Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν και να υιοθετήσουν εναλλακτικούς τρόπους διατροφής, επιλέγοντας περισσότερο πρωτογενή τρόφιµα. Τα περισσότερα από αυτά είναι προϊόντα που παράγονται µε πολύ µικρή επεξεργασία και συµβάλλουν στην ενίσχυση της θρεπτικής αξίας του ηµερήσιου διαιτολογίου τους. Ενα τρόφιµο που συζητείται εδώ και αρκετά χρόνια και έχει έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον είναι το ταχίνι.
Το ταχίνι είναι 100% αλεσµένο σησάµι, χωρίς καµία προσθήκη άλλων πρόσθετων. Είναι λοιπόν ένα τρόφιµο φυτικής προέλευσης, το οποίο είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε πρωτεΐνη, πολυακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία είναι απαραίτητα στην καθηµερινή διατροφή µας, αλλά και ποικιλία αντιοξειδωτικών ουσιών.
Τι δείχνουν οι έρευνες
Μελέτες από ερευνητικά κέντρα από όλον τον κόσμο έχουν αποδείξει τον ρόλο της τακτικής κατανάλωσης ταχινιού στην προστασία της καρδιάς, στην ενίσχυση της οστικής πυκνότητας, στην προστασία της επιδερμίδας και στη συνολική του δράση στην υποστήριξη της θρέψης.
» Το γεγονός αυτό πιθανότατα ώθησε και το Τμήμα Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να προσδιορίσει τα συστατικά του σησαμιού και κατ’ επέκταση του ταχινιού και να αξιολογήσει τις δράσεις του. Η έρευνα αυτή κατέληξε σε πολύ σημαντικά συμπεράσματα. Αρχικά πιστοποιήθηκε το γεγονός ότι το ταχίνι περιέχει σημαντικές ποσότητες λιγνάνων και φαινολικών ενώσεων με πολύ έντονη αντιοξειδωτική δράση. Τα αντιοξειδωτικά αυτά συστατικά, εκτός από τα οφέλη που παρουσιάζουν για την υγεία μας, αποδείχθηκε ότι συμβάλλουν και στην προστασία των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων του ταχινιού. Το γεγονός αυτό μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε το ταχίνι ως πηγή ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων, που αποδεδειγμένα συμβάλλουν στον καλύτερο έλεγχο της χοληστερίνης αίματος ποικιλοτρόπως.
Επιπλέον, τα αντιοξειδωτικά συστατικά σε συνδυασμό με την περιεχόμενη πρωτεΐνη φάνηκε ότι έχουν αντιβακτηριακή δράση, προστατεύοντάς μας από τη δράση παθογόνων μικροοργανισμών που οδηγούν σε αλλεργικές εκδηλώσεις. Τέλος, ορισμένα από τα συστατικά του σησαμιού και κατ’ επέκταση του ταχινιού βρέθηκε ότι συμβάλλουν στην αναστολή της αιμοπεταλιακής συγκόλλησης, μιας κατάστασης που ευθύνεται για τη δημιουργία θρομβώσεων. Η έρευνα κατέληξε έτσι στο συμπέρασμα ότι η τακτική κατανάλωση σησαμιού και ταχινιού συμβάλλει ουσιαστικά στην πρόληψη των καρδιαγγειακών ασθενειών γενικότερα.
» Ξεπερνώντας τα ελληνικά σύνορα, κλινική μελέτη αυτή τη φορά που δημοσιεύτηκε στο «International Journal of Rheumatic Diseases» αξιολόγησε την επίδραση της καθημερινής κατανάλωσης σπόρων σησαμιού στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και κυρίως στον πόνο σε άτομα με οστεοαρθρίτιδα γονάτου. Τα αποτελέσματα της μελέτης μπορούν να θεωρηθούν ανατρεπτικά.
Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, τα άτομα που κατανάλωσαν τους σπόρους σησαμιού παρουσίασαν μια μείωση της έντασης του πόνου από τις 9 στις 3,5 μονάδες, όταν την ίδια στιγμή στα άτομα που χορηγήθηκε η φαρμακευτική αγωγή μειώθηκε μόλις στις 7 μονάδες. Το σησάμι λοιπόν, και κατ’ επέκταση το ταχίνι, μπορεί να δράσει ευεργετικά στην αντιμετώπιση της φλεγμονής και τελικά του πόνου.
Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι η αντιμετώπιση της φλεγμονής με έναν φυσικό τρόπο συμβάλλει και στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, όταν συνοδεύεται από την υιοθέτηση ενός υποθερμιδικού προγράμματος διατροφής.
Ποιοι πρέπει να καταναλώνουν ταχίνι τακτικά
Παιδιά και έφηβοι
Βασικότερος λόγος που προτείνεται η χρήση ταχινιού από την παιδική ηλικία είναι η εξοικείωση του παιδιού με πρωτογενείς γεύσεις και τρόφιμα. Τα παιδιά συνηθίζουν στα επεξεργασμένα τρόφιμα και τα πρωτογενή τρόφιμα όπως το ταχίνι μοιάζουν «ξένα» καθώς μεγαλώνουν. Ετσι χάνουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τρόφιμα που θα προάγουν την υγεία τους και την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού, ενώ αυξάνουν την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και άλλα πρόσθετα.
