Οι πυρκαγιές που πλήττουν όλο και πιο έντονα τη χώρα μας κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών δεν έχουν αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Μάλλον όμως δεν μας έχουν ταράξει αρκετά. Σε συνδυασμό με τις φωτιές που έκαψαν φέτος το καλοκαίρι χιλιάδες στρέμματα της Σιβηρίας και της ζούγκλας του Αμαζονίου, αλλά και με το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής, εύκολα καταλαβαίνουμε πως η Γη μάς καλεί σε βοήθεια. Οι προηγούμενες γενιές είχαν το άλλοθι της άγνοιας και ίσως εμείς μπορούμε ακόμη να χρησιμοποιήσουμε τη δικαιολογία της δυσκολίας στην προσαρμογή των συνηθειών μας, όμως τα παιδιά μας είναι δυστυχώς αναγκασμένα να παλεύουν σε όλη τους τη ζωή προκειμένου να σταματήσουν – και ίσως να καταφέρουν να αντιστρέψουν – την καταστροφή που προκάλεσε η πορεία μας στον πλανήτη.
Οσο και αν νιώθουμε ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι ικανός να αλλάξει τον κόσμο, μικρές συνήθειες που τηρούνται ευλαβικά από μεγάλες μερίδες του πληθυσμού μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Εκτός αυτού, όμως, φροντίζοντας να αναθρέψουμε παιδιά με περιβαλλοντική συνείδηση, εξασφαλίζουμε πως θα εξελιχθούν σε άτομα που αντιλαμβάνονται τη σημασία που έχει η προστασία του περιβάλλοντος για την ίδια την ύπαρξή τους. Ετσι, θα είναι σε θέση ως ενήλικοι να ενημερώνονται σωστά, αλλά και να διεκδικούν τις αλλαγές και τις ρυθμίσεις που απαιτούνται για τη σωτηρία του πλανήτη.
Μικρές συνήθειες – Μεγάλα αποτελέσματα
Κάνετε ανακύκλωση; Φροντίζετε να κλείνετε τα φώτα και τις ηλεκτρικές συσκευές που δεν χρησιμοποιείτε; Η καθημερινότητα είναι γεμάτη ευκαιρίες για μικρές κινήσεις, οι οποίες όμως λειτουργούν σωρευτικά και μειώνουν το οικολογικό μας αποτύπωμα. Εντοπίστε τες, υιοθετήστε τες και εμπλέξτε τα παιδιά στην τήρησή τους. Ζητήστε τους να σας βοηθήσουν να ξεπλύνετε τις άδειες συσκευασίες για την ανακύκλωση, θυμίστε τους να κλείνουν τη βρύση όταν βουρτσίζουν τα δόντια τους, πάρτε τους ένα παγούρι πολλαπλών χρήσεων για το νερό που παίρνουν μαζί τους στο σχολείο και προσπαθήστε να μειώσετε το πλαστικό που χρησιμοποιείτε ως οικογένεια. Ισως στην αρχή δυσκολευτείτε με όλες αυτές τις προσαρμογές, όμως με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά σας θα μάθουν να αντιμετωπίζουν τις καλές περιβαλλοντικές συνήθειες ως αυτονόητες. Αξίζει τον κόπο, έτσι δεν είναι;
Οικολογία στο πιάτο
Εκτός από την υγεία σας, οι τροφές που επιλέγετε για την οικογένειά σας επηρεάζουν και το περιβάλλον. Προτιμήστε βιολογικά φρούτα και λαχανικά, προσπαθήστε να περιορίσετε το κρέας που καταναλώνετε και ελέγξτε τον τρόπο εκτροφής του. Η γεωργία και η κτηνοτροφία, όταν δεν γίνονται με τους σωστούς όρους, μπορούν να προκαλέσουν τεράστιες βλάβες στον υδροφόρο ορίζοντα αλλά και στην ατμόσφαιρα. Πάρτε μαζί σας το παιδί όταν ψωνίζετε τρόφιμα και εξηγήστε του γιατί διαλέγετε ένα προϊόν και γιατί απορρίπτετε ένα άλλο. Ισως δεν μπορεί ακόμη να καταλάβει απολύτως για τι πράγμα του μιλάτε, όμως μέσα από την επανάληψη, καθώς μεγαλώνει, θα αφομοιώσει όχι μόνο την πρακτική σας, αλλά και τη λογική πάνω στην οποία στηρίζεται.
