Οι αλλαγές δεν είναι εύκολες. Είναι όμως κάποιες αλλαγές για τις οποίες αξίζει τον κόπο να προσπαθήσουμε πραγματικά. Αυτές που θα κάνουμε για χάρη των παιδιών μας. Κι αυτό γιατί, όσο κλισέ κι αν ακούγεται, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην καθημερινότητα να κυριαρχήσει πάνω από τους στόχους μας, πάνω από την επιθυμία μας να μεγαλώσουμε υγιή, υπεύθυνα, ανεξάρτητα και ευτυχισμένα παιδιά.
Όχι, το ζήτημα δεν είναι ο χρόνος που μας λείπει, όπως ίσως σκέφτονται οι περισσότεροι. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια νέα προσέγγιση απέναντι στο concept «οικογένεια». Θα πρέπει να υιοθετήσουμε νέες συνήθειες και συμπεριφορές για να φτιάξουμε την οικογένειά μας όπως την ονειρευόμαστε: δεμένη, δυνατή, ευτυχισμένη. Και θα πρέπει να μην επιτρέψουμε να βουλιάξει το όνειρό μας στον βάλτο της καθημερινότητας. Αυτό μπορεί να γίνει αν εμείς φτιάξουμε την καθημερινότητά μας με τα δικά μας υλικά.
Ο ρόλος των γονέων
Οι ειδικοί εξηγούν ότι μια οικογένεια είναι δυνατή όταν οι γονείς επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους όχι μόνο στα μέλη της ξεχωριστά, αλλά και στο σύνολο. Οταν δηλαδή βλέπουν την οικογένεια όχι ως άθροισμα μονάδων, αλλά ως ομάδα. Πάρτε για παράδειγμα έναν προπονητή που παρακολουθεί στενά την κατάσταση κάθε παίκτη του, με σκοπό να τους βάλει όλους μαζί μέσα στο γήπεδο για να επιτύχουν τον κοινό στόχο, τη νίκη, που εξ ορισμού άλλωστε μόνο ως ομάδα μπορούν να πάρουν, κι όχι ως μονάδες, όσο «αστέρια» κι αν είναι. Ετσι και οι γονείς πρέπει να φροντίζουν ξεχωριστά τις ανάγκες κάθε παιδιού, αλλά δεν θα πρέπει να χάνουν από τα μάτια τους το «δάσος», δηλαδή την εύρυθμη λειτουργία του συνόλου. Η οικογένεια είναι σαν μια ορχήστρα. Δημιουργεί μουσική. Για τον σκοπό αυτόν χρειάζεται όλα τα μουσικά της όργανα να ενώσουν δυνάμεις. Και ο μαέστρος είναι αυτός που δίνει τον ρυθμό. Μόνο που στην περίπτωση της οικογένειας η ορχήστρα δεν έχει μόνο έναν μαέστρο, αλλά δύο: τους δύο γονείς που πρέπει να είναι κουρδισμένοι στον ίδιο τόνο για να παραγάγουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει ότι οι γονείς πρέπει πρώτα από όλα να συνεννοούνται και να συνεργάζονται μεταξύ τους για να γίνει πράξη ο στόχος της δυνατής και ευτυχισμένης οικογένειας.