Ατομα τρίτης ηλικίας
Αποτελούν μια ιδιαίτερη ηλικιακή ομάδα. Η αξιολόγηση και επιλογή των κατάλληλων τροφίμων για τη συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων δεν γίνεται μόνο βάσει της θρεπτικής τους σύστασης, αλλά πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν και οι ιδιαίτερες ανάγκες για μεγαλύτερη πρόσληψη μικροστοιχείων, η μειωμένη ικανότητα μάσησης και απορρόφησης από το πεπτικό σύστημα. Σε τέτοιες περιπτώσεις τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, εύληπτα και πυκνά σε ενέργεια αποτελούν τις καλύτερες λύσεις. Το ταχίνι καλύπτει το σύνολο των αναγκών!
Ατομα με προδιάθεση για καρδιαγγειακά προβλήματα & υπέρταση
Οπως ήδη αναφέρθηκε, στο ταχίνι περιέχονται φαινολικές ενώσεις, οι λεγόμενες λιγνάνες, με κυριότερες από αυτές τη σεσαμίνη και τη σεσαμινόλη. Οι ουσίες αυτές μαζί με τη βιταμίνη Ε, που επίσης βρίσκεται στο ταχίνι, παρουσιάζουν ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση, εμποδίζοντας την οξείδωση των λιπαρών οξέων στον οργανισμό. Το γεγονός αυτό καθίσταται εξαιρετικά σημαντικό, καθώς είναι σήμερα γνωστό ότι η οξείδωση των λιπαρών οξέων αποτελεί το πρώτο στάδιο και έναν σημαντικό αιτιολογικό μηχανισμό για τη δημιουργία αθηροσκλήρωσης.
Παράλληλα, πολυάριθμες μελέτες καταδεικνύουν μια σημαντική μείωση της απορρόφησης και αύξηση του ρυθμού απομάκρυνσης χοληστερόλης από τον οργανισμό, όπως επίσης και μείωση της ενδογενούς σύνθεσής της μετά τη συστηματική πρόσληψη των συστατικών του ταχινιού. Παρατηρείται δηλαδή μια συνολική μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στον οργανισμό.
Επίσης, ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και πάνω στην επίδραση των λιγνανών στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Το γεγονός αυτό έρχεται να πιστοποιηθεί από μια σειρά μελετών, οι οποίες είχαν εντυπωσιακά αποτελέσματα καθώς βρέθηκε ότι σε υπερτασικά πειραματόζωα που δόθηκαν συστατικά σουσαμιού μειώθηκε σημαντικά η αρτηριακή πίεση, ενώ παράλληλα βελτιώθηκε η δομή των τοιχωμάτων των νεφρικών αρτηριών, όπου και βρίσκεται ένας μηχανισμός ρύθμισης της πιέσεως του οργανισμού.
Γενικότερα, διαφαίνεται μια αξιοσημείωτη αντιυπερτασική δράση του σουσαμιού, η οποία μπορεί να αποβεί ευεργετική τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και ως συμπληρωματικό μέσο θεραπείας της υπέρτασης.
Ατομα με προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη
Ατομα που πάσχουν από υπεργλυκαιμία ή ακόμα και ήπια αντίσταση στην ινσουλίνη τείνουν να περιορίζουν την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε απλούς υδατάνθρακες και σάκχαρα λόγω του υψηλού γλυκαιμικού φορτίου και δείκτη. Η τακτική και παράλληλη κατανάλωση ταχινιού φαίνεται να καθυστερεί την απορρόφηση των υδατανθράκων και να περιορίζει τον ρυθμό αύξησης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, εξυπηρετώντας την ευκολότερη ρύθμισή τους από τον οργανισμό με φυσικό τρόπο.
Χορτοφάγοι
Ο αριθμός των ανθρώπων που περιορίζουν ή αποκλείουν την κατανάλωση ζωικών προϊόντων διαρκώς αυξάνεται. Η ανάγκη για κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φυτική πρωτεΐνη αλλά και μικροστοιχεία, που συναντώνται κυρίως σε ζωικά τρόφιμα, είναι επιτακτική. Το ταχίνι λοιπόν θεωρείται εξαιρετική επιλογή για όλους όσοι τρέφονται με έναν πιο φυσικό τρόπο.
Πώς να το καταναλώσουμε
Βάσει λοιπόν αυτών των πρόσφατων ευρημάτων, θα πρέπει να θεωρήσουμε το ταχίνι ως ένα λειτουργικό τρόφιμο που μπορεί να αποτελέσει μέρος της καθημερινής διατροφής όλων. Για όσους προτιμούν μια πιο γλυκιά γεύση, ο συνδυασμός του με λίγο μέλι μπορεί να είναι λύση. Σε κάθε όμως περίπτωση θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως μέρος του πρωινού, των σνακ ή ακόμα και των κυρίως γευμάτων στην προσπάθεια για μια πιο υγιεινή διατροφή.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Γιάννη Χρύσου, κλινικό διαιτολόγο – διατροφολόγο, πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής.