Το διαζύγιο δεν είναι εύκολη υπόθεση για κανένα μέλος της οικογένειας. Τα δεδομένα αλλάζουν και η πραγματικότητα δεν υφίσταται πια με τον τρόπο που την ξέραμε. Είναι σημαντικό για τους γονείς να αναγνωρίσουν ότι οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πολύ δύσκολες, και ότι, στατιστικά, το 50% των παντρεμένων ζευγαριών καταλήγει σε διαζύγιο.
Αν αποδεχτούν το γεγονός οι ίδιοι και δεν νιώθουν ντροπή, τότε μπορούν να το παρουσιάσουν και στα παιδιά ως ένα φυσιολογικό κομμάτι της ζωής.
«Είναι πολύ σημαντικός ο τρόπος της ανακοίνωσης, που καλό είναι να γίνεται και από τους δύο γονείς μαζί, και αν είναι εφικτό να γίνει με ηρεμία. Η εναλλακτική είναι να το πουν ξεχωριστά, ενημερώνοντας το παιδί ότι πρόκειται για κοινή απόφαση, ώστε να μην πέσει το βάρος του χωρισμού και το φταίξιμο σε έναν από τους δύο», μας συμβουλεύει η Μίρκα Πλέσσα, ψυχολόγος MSc και υπαρξιακή ψυχοθεραπεύτρια.
Κάθε ηλικία έχει το δικό της τρόπο να επεξεργάζεται τις πληροφορίες, επομένως χρειάζεται και διαφορετικός χειρισμός.
Μωρά
Τα μωρά δεν μπορούν να κατανοήσουν πολύπλοκα γεγονότα, τις συνέπειες των καταστάσεων και τα συναισθήματα των ανθρώπων. Χρειάζονται όμως την απόλυτη φροντίδα σας και τη σταθερότητα στη ρουτίνα, γιατί μπορεί να υπάρξουν αρνητικές αλλαγές στην ποιότητα του ύπνου τους.
3 – 4 ετών
Μετά τα 3 και 4 έτη, αρχίζουν να κατανοούν τις συνθήκες γύρω τους, αλλά η γραμμή μεταξύ αλήθειας και φαντασίας παραμένει θολή. Εφόσον η γνωστική ικανότητά τους δεν είναι ανεπτυγμένη ακόμη, είναι απαραίτητο να καταλάβουν ότι η απόφαση των γονέων είναι δική τους και μόνο.
5 ετών
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας χρειάζονται απλές και συγκεκριμένες εξηγήσεις. Μείνετε στα απολύτως βασικά: ποιος γονιός μετακομίζει, πόσο συχνά θα το βλέπει από εδώ και στο εξής και αν θα χρειαστεί να αλλάξει το ίδιο το παιδί σπίτι.
Επικεντρωθείτε σε πολλές σύντομες συζητήσεις και να είστε έτοιμοι για ερωτήσεις τις οποίες θα πρέπει να απαντήσετε χωρίς να απεραντολογείτε.
«Πείτε στο παιδί ότι αποφασίσατε να ζήσετε χωριστά και σε διαφορετικά σπίτια για να έχετε καλύτερη σχέση μεταξύ σας, αλλά τονίστε ότι η αγάπη είναι παντοτινή και θα είστε πάντα οι γονείς του, ακόμα κι αν ζείτε χωριστά.
Και φυσικά καθησυχάστε το ότι αυτή η απόφαση δεν έχει να κάνει με εκείνο, ούτε ότι έχουν κάνει κάποιο λάθος» σημειώνει η κ. Πλέσσα.
6-11 ετών
Τα παιδιά που βρίσκονται στις τάξεις του δημοτικού ξεκινούν σταδιακά να σκέφτονται και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, αλλά ρίχνουν περισσότερο το βάρος τους στις σχέσεις εκτός σπιτιού. Σε αυτές τις ηλικίες υπάρχει ο κίνδυνος να πιστέψουν ότι ευθύνονται εκείνα για το διαζύγιο και ενίοτε έχουν φαντασιώσεις επανένωσης του ζευγαριού.
Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να ακούσουν ότι δεν ευθύνονται για αυτήν την τροπή και πως δεν μπορούν να κάνουν κάτι για να το αλλάξουν. Αντί να εικάζετε για το πώς νιώθουν και πώς βιώνουν την όλη διαδικασία, ρωτήστε τα απευθείας και επιτρέψτε τους να εκδηλωθούν.
