Πολύ συχνά τα παιδιά βγάζουν σπυράκια για πολλούς και διαφορετικούς λόγους! Μερικοί από αυτούς είναι οι αλλεργικές αντιδράσεις και οι ερεθισμοί του παιδικού δέρματος που οφείλονται στον ήλιο, σε κάποιο φυτό, σε μόλυνση ή τσιμπήματα εντόμων. Κάποιες φορές όμως ένα σπυράκι μπορεί να προαναγγέλλει και την εμφάνιση μίας από τις γνωστές εξανθηματικές «παιδικές» ασθένειες. Μάθετε λοιπόν με τη βοήθεια του παιδιάτρου δρος Σπύρου Μαζάνη πώς θα αναγνωρίσετε και θα αντιμετωπίσετε ό,τι μπορεί να ταλαιπωρήσει αυτή ειδικά την εποχή το τρυφερό δέρμα του μικρού σας.
Αλλεργικό εξάνθημα
Παρουσιάζεται σε οποιαδήποτε εποχή, ωστόσο εμφανίζεται πιο συχνά την άνοιξη και το καλοκαίρι, όταν αυξάνεται η έκθεση των παιδιών σε διάφορους αλλεργιογόνους παράγοντες. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για αντίδραση του οργανισμού σε κάποια τροφή, φάρμακο, καλλυντικό κ.τ.λ. Εάν πρόκειται για αλλεργία από τσίμπημα εντόμου, στο συγκεκριμένο σημείο παρατηρείται έντονο πρήξιμο.
Πώς εμφανίζεται: Με κοκκινίλες σαν «καντήλες», όπως συνηθίζεται να λέγονται, που αρχίζουν από το πρόσωπο και σιγά-σιγά εξαπλώνονται και σε άλλα σημεία (εσωτερικό των αγκώνων, πίσω από τα γόνατα, πίσω από το αφτί, γύρω από το στόμα και γύρω από τη μύτη).
Τι να κάνετε. Να ανακουφίσετε το δέρμα του παιδιού με δροσερά επιθέματα από αφέψημα καλέντουλας (φυτό με καταπραϋντική δράση). Οι ψεκασμοί με ιαματικό νερό, το οποίο διατίθεται στα φαρμακεία σε σπρέι, επίσης θα βοηθήσουν, όπως και η συστηματική ενυδάτωση των ξηρών σημείων του δέρματός του με ειδικές κρέμες. Αν εμφανιστεί ταυτόχρονα κοκκινίλα στο πρόσωπο και πρήξιμο στα χείλη ή στα μάτια, τότε η κατάσταση είναι επείγουσα και πρέπει να σπεύσετε στο νοσοκομείο.
Δερματική αντίδραση στον ήλιο
Πρόκειται για «εκζεματικού» τύπου εξάνθημα του δέρματος (μπορεί να διαρκέσει από τρεις έως έξι ημέρες), οφείλεται κυρίως σε φωτοευαισθησία και εμφανίζεται έπειτα από πολύωρη έκθεση στον ήλιο. Τα παιδιά με πρόβλημα αλλεργίας και ατοπικής δερματίτιδας κινδυνεύουν περισσότερο.
Πώς εμφανίζεται:
Με κοκκίνισμα του δέρματος, μικρές φουσκάλες και φαγούρα σε μέρος ή σε ολόκληρο το σώμα, ακόμη και στο πρόσωπο.
Τι να κάνετε:
Να ανακουφίσετε το δέρμα του παιδιού με βρεγμένες κομπρέσες, διαδικασία που μπορείτε να επαναλαμβάνετε 3-4 φορές την ημέρα. Παράλληλα, να ζητήσετε τη συμβουλή του δερματολόγου, ο οποίος θα συστήσει το κατάλληλο αντηλιακό. Κρατήστε το παιδί στη σκιά προστατευμένο με καπέλο, γυαλιά και κατάλληλα ρούχα (ανοιχτόχρωμα, φαρδιά και βαμβακερά).
Εξανθήματα από φυτά
Η δερματική αντίδραση σε κάποια φυτά παρουσιάζεται συνήθως σε παιδιά με αλλεργική προδιάθεση που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με γρασίδι, φύλλα ή λουλούδια που ανθίζουν.
Πώς εμφανίζεται:
Mε φαγούρα, κοκκινίλες και σπυράκια στα χέρια ή στα σημεία του σώματος που ακούμπησαν τα φυτά. Τα σπυράκια μετατρέπονται σε μικρές φυσαλίδες, οι οποίες κρατούν μια-δυο ημέρες.
