Pediculus humanus capitis είναι η επιστημονική της ονομασία που μια χαρά ακούγεται σε σχέση με το όνομά της στην καθομιλουμένη: «ψείρα». «Οταν με πήραν από το σχολείο του Νίκου για να με ενημερώσουν ότι έχει κολλήσει ψείρες, ήθελα να ανοίξει η γη να με καταπιεί» έλεγε τις προάλλες μια φίλη για τον επτάχρονο γιο της. Και δεν είναι η μόνη που αισθάνεται έτσι. Στο άκουσμα της λέξης «ψείρα», η ενστικτώδης αντίδραση των περισσοτέρων είναι ένα μείγμα αηδίας, πανικού και υστερίας να απολυμάνουμε τα πάντα στο σπίτι. Ψυχραιμία! Τα ενοχλητικά παράσιτα δεν είναι σημάδι κακής υγιεινής, ούτε απειλή για την υγεία και μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με την κατάλληλη θεραπεία.
Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 6 με 12 εκατομμύρια παιδιά, ηλικίας από 3 έως 11 ετών κολλάνε ψείρες και συνήθως τα περισσότερα κρούσματα παρατηρούνται το φθινόπωρο, όταν αρχίζουν τα σχολεία. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ελλάδα. Για να δούμε λοιπόν τι πρέπει να ξέρουμε και, κυρίως, τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που κολλήσει το παιδί μας.
Πώς θα καταλάβουμε ότι το παιδί μας κόλλησε;
Αν αρχίσει να ξύνεται έντονα ιδίως στην περιοχή του σβέρκου και πίσω από τα αφτιά. Σε αυτή την περίπτωση κοιτάμε προσεκτικά ή ακόμα καλύτερα με έναν μεγεθυντικό φακό για να εντοπίσουμε τις ψείρες και τα αβγά τους, τις κόνιδες, που μοιάζουν με μικρές άσπρες νιφάδες, σαν την πιτυρίδα, με τη διαφορά ότι αυτές είναι κολλημένες στις τρίχες των μαλλιών. Συνήθως τα περισσότερα κρούσματα εμφανίζονται το φθινόπωρο, με την επιστροφή στα θρανία. Αν ο δάσκαλος παρατηρήσει ένα παιδί να ξύνει επίμονα το κεφάλι του, τότε είναι πιθανό να κόλλησε ψείρες πριν από κάποιες εβδομάδες.
Ψάξε, ψάξε
- Βάζουμε το παιδί να κάτσει σε σημείο με δυνατό φως.
- Χωρίζουμε τα μαλλιά σε τούφες και παρατηρούμε το τριχωτό. Οι ψείρες δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν. Αποφεύγουν το φως και κινούνται πολύ γρήγορα. Ωστόσο οι κόνιδες φαίνονται πιο εύκολα, κυρίως κοντά στον αυχένα και πίσω από τα αφτιά.
- Χτενίζουμε τα μαλλιά με μία ειδική χτένα για ψείρες.
Αγωγή με άριστα
Η θεραπεία είναι υπόθεση ρουτίνας, ωστόσο το σωστό είναι να συμβουλευτούμε τον παιδίατρο πριν επιλέξουμε κάποιο φθειροκτόνο προϊόν, ιδιαίτερα αν το παιδί μας είναι κάτω των 2 ετών.
Οι τρόποι θεραπείας περιλαμβάνουν τοπικά αντιφθειρικά και χτένισμα με την ειδική χτένα. Τα τοπικά αντιφθειρικά έχουν τη μορφή σαμπουάν, σπρέι και λοσιόν και είναι σχεδιασμένα ώστε να σκοτώνουν τις ψείρες και τα αβγά τους. Απαραίτητο εργαλείο είναι η χτένα για τις ψείρες. Μετά τη θεραπεία, καλό είναι να χτενίζουμε το παιδί με τη χτένα κάθε δυο – τρεις μέρες για να απομακρύνουμε τυχόν εναπομείναντα παράσιτα ή τα αβγά τους. Μην πανικοβληθείτε αν εντοπίσετε κάποιο παράσιτο 8-12 ώρες μετά τη θεραπεία. Μερικές φορές το φάρμακο χρειάζεται περισσότερες ώρες για να σκοτώσει τα παράσιτα.
Προαιρετικά, μετά τη θεραπεία, χρησιμοποιούμε προληπτικές αντιφθειρικές λοσιόν με έλαια που απωθούν και εμποδίζουν τη μόλυνση από κεφάλι σε κεφάλι. Η δράση τους βασίζεται σε φυτικά συστατικά, ωστόσο απαιτείται συστηματική χρήση για να μπορέσουν να προστατεύσουν αποτελεσματικά από τις ψείρες.
Κινήσεις τακτικής
- Ψάχνουμε υπομονετικά το κεφάλι του παιδιού μας (o μεγεθυντικός φακός βοηθάει πολύ στη διαδικασία).
- Συμβουλευόμαστε τον παιδίατρο.
- Ακολουθούμε κατά γράμμα τις οδηγίες του αντιφθειρικού προϊόντος.
- Πλένουμε τα ρούχα που φόρεσε, τις μαξιλαροθήκες και τα σεντόνια στο πλυντήριο με καυτό νερό.
- Κλείνουμε σε πλαστικές σακούλες για 48 ώρες τα αντικείμενα που έχουν έρθει σε επαφή με το κεφάλι του παιδιού.
- Σαπουνίζουμε τις βούρτσες και τις χτένες και ρίχνουμε οινόπνευμα για να τις απολυμάνουμε. Τις αφήνουμε έτσι για 24 ώρες.
Πρακτικές που σαμποτάρουν τη θεραπεία
Εκτός από την ανθεκτικότητα του παρασίτου, υπάρχουν και άλλες πρακτικές που ενδεχομένως σαμποτάρουν τη θεραπεία. Μπορεί να μην ακολουθήσαμε κατά γράμμα τις οδηγίες χρήσης του προϊόντος ή να επαναλάβαμε τη θεραπεία πολύ αργότερα ή πολύ νωρίτερα από το ζητούμενο. Επίσης, υπάρχουν πολλές αυτοσχέδιες σπιτικές συνταγές που υπόσχονται εξάλειψη του προβλήματος αλλά δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία ότι πράγματι έχουν αποτέλεσμα.