Όλοι για έναν και ένας για όλους
Ομάδα δεν σημαίνει όμως ότι απλώς όλα τα μέλη συνεργάζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για έναν κοινό σκοπό. Αλλά επιπλέον όλοι θα πρέπει να αισθάνονται πως περιβάλλονται από ένα πλέγμα αγάπης, αλληλοϋποστήριξης και αλληλοβοήθειας για ό,τι χρειαστεί, πως αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του όλου, ό,τι κι αν γίνει. Και αυτό είναι κάτι που θα ενισχύσει τους δεσμούς μέσα στην οικογένεια εφ’ όρου ζωής και θα δημιουργήσει ισχυρές και ανεξάρτητες προσωπικότητες. Πρακτικά, η αρχή τού «ένας για όλους και όλοι για έναν» θα πρέπει να έχει εφαρμογή σε όλα τα ζητήματα που απασχολούν μια οικογένεια. Αν για παράδειγμα ένα από τα παιδιά δεν έχει καλές σχολικές επιδόσεις, αυτό δεν είναι ένα πρόβλημα που αφορά μόνο το ίδιο, αλλά όλα τα μέλη της οικογένειας. Ούτε μυστικό είναι ούτε ντροπή, και τα αδέλφια δεν πρέπει να αποκλείονται από την προσπάθεια αντιμετώπισής του. Οι γονείς θα πρέπει να κάνουν μια ανοιχτή συζήτηση με όλα τα παιδιά και να ζητήσουν όποια συγκεκριμένη βοήθεια κρίνουν ότι μπορούν να παράσχουν και τα αδέλφια στο παιδί που είναι πιο αδύναμο στα μαθήματα. Αλλωστε, η βοήθεια των γονιών ή ακόμη και των ειδικών από μόνη της δεν αρκεί πολλές φορές, καθώς τα αδέλφια γνωρίζουν μυστικά που μπορεί να αποτελούν κλειδί σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα αν το παιδί είναι αποδέκτης επιθετικότητας ή αρνητικών σχολίων από τους συμμαθητές του, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάζει την ψυχολογία του και την απόδοσή του.
Κώδικες συμπεριφοράς
Οι βασικές αρχές συμπεριφοράς σε δυνατές και ευτυχισμένες οικογένειες είναι η αγάπη, η αλληλοϋποστήριξη, η κατανόηση και ο αμοιβαίος σεβασμός. Οι ειδικοί επισημαίνουν πως όταν κάθε μέλος της οικογένειας γνωρίζει ότι όλοι οι υπόλοιποι είναι στο πλευρό του και τον εκτιμούν αναπτύσσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αντιμετωπίζει τον κόσμο πιο θετικά. Η θετική στάση μεταξύ των μελών μιας οικογένειας είναι και το κλειδί για την ευτυχία. Οι γονείς θα πρέπει συνεχώς να δείχνουν την αγάπη τους στα παιδιά τους και να μην τα επικρίνουν για αδυναμίες τους. Θα πρέπει να τα ενθαρρύνουν να εκφραστούν και οι ίδιοι να ακούν πρώτα πριν αντιδράσουν. Προκειμένου να ενισχύσουν τους δεσμούς μέσα στην οικογένεια, οι γονείς πρέπει να αφιερώνουν χρόνο στα παιδιά τους – χρόνο που θα έχουν ορίσει εκ των προτέρων στο ημερολόγιο πρόγραμμά τους για να μην υπάρχει καμία δικαιολογία. Χρειάζεται να αφιερώνουν χρόνο σε κάθε παιδί ξεχωριστά, αλλά και όλη η οικογένεια να έχει κοινές δραστηριότητες. Και είναι πολύ σημαντικό να γιορτάζουν όλοι μαζί τα επιτεύγματά τους. Η θετική στάση ζωής είναι άλλωστε κάτι που διαφοροποιεί τις δυνατές οικογένειες. Είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες, τα προβλήματα ή ακόμη και τις αλλαγές. Οι γονείς αυτοί δεν κρύβουν την αλήθεια από τα παιδιά τους για να τα προστατέψουν, αλλά τα εκπαιδεύουν έτσι ώστε να γίνουν ευέλικτα, υπεύθυνα, να μπορούν κι εκείνα να λύνουν προβλήματα και να αντεπεξέρχονται στις δυσχέρειες της ζωής.
