Ισως φταίει εκείνη η μέρα που αναγκαστήκατε να δουλέψετε από το σπίτι ή κάποια βροχερή εβδομάδα που δεν σας επέτρεψε τις βόλτες στην παιδική χαρά, πάντως το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: Εχετε παραβεί προ πολλού την υπόσχεσή σας να μη φέρετε το παιδί σε επαφή με οθόνες. Και, αν κατά τη διάρκεια των διακοπών τα καλοκαιρινά βιβλία του κατάφεραν να παραγκωνίσουν για λίγο το tablet – ή έστω να μειώσουν τον χρόνο χρήσης του – τώρα που το μικρό σας θα μπει στο βαρύ πρόγραμμα του χειμώνα, έχετε βάσιμους λόγους να πιστεύετε πως μαζί με το χρώμα που του χάρισε ο ήλιος θα φύγει και το ενδιαφέρον του για τη χάρτινη συντροφιά του. Υπάρχει τρόπος να το κάνετε να αγαπήσει τα βιβλία όσο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια του;
Κατάλληλες προϋποθέσεις
Κανένας μας δεν γεννήθηκε αγαπώντας το διάβασμα. Πριν καταφέρει να αντιληφθεί τη χαρά που μπορεί να αντλήσει από αυτή τη δραστηριότητα, είναι ανάγκη να αισθάνεται άνετα κατά τη διάρκειά της.
- Εντός τόπου και χρόνου: Ενα κουρασμένο παιδί που η μέρα του περιλαμβάνει πολλές δραστηριότητες και ελάχιστο ελεύθερο χρόνο δεν έχει την ενέργεια που απαιτείται για να συγκεντρωθεί στο βιβλίο του. Φροντίστε να έχει περιθώρια για «ανάσες» μέσα στη μέρα του και ετοιμάστε μια γωνίτσα με μαξιλάρες όπου θα μπορεί να χαλαρώνει αγκαλιά με τις αγαπημένες του ιστορίες.
- Καλές συνήθειες: Διαβάζοντάς του ένα βιβλίο κάθε βράδυ για να κοιμηθεί, μετατρέπετε την ανάγνωση σε αυτονόητο κομμάτι της ημέρας του.
- Εστιάστε στη διασκέδαση: Μην το πιέζετε να διαβάζει «εξωσχολικά» και μην του απαγορεύσετε εντελώς τα ηλεκτρονικά μέσα, ώστε να μη θεωρήσει πως η ανάγνωση είναι κάποιας μορφής τιμωρία.
Η σημασία των υλικών
Ακόμη και ο μεγαλύτερος βιβλιοφάγος δεν θα ενδιαφερθεί εξίσου για κάθε είδους βιβλίο, ούτε θα διαβάσει με την ίδια διάθεση σε κάθε στιγμή της ημέρας. Για να αγαπήσει το μικρό σας το διάβασμα έχει σημασία και η ποιότητα αλλά και η ποσότητα!
- Λογοτεχνικές «παγίδες»: Αντί να το παρακαλάτε να διαβάσει, φροντίστε να υπάρχουν βιβλία διαθέσιμα πάντα και παντού. Γεμίστε τη βιβλιοθήκη στο δωμάτιό του, αφήστε κάποια στο τραπεζάκι του σαλονιού και στο μπάνιο, έχετε πάντα μαζί σας ένα-δύο βιβλία στην τσάντα σας και προσφέρετέ τα στο παιδί όταν βρίσκεστε κάπου έξω και θέλετε να το απασχολήσετε. Ακόμη και αν συνήθως τα περιφρονεί, είναι σημαντικό να βρίσκονται μπροστά του τις στιγμές που τα θέλει – και είναι πιθανό η παρουσία τους να του ανοίξει την όρεξη!
- Κομμένα και ραμμένα στα μέτρα του: Αν μεγαλώνετε έναν μικρό αθλητή, αντί να του ζητάτε να αντικαταστήσει το παιχνίδι με το διάβασμα, πάρτε του βιβλία με θεματολογία σύμφωνη με τα αγαπημένα του σπορ. Κάθε παιδί έχει πράγματα που του κινούν το ενδιαφέρον και το πιθανότερο είναι να θέλει να μάθει περισσότερα για αυτά. Αν αυτή η απόπειρα δεν πετύχει, επενδύστε στην ποικιλία. Δίπλα στα βιβλία φαντασίας τοποθετήστε ιστορικά μυθιστορήματα, πραγματικές ιστορίες και – γιατί όχι; – κόμικς.
- Περιθώρια επιλογής: Επιτρέψτε στο παιδί να βιώσει την πλήρη εμπειρία ενός αναγνώστη. Πάρτε το μαζί σας στο βιβλιοπωλείο και αφήστε το να περιεργαστεί τα εξώφυλλα και τα οπισθόφυλλα, να γυρίσει τις πρώτες σελίδες και να διαλέξει μόνο του τις ιστορίες που του κινούν περισσότερο το ενδιαφέρον. Μια ακόμη καλύτερη ιδέα είναι να γραφτείτε σε κάποια δανειστική βιβλιοθήκη, από όπου θα μπορεί να αντλεί διαρκώς καινούργιο υλικό και να διαβάζει σε έναν χώρο φτιαγμένο εξ αρχής για αυτόν τον σκοπό.