Εκπαίδευση για όλη την οικογένεια
Ηδη από τη νηπιακή ηλικία μπορούμε να ξεκινήσουμε να μιλάμε στα μικρά μας με απλά λόγια για περιβαλλοντικά ζητήματα. Εκμεταλλευτείτε τις ερωτήσεις τους για να τους μιλήσετε για τον κύκλο του νερού, τον ρόλο του όζοντος και τη λειτουργία των δέντρων για την ατμόσφαιρα. Οσο μεγαλώνουν, προσθέστε επιπλέον πληροφορίες και συμπληρώστε τα όσα τους λέτε με πράγματα που μπορεί να κάνει ο καθένας μας για τη διατήρηση των λεπτών αλλά πολύτιμων ισορροπιών. Οταν δεν γνωρίζετε την απάντηση στην ερώτησή τους, αδράξτε την ευκαιρία για να διαβάσετε μαζί περισσότερα πάνω στο ζήτημα. Από μία ηλικία και έπειτα μπορείτε να τα ωθείτε να ψάξουν μόνα τους τις απαντήσεις και να παίξουν εκείνα τον ρόλο του δασκάλου – στα περισσότερα παιδιά αρέσει να μαθαίνουν πράγματα στους γονείς τους. Εκτός από τους περιβαλλοντικούς κανόνες που θέτετε, ζητήστε τους να σκεφτούν και εκείνα επιπλέον τρόπους μέσω των οποίων μπορείτε να μειώσετε τους ρύπους σας ως οικογένεια και προσπαθήστε να υιοθετήσετε όσες προτάσεις τους αποδειχτούν βιώσιμες.
Διασκέδαση με περιεχόμενο
Δεν χρειάζεται η οικολογική παιδεία να πάρει τη μορφή κατήχησης. Ενας περίπατος στη φύση μπορεί να μεταδώσει πολύ πιο αποτελεσματικά τα μηνύματα που προσπαθείτε να περάσετε στο παιδί από τις συνεχείς νουθεσίες. Δείξτε τους τα διαφορετικά δέντρα, ζώα και φυτά που συναντάτε, μιλήστε τους για την τροφική αλυσίδα και αφήστε τα να θαυμάσουν την ομορφιά που τα περιβάλλει. Πάρτε μαζί σας μια σακούλα σκουπιδιών και γάντια και μαζέψτε όλοι μαζί τα τυχόν απορρίμματα. Προμηθευτείτε βιβλία, ταινίες και ντοκιμαντέρ με οικολογικά θέματα και αναζητήστε εκδηλώσεις για περιβαλλοντικά ζητήματα. Τα παιδιά θα απολαύσουν το «μάθημά» τους και θα υιοθετήσουν πιο πρόθυμα σωστές συμπεριφορές.
Η χαρά της ανταλλαγής
Ο υπερκαταναλωτισμός είναι μία από τις μεγαλύτερες πληγές για τον πλανήτη. Προσπαθήστε να περιορίσετε τις άσκοπες αγορές στο ελάχιστο και αντ’ αυτού δημιουργήστε δίκτυα ανταλλαγής με την οικογένεια ή τους φίλους σας. Τα παιδιά θα κατενθουσιαστούν αν λάβουν μια μεγάλη τσάντα γεμάτη με ρούχα που δεν κάνουν πια στο μεγαλύτερο ξαδερφάκι τους και θα ωφεληθούν πολύ αν μάθουν να απολαμβάνουν την προσφορά των πραγμάτων που τα ίδια δεν χρησιμοποιούν πλέον. Αλλωστε, αυτή η πρακτική δεν ευνοεί μόνο τον πλανήτη αλλά και τον χαρακτήρα τους, καθώς τα βοηθά να εμπεδώσουν την αλληλεγγύη και να αποσυνδέσουν την προσωπική τους αξία από τα υλικά αγαθά.