12-14 ετών
Η αρχή της εφηβείας σηματοδοτεί και πολύ μεγαλύτερη αντίληψη και εύρος συναισθημάτων. Η σταθερή επικοινωνία με τον έφηβο μειώνει την πιθανότητα σοβαρών συναισθηματικών προβλημάτων.
Ακόμα και αν κλείνεται ή σας διώχνει, μην το βάζετε κάτω. Τα παιδιά το κάνουν πρωτίστως για να τεστάρουν το πόσο νοιάζεστε και είστε εκεί για εκείνα.
Η διαδικασία δεν τελειώνει με την ανακοίνωση του διαζυγίου
Ακολουθεί μια περίοδος, σύντομη ή μακρά, κατά τη διάρκεια της οποίας πρέπει να διαχειριστείτε σωστά τη σχέση σας με το παιδί, τη σχέση με τον πρώην σύντροφο, αλλά και να φροντίσετε για τη διατήρηση των ισορροπιών στο σπίτι σας.
- Μη μιλάτε αρνητικά για τον απόντα γονέα όταν κάνει λάθη, αλλά επιτρέψτε στο παιδί να εκφράσει τον θυμό ή τη λύπη που νιώθει.
- Φροντίστε να επικοινωνείτε σωστά με τον/την πρώην σύζυγο, ακόμα και αν οι σχέσεις σας είναι φορτισμένες. Πρέπει να υπάρχει τήρηση του προγράμματος, συνέπεια και κατανόηση σε τυχόν αλλαγές. «Οι πρώην σύζυγοι ή σύντροφοι, ακόμη και αν πλέον δεν είναι μαζί, συνεχίζουν να είναι οι γονείς του παιδιού τους. Καλό είναι να τηρήσουν κοινή στάση βάζοντας στην άκρη τις διαφορές τους καθώς, όσο δύσκολο κι αν είναι για εκείνους, εκείνοι είναι οι ενήλικοι που πρέπει να προστατέψουν το παιδί και να του δημιουργήσουν μια αίσθηση ασφάλειας μέσα σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή. Τα παιδιά χρειάζονται ένα σταθερό πλαίσιο προκειμένου να νιώθουν ασφάλεια, οπότε είναι σημαντικό να δώσουν χώρο στα παιδιά για ερωτήσεις και να είναι και οι δύο διαθέσιμοι να απαντήσουν με σαφήνεια και ειλικρίνεια» επισημαίνει η κ. Πλέσσα.
- Μη μαλώνετε μπροστά στα παιδιά. Αν χρειάζεται να επιλύσετε θέματα οικονομικής φύσεως από το τηλέφωνο ή εκ του σύνεγγυς, κάντε το όταν απουσιάζουν τα παιδιά. Ερευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που εκτίθενται σε συνεχείς καβγάδες των γονιών τους είναι και εκείνα που δεν προσαρμόζονται καλά στις νέες συνθήκες.
- Μη δείχνετε δυσαρέσκεια όταν πηγαίνει να δει τον άλλο γονέα. Αποχαιρετήστε το παιδί με ένα ζεστό χαμόγελο και μη δείχνετε τη δυσαρέσκειά σας με μορφασμούς ή πικρόχολα σχόλια. Ετσι αποφεύγετε τις εντάσεις από την πλευρά του παιδιού και δεν δημιουργείτε πρόβλημα στον/στην πρώην σύζυγο.
- Επιτρέψτε στο παιδί να στενοχωριέται και να απογοητεύεται και μην του λέτε ότι όλα είναι εντάξει ή ότι δεν υπάρχει πρόβλημα. Η σταθερή παρουσία σας και η διάθεση για επικοινωνία λύνει τις απορίες του παιδιού, το κάνει να νιώθει αποδεκτό και ότι το αγαπάτε άνευ όρων.
Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από ψυχολόγο εάν πιστεύετε ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε μόνοι σας τη διαδικασία του διαζυγίου. Ξεκινήστε από εσάς, ώστε να αποδεχθείτε και να περάσετε τα στάδια και ζητήστε βοήθεια για το πώς να κάνετε τη μετάβαση όσο πιο ανώδυνη γίνεται για το παιδί.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Μίρκα Πλέσσα, ψυχολόγο MSc και υπαρξιακή ψυχοθεραπεύτρια