Φαντασία στα ύψη
Το κυριότερο πράγμα που θέλετε να πετύχετε δεν είναι το μικρό σας να διαβάζει Ντοστογέφσκι στα επτά του χρόνια, αλλά να ταυτίσει την ανάγνωση με την απόλαυση. Ετσι, προτεραιότητά σας θα πρέπει να είναι να του δείξετε πώς το διάβασμα μπορεί να το κάνει να περάσει καλύτερα από ό,τι η τηλεόραση. Και υπάρχουν πολλοί τρόποι να επιτύχετε αυτό το αποτέλεσμα.
- Αντικειμενικές δυσκολίες: Ισως το παιδί δεν βαριέται να διαβάσει λογοτεχνία. Αποκλείστε το ενδεχόμενο η άρνησή του να οφείλεται σε δυσλεξία ή κάποια άλλη μαθησιακή δυσκολία. Παράλληλα, βεβαιωθείτε πως τα βιβλία που έχει στα χέρια του είναι κατάλληλα για την ηλικία του.
- Ανεβάστε επίπεδο: Από την άλλη πλευρά, μπορεί το υλικό που προσφέρετε στο μικρό σας να είναι υπερβολικά εύκολο για να κρατήσει το ενδιαφέρον του. Δοκιμάστε να του πάρετε βιβλία που απευθύνονται σε μια τάξη παραπάνω, αλλά μην επιμείνετε να τα τελειώσει αν αποδειχθεί πως δεν είναι ακόμη έτοιμο. Το τελευταίο πράγμα που θέλετε είναι να πιστέψει πως προσπαθείτε να του κάνετε μάθημα.
- Διαβάστε του: Ισως πιστεύετε πως το να διαβάζετε δυνατά σε ένα παιδί που ξέρει ανάγνωση αποτελεί πισωγύρισμα ή πως δεν εξυπηρετεί τον σκοπό που επιδιώκετε. Ωστόσο, πολλά παιδιά καταλήγουν να αντιπαθούν το διάβασμα γιατί οι ιστορίες τις οποίες μπορούν να διαβάσουν με άνεση παραείναι απλές, ενώ εκείνες που θα κατάφερναν να κάνουν τη φαντασία τους να καλπάσει απαιτούν πολλή προσπάθεια για να είναι απολαυστικές.
- «Ξεγελάστε» το: Διαβάζοντάς του βιβλία έχετε τη δυνατότητα να το παρασύρετε στη μοναχική ανάγνωση. Ξεκινήστε μια ενδιαφέρουσα ιστορία και πείτε του πως πρέπει να συνεχίσει μόνο του ακριβώς τη στιγμή που η αγωνία του θα κορυφωθεί. Διαβάστε μαζί το πρώτο βιβλίο μιας τριλογίας και αφήστε τα άλλα δύο στο δωμάτιό του. Πάρτε του μια συλλογή με διηγήματα που θα το «ξεγελάσουν» με τη μικρή τους έκταση.
- Πολύτιμες σελίδες: Τα βιβλία είναι θησαυρός και αξίζουν και το αντίστοιχο… κυνήγι. Κρύψτε ένα βιβλίο σε κάποιο μέρος του σπιτιού και δημιουργήστε γρίφους που θα πρέπει να λύσει προκειμένου να το βρει. Τα «στοιχεία» μπορούν να στηρίζονται σε κάποιο άλλο βιβλίο που έχει αγαπήσει.
- Θέατρο στο σπίτι: Ενα από τα μεγαλύτερα προτερήματα που έχουν τα βιβλία απέναντι στις οθόνες είναι η δυνατότητα που δίνουν στα παιδιά να δημιουργούν τις δικές τους εικόνες και να ταυτίζονται ακόμη πιο έντονα με τους ήρωες. Μετά το τέλος κάθε κεφαλαίου, αναπαραστήστε μαζί τις κυριότερες σκηνές, αλλάζοντας τις φωνές σας και χρησιμοποιώντας οικιακά αντικείμενα στον ρόλο ζώων, εργαλείων και σπαθιών.
Πηγή έμπνευσης
Πόσο ενημερωμένη είναι η δική σας βιβλιοθήκη; Καθιερώστε μία ώρα της ημέρας κατά την οποία θα κάθεστε όλοι μαζί διαβάζοντας τα βιβλία σας. Βλέποντάς σας να απολαμβάνετε ένα μυθιστόρημα, το μικρό σας σύντομα θα θελήσει να σας μιμηθεί. Αντίστοιχα, δεν είναι δίκαιο οι κανόνες για τη χρήση του υπολογιστή και της τηλεόρασης να απευθύνονται αποκλειστικά σε εκείνο – άλλωστε, το πιθανότερο είναι ότι και εσείς εκτίθεστε σε οθόνες περισσότερο από ό,τι χρειάζεται. Αν το κλείσιμο της τηλεόρασης σας φαίνεται δυσβάσταχτο, προσπαθήστε τουλάχιστον να την περιορίσετε στις ώρες που το παιδί κοιμάται ή λείπει σε κάποιο μάθημα ή δραστηριότητα.