Φταίει η κακή στάση, η καθιστική ζωή, η γενετική προδιάθεσή μας, η βαριά χειρωνακτική δουλειά που κάνουμε, η έλλειψη άσκησης, τα παραπανίσια κιλά, η φυσιολογική φθορά, το ότι δεν έχουμε μάθει να προστατευόμαστε όταν σηκώνουμε ένα βάρος, κάνουμε δουλειές στο σπίτι ή κινούμαστε στην καθημερινότητά μας; Μπορεί να ευθύνονται και όλα τα παραπάνω ή ένα μόνο, κάθε φορά που έρχεται να μας απασχολήσει ο πόνος στη μέση θυμίζοντάς μας πόσο ενοχλητικός μπορεί να είναι και περιορίζοντας ταυτόχρονα την καθημερινότητά μας και τα όσα θέλουμε να κάνουμε. Ας μάθουμε λοιπόν όσο περισσότερα μπορούμε σχετικά με τον πόνο στη μέση ώστε να μπορούμε να τον προλαβαίνουμε αλλά και να ξέρουμε πώς να τον αντιμετωπίσουμε αν τελικά δεν είμαστε τυχεροί και μας προκύψει.
Συχνός και συνήθως αθώος πόνος
Η φράση «με έπιασε η μέση μου» είναι πολύ συνηθισμένη, αφού ο πόνος στη μέση – η οσφυαλγία, όπως την ονομάζουν οι ειδικοί – είναι ένα πολύ συνηθισμένο σύμπτωμα που έχει απασχολήσει κατά καιρούς το 80% των ενηλίκων. Ετσι η μέση μας, η περιοχή του σώματός μας που εκτείνεται από εκεί που τελειώνουν τα πλευρά μας και φτάνει ως εκεί που αρχίζει η λεκάνη μας, είναι πολύ συχνό να μας πονέσει. Συνήθως ο πόνος αυτός εμφανίζεται ξαφνικά και οφείλεται σε έναν μυϊκό σπασμό, αυτό που ονομάζουμε πιάσιμο, εξαιτίας του ότι κάναμε μια απότομη κίνηση, σηκώσαμε βάρος ή είχαμε κακή στάση σώματος.
Πονάω, τι να κάνω;
Κατ’ αρχάς ο πόνος στη μέση αντιμετωπίζεται με ξεκούραση. Το να ξαπλώσουμε ανάσκελα ή σε εμβρυϊκή στάση, ανάλογα με το πώς νιώθουμε πιο μεγάλη ανακούφιση, χρησιμοποιώντας ένα μαξιλάρι για να ανασηκώνει λίγο τα πόδια μας (είτε τα γόνατα είτε τις γάμπες), είναι η καλύτερη θεραπεία. Είναι προφανές πως πρέπει να αποφεύγουμε ό,τι μας καταπονεί (π.χ. γυμναστική, εντατικό περπάτημα, βαριές εργασίες, βάρη κ.λπ.) αλλά δεν χρειάζεται να ακινητοποιηθούμε τελείως. Μπορούμε να περπατάμε συντηρητικά, τόσο όσο μας επιτρέπει ο πόνος. Βοηθητικά μπορεί να λειτουργήσουν τα ζεστά επιθέματα (π.χ. θερμοφόρα) όταν ο πόνος οφείλεται σε μυϊκό σπασμό. Αν έχει προηγηθεί τραυματισμός ή κάκωση, τότε, αντίθετα, βοηθά ο πάγος. Η φυσιοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη λύση του μυϊκού σπασμού καθώς και στον περιορισμό του πόνου. Τα φάρμακα μπορούν επίσης να βοηθήσουν, αλλά χρειάζεται να επισκεφθούμε πρώτα τον γιατρό μας και να ακολουθήσουμε τις οδηγίες σχετικά με τη λήψη τους και να μην παίρνουμε πρωτοβουλίες που μπορεί τελικά να μας δημιουργήσουν προβλήματα.