Tι να κάνετε:
Αποφύγετε για κάποιο διάστημα να πηγαίνετε το παιδί σε κήπους ή μετά τη βόλτα φροντίστε να πλένει τα χέρια του καλά με σαπούνι και νερό. Σε περίπτωση που το πρόβλημα επαναλαμβάνεται, ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει κρέμα με κορτιζόνη και αντιισταμινικά.
Μεταναστευτικό» ερύθημα
Πρόκειται για μόλυνση (νόσος Lyme) που μπορεί να προκληθεί έπειτα από τσίμπημα ενός σπάνιου τσιμπουριού (ονομάζεται τσιμπούρι Ιxodes και έχει μέγεθος κεφαλιού καρφίτσας). Ταυτόχρονα με το εξάνθημα ή και αρκετό καιρό μετά μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα (π.χ. πυρετός, πόνοι στις αρθρώσεις, πονοκέφαλος, κόπωση).
Πώς εμφανίζεται:
To μεταναστευτικό ερύθημα εμφανίζεται μέσα σε τρεις μήνες και συχνά ακόμη και μέσα σε τρεις εβδομάδες μετά το τσίμπημα, με τη μορφή κόκκινου εξανθήματος στο δέρμα, όταν αυτό έχει μολυνθεί από το μικρόβιο Borrelia (μπορέλια). Κύριο χαρακτηριστικό του μεταναστευτικού ερυθήματος είναι ότι όσο μεγαλώνει σε διάμετρο, τόσο το χρώμα του δέρματος στο κέντρο του γίνεται πιο ανοιχτό.
Τι να κάνετε:
Είναι σημαντικό όταν βρίσκεστε στην εξοχή να ελέγχετε σχολαστικά το παιδί για τυχόν προσκολλημένα τσιμπούρια επάνω του. Ετσι, εάν υπάρχει τσιμπούρι και αφαιρεθεί εγκαίρως, ακόμη και αν πρόκειται για το τσιμπούρι Ixodes, δεν θα κινδυνέψει από την εισβολή του μικροβίου στο δέρμα του. Και αυτό γιατί τις περισσότερες φορές, το μικρόβιο από το συγκεκριμένο τσιμπούρι δεν μεταδίδεται αμέσως μετά το τσίμπημα, αλλά μόνο αρκετές ώρες έως και μιάμιση ημέρα αργότερα. Οσον αφορά τη θεραπεία, στην πλειονότητα των περιπτώσεων η νόσος θεραπεύεται με αντιβιοτικά.
Αναφυλακτικό σοκ (από τσίμπημα εντόμων)
Σε σπάνιες περιπτώσεις, το τσίμπημα της σφήκας ή της μέλισσας, εκτός από ερεθισμό στο δέρμα, προκαλεί μια μορφή αλλεργίας, το αλλεργικό ή αναφυλακτικό σοκ, όπως ονομάζεται.
Πώς εμφανίζεται:
Το αναφυλακτικό σοκ μπορεί να περιοριστεί σε τοπικό πρήξιμο ή έντονο ερεθισμό στο σημείο του τσιμπήματος, αλλά καμιά φορά μπορεί να απειλήσει και τη ζωή. Σε μια τέτοια περίπτωση, η αναπνοή γίνεται δύσκολη, εμφανίζονται ζαλάδα, βήχας, βραχνάδα στη φωνή, πρήξιμο στο πρόσωπο (χείλια, βλέφαρα και μαλακά μόρια κ.τ.λ.).
Τι να κάνετε:
Εάν το παιδί σας αντιδρά έντονα σε τσιμπήματα εντόμων (ή σε οποιοδήποτε άλλο αλλεργιογόνο), συζητήστε με τον παιδίατρό σας αν μπορεί να του γίνει απευαισθητοποίηση, καθώς επίσης αν χρειάζεται να έχετε πάντα στο σπίτι και μαζί σας μια ένεση αδρεναλίνης. Η ένεση αδρεναλίνης (που δρα το πολύ σε 5 λεπτά) υπάρχει στο εμπόριο σε αυτόματη έγχυση (μοιάζει με στιλό) και γίνεται ακόμη και πάνω από τα ρούχα, σώζοντας κυριολεκτικά ζωές.
Σε κάθε περίπτωση
⦁ Φροντίστε να διατηρείτε την περιοχή του δερματικού εξανθήματος καθαρή και στεγνή.
⦁ Καλύψτε τις δερματικές βλάβες με αποστειρωμένες γάζες, ιδίως αν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επιμόλυνσής τους (π.χ., σε παιδιά με ανοιχτές δερματικές βλάβες τα οποία παίζουν στο ύπαιθρο).