Αλλάζουμε συνήθειες
Η λέξη «συνήθεια» παραπέμπει στη ρουτίνα που για πολλούς είναι συνώνυμο του βαρετού. Αυτό έχει μια δόση αλήθειας, αλλά παράλληλα υπάρχει μεγάλη δόση θετικών επιπτώσεων. Κι αυτό γιατί η ρουτίνα αποτρέπει από μια χαοτική καθημερινότητα, πράγμα πολύ σημαντικό για τα παιδιά, ειδικά για εκείνα που έχουν ανάγκη από ένα πρόγραμμα για να οργανώσουν τη ζωή τους. Παράλληλα, τα βοηθά να είναι συνεπή και ενισχύει την πειθαρχία τους, καθώς καλούνται να φέρουν εις πέρας ακόμη και βαρετές για εκείνα διαδικασίες, όπως η μελέτη για το σχολείο ή το βούρτσισμα των δοντιών. Το θετικό για τους γονείς είναι ότι αποφεύγουν τις συνεχείς μάχες με τα παιδιά. Οταν μια ρουτίνα «συμφωνηθεί», δεν τίθεται σε αμφισβήτηση κάθε φορά. Ομως οι συνήθειες δεν έχουν να κάνουν μόνο με δυσάρεστες ρουτίνες. Η αλλαγή συνηθειών, μάλιστα, έχει στόχο να ενισχύσει τους δεσμούς της οικογένειας και να την κάνει πιο ευτυχισμένη. Τα μέλη της οικογένειας θα έρθουν πιο κοντά αν υιοθετήσουν καινούργιες πρακτικές για να μοιράζονται περισσότερο χρόνο μαζί, καθώς και εάν διασκεδάζουν με αστείες δραστηριότητες, σαμποτάροντας την αυστηρότητα που συνήθως επιβάλλει μια αγχωμένη καθημερινότητα.
Τι μπορείτε να κάνετε μαζί
– Καθιερώστε ένα κοινό γεύμα για όλη την οικογένεια τουλάχιστον μία φορά την ημέρα ή, εάν αυτό δεν είναι εφικτό τις καθημερινές, εφαρμόστε το τα Σαββατοκύριακα. Συζητήστε στο οικογενειακό τραπέζι.
– Οργανώστε τακτικά οικογενειακά τραπέζια με τη συμμετοχή γιαγιάδων και παππούδων ή θείων, εξαδέλφων κ.λπ., προκειμένου να ενισχύσετε τους οικογενειακούς δεσμούς. Συμφωνήστε να φέρνει ο καθένας από κάτι για το γεύμα, ώστε να μη σηκώνετε μόνοι όλο το βάρος.
– Αφιερώστε τα βράδια Παρασκευής σε οικογενειακή ταινία και ποπκόρν ή επιτραπέζια.
– Μαγειρέψτε μαζί.
– Χορέψτε ελεύθερα και τραγουδήστε με δυνατή μουσική και τραβήξτε το σε βίντεο.
– Κάντε μάχη γαργαλήματος ή μαξιλαροπόλεμο.
– Διοργανώστε πάρτι γενεθλίων για… μία κούκλα ή ένα κατοικίδιο.
– Κάντε χειροτεχνίες ή κατασκευάστε μια time capsule με αγαπημένα αντικείμενα όλων.
– Επισκεφθείτε μουσεία ή κάντε έναν περίπατο στη φύση.
– Φροντίστε τις γλάστρες ή φυτέψτε στον κήπο μαζί.
– Απλώστε μαζί τα φρεσκοπλυμένα ρούχα.
– Φτιάξτε κολάζ ή κολλήστε αποξηραμένα φύλλα ή λουλούδια σε ένα φυτολόγιο.
– Γράψτε μαζί γράμματα, κάρτες ή τη λίστα του σουπερμάρκετ.
– Κολλήστε χαρτί ζωγραφικής από φαρδύ ρολό στην τζαμαρία της μπαλκονόπορτας και ζωγραφίστε με δαχτυλομπογιές μια κουρτίνα – «έργο τέχνης» ή δημιουργήστε αντίστοιχες μοναδικές «τοιχογραφίες».
– Φτιάξτε το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας.
– Φτιάξτε τα νύχια σας μαζί με τα άλλα κορίτσια της οικογένειας, χρησιμοποιώντας αυτοκολλητάκια, ή μεταμφιεστείτε.
– Αφήνετε αυτοκόλλητα μηνυματάκια αγάπης ο ένας στον άλλο σε διάφορα σημεία του σπιτιού.
Box: Διασκεδάστε μαζί με τα παιδιά σας και θα τα δείτε να ξεχνούν την ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια!