Μια επιστημονική ανάλυση, που έγινε το 2017 σε περίπου 43.000 άνδρες, έδειξε ότι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων παγκοσμίως μειώθηκε σημαντικά από το 1973 έως το 2011. «Το σεξ, η γονιμότητα και, τελικά, η εγκυμοσύνη εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Το να λάβει κάποιος άνδρας μέτρα, προκειμένου να έχει υγιές σπέρμα, είναι σημαντικό», τονίζει ο χειρουργός ουρολόγος – ανδρολόγος Κωνσταντίνος Ρόκκας.
«Το καλό σπέρμα ή διαφορετικά η υγεία των σπερματοζωαρίων, εξαρτάται κυρίως από τρεις διαφορετικές παραμέτρους: Από την ποσότητα, από την κινητικότητα και από τη μορφολογία».
Ποσότητα. Εάν σε κάθε εκσπερμάτιση το σπερματικό υγρό περιέχει τουλάχιστον 15 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά χιλιοστόλιτρο, υπάρχουν πιθανότητες γονιμότητας. Μικρότερη ποσότητα από αυτή σε μια εκσπερμάτιση μπορεί να κάνει πιο δύσκολη την επίτευξη εγκυμοσύνης.
Κινητικότητα. Οι «κολυμβητές» πρέπει να περάσουν μέσα από τον τράχηλο, τη μήτρα και τις σάλπιγγες της γυναίκας, για να γονιμοποιήσουν ένα ωάριο. Η κίνηση τουλάχιστον του 40% των σπερματοζωαρίων μπορεί να σημαίνει γονιμότητα.
Mορφολογία. Τα κανονικά σπερματοζωάρια έχουν ωοειδή κεφαλή και μακριά ουρά. Όσα περισσότερο σπερματοζωάρια με κανονικό σχήμα και δομή υπάρχουν, τόσο πιο πιθανό είναι να είναι κάποιος γόνιμος.
«Σαφώς, η ύπαρξη υγιούς σπέρματος είναι σημαντική. Αλλά η υγεία του σπέρματος δεν είναι σημαντική μόνο για τη σύλληψη. Η ποιότητα του σπέρματος παίζει, επίσης, ρόλο στην υγιή πορεία της εγκυμοσύνης συνολικά και ενδεχομένως και στην υγεία του μωρού.
Σε μελέτες σε ποντίκια, το στρες και η παχυσαρκία σε αρσενικά ποντίκια τροποποίησαν τα γονίδια που έφεραν στο σπέρμα τους και τα μωρά τους ήταν πιο πιθανό να είναι υπέρβαρα και να έχουν στρες», επισημαίνει ο κύριος Ρόκκας.
Ποια είναι τα 5 απλά βήματα για υγιές σπέρμα
Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν μερικά απλά βήματα, τα οποία μπορεί να κάνει ένας άνδρας, ώστε να αυξήσει τις πιθανότητες παραγωγής υγιών σπερματοζωαρίων.
1) Να τρώτε καλά, διατηρώντας φυσιολογικό βάρος
Είστε αυτό που τρώτε κι αυτό ισχύει και για το σπέρμα σας. Οι άνθρωποι που κάνουν μια «δυτική» διατροφή – που αποτελείται από επεξεργασμένα κρέατα, δημητριακά, γαλακτοκομικά προϊόντα, γλυκά, σνακ και πίτσα – επηρεάζονται ιδιαίτερα, όταν πρόκειται για την κινητικότητα του σπέρματος, σε σύγκριση με εκείνους που τρώνε περισσότερο κοτόπουλο, ψάρι, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως. Ελαττώστε τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τρώτε περισσότερες φυτικές ίνες. Εμπλουτίστε το καθημερινό σας διαιτολόγιο με βιταμίνη Β12, βιταμίνη C, ξηρούς καρπούς και λυκοπένιο.
2) Να ασκείστε, αλλά να μην το παρακάνετε
Ακόμη και η ελαφριάς μορφής άσκηση μπορεί να αυξήσει την ποσότητα, την κινητικότητα και το σχήμα του σπέρματος.
«Μελέτη του 2005 διαπίστωσε ότι ο συνδυασμός χαμηλής δραστηριότητας και υψηλού δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) συνέβαλε άμεσα στην κακή ποιότητα του σπέρματος. Η υπερβαρότητα και η παχυσαρκία μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης, κάτι που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σεξουαλική λειτουργία», λέει ο κύριος Κωνσταντίνος Ρόκκας.
Η άσκηση και η απώλεια βάρους μπορεί να αυξήσουν τον αριθμό των σπερματοζωαρίων και την ποιότητά τους σε μόλις λίγες εβδομάδες. Δοκιμάστε να περπατήσετε 20 λεπτά ή να κάνετε μερικά pushups. Οι ενδορφίνες και η ροή του αίματος μπορούν, επίσης, να ενισχύσουν τη σεξουαλική σας διάθεση. Αλλά η έντονη σωματική δραστηριότητα, ιδιαίτερα το ποδήλατο, το τζόκινγκ και η ορειβασία, συνδέονται με κακή ποιότητα σπέρματος.
3) Μποξεράκια ή σλιπάκια;
Ο τύπος εσωρούχων φαίνεται ότι επηρεάζει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι, οι άνδρες που φορούσαν μποξεράκι, είχαν 17% περισσότερο σπέρμα από τους άνδρες που φορούσαν σλιπ. Βέβαια παίζει ρόλο και το γεγονός ότι το σώμα μπορεί να αντισταθμίσει την επιπλέον θερμότητα στους όρχεις από τα σλιπάκια, απελευθερώνοντας περισσότερη ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη, που συνδέεται με τον αριθμό των σπερματοζωαρίων.
4) Ξανασκεφθείτε το πριν πιείτε αλκοόλ ή καφεΐνη
Μετα-ανάλυση του 2017 έδειξε ότι η κατανάλωση καφεΐνης στα αναψυκτικά και σε άλλα ποτά μπορεί να βλάψει το DNA του σπέρματος, κάτι που μπορεί να μειώσει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι δύο φλιτζάνια καφεΐνης την ημέρα είναι μια ασφαλής ποσότητα. Όσο για το αλκοόλ, η κατάχρησή του μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγή τεστοστερόνης, στυτική δυσλειτουργία καθώς και σε μειωμένη παραγωγή σπερματοζωαρίων. Χρειάζεται μέτρο.
5) Αποφύγετε ορισμένα χημικά και τα προϊόντα τους
Χημικές ουσίες, που προκαλούν ορμονικές διαταραχές, θα μπορούσαν να κρύβονται στον χώρο εργασίας σας, στον αέρα που αναπνέετε, ακόμη και στα προϊόντα προσωπικής σας φροντίδας. Πρόκειται για χημικές ουσίες, που είναι γνωστές ως εχθροί της αναπαραγωγής και μπορούν να επηρεάσουν κάθε πτυχή του σπέρματος: τον αριθμό, τον όγκο, την κινητικότητα και το σχήμα. Στη λίστα συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ο μόλυβδος, οι ατμοί υδραργύρου, το διβρωμοχλωροπροπάνιο και η ασετόνη.