Πότε να πάω στον γιατρό;
Η οσφυαλγία μπορεί – εκτός από έναν «αθώο» μυϊκό σπασμό – να κρύβει από πίσω της και άλλες, πιο σοβαρές αιτιολογίες, που χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα και διερεύνηση, όπως για παράδειγμα κάποια ρευματική πάθηση, έναν τραυματισμό, μια κήλη, κάποιο κάταγμα, μια φλεγμονή, έναν όγκο κ.ά. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να αμελούμε την επίσκεψη στον γιατρό όταν ο πόνος συνοδεύεται από κάψιμο κατά την ούρηση, συχνουρία καθώς και δυσκαμψία ιδιαίτερα κατά τις πρωινές ώρες, ή επίσης επιμένει, εμφανίζεται τη νύχτα, δυσκολεύει την κίνηση, επεκτείνεται και στο πόδι (ισχιαλγία) ή μας επισκέπτεται συχνά.
Να κάνω εγχείρηση;
Ο γιατρός χρειάζεται να συνεκτιμήσει τα αποτελέσματα της μαγνητικής τομογραφίας και φυσικά τα συμπτώματα και την κλινική κατάσταση του ασθενούς. Οταν η κατάσταση του ασθενούς είναι σοβαρή, δεν βελτιώνεται με τη συντηρητική αγωγή ή, ακόμα χειρότερα, η αδυναμία του ποδιού χειροτερεύει, η λύση είναι η επέμβαση. Η επέμβαση γίνεται από νευροχειρουργό ή ορθοπαιδικό και συνήθως πρόκειται για μια σχετικά απλή επέμβαση, τη μικροδισκεκτομή. Σε σπανιότερες και πιο βαριές περιπτώσεις γίνεται μια λίγο πιο περίπλοκη επέμβαση, η σπονδυλοδεσία.
Τι μπορώ να κάνω προληπτικά;
Τόσο προληπτικά όσο και για την αντιμετώπιση του προβλήματος, εκτός της οξείας φάσης, μπορεί να βοηθήσουν η διατήρηση σωστής στάσης σώματος σε όλες τις καθημερινές δραστηριότητες, η γυμναστική (το κολύμπι είναι μια πολύ καλή επιλογή), η απώλεια κιλών, οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των κοιλιακών και των ραχιαίων, καθώς και ήπιες διατατικές ασκήσεις για ολόκληρη τη σπονδυλική στήλη, η αποφυγή της καθιστικής ζωής όσο γίνεται, αλλά και η άρση βαρών με προσοχή και προφύλαξη της μέσης.
Συμβουλές σωστής… στάσης ζωής
Οι ειδικοί έχουν να μας συστήσουν κάποιους τρόπους ώστε να κρατάμε μακριά τον πόνο και να διατηρούμε τη μέση μας υγιή και σε καλή κατάσταση.
Αυτοί είναι:
Οταν θέλουμε να σηκώσουμε κάτι από το πάτωμα, δεν πρέπει ποτέ να σκύβουμε απευθείας αλλά να λυγίζουμε πρώτα τα γόνατά μας και να βάζουμε τη δύναμη στα πόδια και όχι στη μέση.
Να μη σηκώνουμε τίποτε απότομα, να μη σκύβουμε ποτέ με τεντωμένα πόδια, να κρατάμε πάντα ίσια την πλάτη μας.
Δεν πρέπει να σηκωνόμαστε ποτέ απότομα από το κρεβάτι. Θα πρέπει – ξαπλωμένοι ακόμα – να πλησιάζουμε στην άκρη του κρεβατιού, να βγάζουμε τα πόδια μας έξω από το κρεβάτι λυγίζοντάς τα και να στηριζόμαστε στα χέρια μας για να σηκωνόμαστε.
Οταν καθόμαστε, είτε τρώμε, είτε δουλεύουμε στον υπολογιστή, είτε βλέπουμε τηλεόραση, χρειάζεται να κρατάμε την πλάτη μας σε ορθή θέση και να έχουμε την οθόνη στο ύψος των ματιών μας.
Δεν πρέπει να καθόμαστε πολλή ώρα συνεχόμενα καθιστοί αλλά να σηκωνόμαστε κάθε μία ώρα και να περπατάμε λίγο.
Όταν στεκόμαστε όρθιοι, είτε γιατί περιμένουμε κάπου, είτε επειδή κάνουμε κάποιες δουλειές στο σπίτι (π.χ. σιδέρωμα), είναι καλό να κρατάμε τα πόδια μας ανοιχτά, σε σχήμα.