⦁ Να παρακολουθείτε την εξέλιξη της δερματικής βλάβης και να αναφέρετε κάθε μεταβολή της στον γιατρό σας.
⦁ Ενημερώστε τον γιατρό σας άμεσα για κάθε εξάνθημα που εμφανίστηκε μετά τη λήψη κάποιου φαρμάκου.
Και αν πίσω από τα εξανθήματα κρύβεται μία από τις γνωστές παιδικές ασθένειες;
Τα δερματικά εξανθήματα στις παιδικές ασθένειες μοιάζουν μεταξύ τους. Για να κάνετε λοιπόν μια πρώτη διάγνωση – πριν από τον γιατρό – πρέπει να εκτιμήσετε και τα υπόλοιπα συμπτώματα.
Ιλαρά
Μεταδίδεται συνήθως τον χειμώνα και την άνοιξη μέσω σταγονιδίων από βήχα, φτέρνισμα ή από απευθείας επαφή. Το παιδί μπορεί να κολλήσει την ασθένεια σε οποιαδήποτε ηλικία. Κάποιες από τις επιπλοκές της ιλαράς είναι η ωτίτιδα, η λαρυγγίτιδα, η πνευμονία και η εγκεφαλίτιδα, που καμιά φορά οδηγούν και στο νοσοκομείο.
Πώς εμφανίζεται:
Προηγούνται γενική αδιαθεσία, καταρροή, πυρετός και ενόχληση στα μάτια. Ακολουθεί το εξανθηματικό στάδιο με κηλίδες (μεγέθους 3-4 χιλιοστών) ελαφρώς εξογκωμένες, χρώματος ροζ έως βαθύ κόκκινου, που την πρώτη ημέρα εμφανίζονται στα πλάγια και το πίσω μέρος του λαιμού και την επομένη επεκτείνονται στο πρόσωπο, στο σώμα, στα πόδια και στα χέρια. Από την τέταρτη έως την έκτη ημέρα το εξάνθημα αρχίζει να εξασθενεί σταδιακά, με τη σειρά που εμφανίστηκε.
Τι να κάνετε:
⦁ Μετά την εμφάνιση του εξανθήματος της ιλαράς, κρατήστε το παιδί στο σπίτι τουλάχιστον για 5 ημέρες, με πολλά υγρά. Αν υπάρχει πυρετός, δώστε του κάποιο αντιπυρετικό (συνήθως παρακεταμόλη) που θα σας χορηγήσει ο γιατρός. ⦁ Σε περίπτωση μικροβιακής επιπλοκής, ο γιατρός θα συστήσει αντιβίωση. ⦁ Προσοχή! Με την ιλαρά να βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε επιδημική έξαρση στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο εμβολιασμός είναι μονόδρομος σε παιδιά και ενηλίκους. Το εμβόλιο της ιλαράς είναι αποτελεσματικό ακόμη και μετά την έκθεση στον ιό. Ερυθρά
Από τις πιο ελαφριές παιδικές ασθένειες, η ερυθρά οφείλεται σε ιό ο οποίος κυκλοφορεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και προκαλεί χαμηλό πυρετό (37,5 – 38 °C) που διαρκεί μόνο μία ημέρα. Μεταδίδεται με την απευθείας επαφή και τις περισσότερες φορές μέσω σταγονιδίων από φτέρνισμα ή βήχα. Κολλάει σε οποιαδήποτε ηλικία, κυρίως όμως προσβάλλει παιδιά από 6 έως 12 χρόνων και δεν έχει επιπλοκές.
Πώς εμφανίζεται: Το εξάνθημα της ερυθράς, που έχει χρώμα ροζ έως κόκκινο (μοιάζει με αυτό της ιλαράς), ξεκινά από το πρόσωπο και μπορεί να απλωθεί σε όλο το σώμα μετά την πρώτη ημέρα. Κύριο επίσης χαρακτηριστικό της ασθένειας είναι και το πρήξιμο των αδένων πίσω από τον λαιμό, οι οποίοι παραμένουν πρησμένοι για μερικές εβδομάδες, χωρίς να πονούν.
Τι να κάνετε:
⦁ Κρατήστε το παιδί στο σπίτι, για όσες ημέρες σάς υποδείξει ο γιατρός.
⦁ Για να ανακουφίσετε τα συμπτώματα και τον πυρετό, ο γιατρός θα σας συστήσει κάποιο αναλγητικό – αντιπυρετικό.
⦁ Θα αποφύγετε την ερυθρά (όπως και την ιλαρά) εμβολιάζοντας το παιδί στους 15 μήνες και μετά τα 11 χρόνια.
