριφορά του παιδιού. Ωστόσο πολλές φορές οι αιτίες δεν είναι αυτές που φαίνονται – ή τουλάχιστον δεν είναι προσωποποιημένες.
- Απευθυνθείτε σε έναν ειδικό: Αν το πρόβλημα δεν υποχωρεί ή αν το παιδί παρουσιάζει και άλλα συμπτώματα έντονου άγχους, όπως διαρκές κλάμα, συχνούς εφιάλτες ή φόβο εγκατάλειψης, συζητήστε το με τον παιδίατρό σας. Εκείνος ή εκείνη θα σας κατευθύνει, προτείνοντάς σας ενδεχομένως μια επίσκεψη σε έναν παιδοψυχολόγο.