Ανεμοβλογιά
Οφείλεται σε ιό και μεταδίδεται, όπως η ιλαρά και η ερυθρά, με την επαφή και το φτέρνισμα. Παρουσιάζεται σε όλες τις ηλικίες, συνήθως όμως σε παιδιά 5-10 ετών. Δεν προκαλεί επιπλοκές, επειδή όμως προξενεί φαγούρα, χρειάζεται μεγάλη προσοχή για να μην επιμολυνθεί με το ξύσιμο.
Πώς εμφανίζεται: Το εξάνθημα της ανεμοβλογιάς, που παρουσιάζεται και στο κεφάλι, περνά από 4 φάσεις: Στην αρχή εμφανίζεται σαν ένας κόκκινος λεκές. Στη συνέχεια, δημιουργείται στο κέντρο ένα διαφανές υγρό. Σε ορισμένες περιπτώσεις το υγρό αυτό γίνεται θολό και μετά από λίγες ημέρες οι φουσκάλες ξεραίνονται και δημιουργούν κρούστες που πέφτουν η μία πίσω από την άλλη. Αλλα συμπτώματα είναι ο χαμηλός πυρετός, η ανορεξία, καθώς και η έντονη φαγούρα, που φέρνει δυσφορία στο παιδί.
Τι να κάνετε
⦁ Να μειώσετε τη φαγούρα και το ξύσιμο του παιδιού με το αντιισταμινικό και το ειδικό γαλάκτωμα ή λοσιόν που θα σας δώσει ο γιατρός.
⦁ Να διατηρείτε καθαρά και κομμένα τα νύχια του για να το προστατεύσετε από τις μολύνσεις.
⦁ Σε περίπτωση πυρετού, να του δώσετε παρακεταμόλη ή κάποια άλλη ουσία, που δεν θα περιέχει ασπιρίνη.
Οστρακιά
Προκαλείται από ένα ειδικό τύπο στρεπτόκοκκου. Για αυτό η θεραπεία της οστρακιάς χρειάζεται αντιβίωση. Για την ασθένεια αυτή, που εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά μεταξύ 3 και 10 ετών, δεν υπάρχει εμβόλιο.
Πώς εμφανίζεται:
Το εξάνθημα της οστρακιάς εμφανίζεται με κόκκινα σπυράκια, τα οποία καμιά φορά γίνονται μικρά οζίδια, σκληρά και λίγο φουσκωμένα, τόσο κοντά το ένα στο άλλο που από μακριά το δέρμα του παιδιού φαίνεται ομοιόμορφα κόκκινο. Τα σπυράκια αρχίζουν πάντοτε από τον λαιμό, φτάνουν στις μασχάλες και, τέλος, στη βουβωνική χώρα. Από εκεί, μέσα σε 24 ώρες, απλώνονται σε ολόκληρο το σώμα. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το πρόσωπο, γιατί το μέτωπο και τα μάγουλα γίνονται κατακόκκινα, ενώ η μύτη και η περιοχή γύρω από το πιγούνι μένουν άσπρες. Η γλώσσα μπορεί επίσης να γίνει «άσπρη» και σιγά-σιγά να κοκκινίσει στην άκρη και στα πλάγια.
Τι να κάνετε
⦁ Αν υπάρχει άλλο, πολύ μικρό παιδί στο σπίτι επιβάλλεται η απομόνωση του αρρώστου τις πρώτες 48 ώρες από την έναρξη της θεραπείας.
⦁ Δεκαπέντε ημέρες μετά την εμφάνιση της οστρακιάς καλό είναι να κάνετε μια γενική ούρων στο παιδί, από την οποία θα φανεί τυχόν προσβολή των νεφρών.
Να θυμάστε:
* Οι παιδικές εξανθηματικές ασθένειες υποχωρούν σε μερικές ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος. Για την ιλαρά το διάστημα αυτό είναι 5 ημέρες, για την οστρακιά 3 ημέρες, για την ανεμοβλογιά 7 ημέρες, ενώ για την ερυθρά δεν προβλέπεται συγκεκριμένη διάρκεια.
* Ο χρόνος που χρειάζεται για να εκδηλωθεί η ιλαρά είναι από 7 έως 17 ημέρες, η ανεμοβλογιά από 12 έως 21 ημέρες και η ερυθρά από 14 έως 21 ημέρες.
* Ο εμβολιασμός είναι ο μόνος τρόπος για να αναπτύξει κανείς αντισώματα στους ιούς των παιδικών ασθενειών.