Για πολλούς ανθρώπους είναι το χειρότερο που μπορεί να τους συμβεί: να βαριούνται. Γεμίζουμε τις μέρες μας και αυτές των παιδιών μας με δραστηριότητες για να αποφύγουμε τη βαρεμάρα. Oργανώνουμε Σαββατοκύριακα, γιορτές, ταξίδια και διακοπές με τέτοιον τρόπο που να μη νιώσουμε ούτε στιγμή ότι βαριόμαστε. Τι είναι τελικά η βαρεμάρα και γιατί μας φοβίζει τόσο πολύ;
Η συναισθηματική κατάσταση της πλήξης
Σε ένα γερμανικό ψυχοθεραπευτικό λεξικό διαβάζουμε: «Βαρεμάρα: Δυσάρεστο συναίσθημα που προέρχεται από την ανάγκη για περισσότερη δραστηριότητα ή από την έλλειψη ερεθισμάτων ή είναι συνέπεια της ανικανότητας κάποιου να κινητοποιηθεί». Μια συναισθηματική κατάσταση σίγουρα όχι καινούργια, η οποία όμως, όπως φαίνεται, έχει αναχθεί σε πρόβλημα, εφόσον τη βρίσκουμε μέσα σε ψυχοθεραπευτικό λεξικό. Το βέβαιο είναι πως μια ολόκληρη βιομηχανία είναι στημένη στην υπηρεσία της «μη βαρεμάρας». Κανένα οργανωμένο ταξίδι χωρίς φουλ πρόγραμμα, κανένα ξενοδοχείο για οικογενειακές διακοπές που σέβεται τον εαυτό του χωρίς μια γκάμα προσφορών για δραστηριότητες, σπορ, ψυχαγωγία, ακόμη και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Προκειμένου να μη βαρεθούν, πολλοί άνθρωποι προτιμούν στις διακοπές τους ακόμη και να καθίσουν «στα θρανία», να μάθουν κάτι, να μην πάει «χαμένος» ο χρόνος τους. Κανένα νοικοκυριό, κανένα δωμάτιο ξενοδοχείου, κανένα σαλόνι πλοίου και διάδρομος αεροπλάνου και πλέον όλο και λιγότερες αίθουσες αναμονής, π.χ. σε νοσοκομεία, χωρίς τηλεόραση. Και όπου δεν μπορεί να τοποθετηθεί τηλεόραση, σε ασανσέρ, κοινόχρηστες τουαλέτες και μαγαζιά, ηχεί μια διαρκής μουσική για την ψυχαγωγία των πελατών. Ακόμη κι αν κάποιος ήθελε εκουσίως να βαρεθεί, δεν θα τα κατάφερνε. Το σκεπτικό πίσω από αυτό τον καταιγισμό ψυχαγωγικών μέσων είναι να υπάρχει διαρκώς κάτι να απασχολεί «ευχάριστα» το μυαλό μας. Να μη μένουμε ούτε στιγμή χωρίς εξωτερικά ερεθίσματα, ούτως ώστε να μην προλαβαίνουν να δημιουργηθούν δυσάρεστες σκέψεις, να μην υπάρχουν στιγμές «κενές», να μη νιώσουμε πλήξη, ανία, βαρεμάρα. Ποια είναι τελικά αυτή η κατάσταση που ονομάζουμε βαρεμάρα και πώς τη βιώνουμε;
Αφήστε το παιδί να βαρεθεί
Ας πάρουμε καταρχήν ως παράδειγμα τα μικρά παιδιά. Πολλοί γονείς, έντρομοι στην ιδέα ότι μπορεί τα παιδιά τους να βαρεθούν, φροντίζουν διαρκώς να γεμίζουν κάθε στιγμή του ελεύθερου χρόνου τους, να τα κρατούν απασχολημένα ακόμη και στις διακοπές. Όταν εξαντλείται η δική τους ευρηματικότητα, αλλά και το ενδιαφέρον των παιδιών, αναλαμβάνουν οι οθόνες: της τηλεόρασης, του υπολογιστή, του playstation, του gameboy. Μέσα στο αυτοκίνητο, στα ταξίδια, όταν χρειάζεται να περιμένουν, αυτές τις υποτιθέμενες «άδειες» ώρες, οι γονείς θεωρούν αυτονόητο ότι οφείλουν να τις γεμίσουν με κάτι. Προκειμένου να έχουν ένα παιδί που γκρινιάζει «βαριέμαι», προτιμούν να του βρίσκουν και να του παρέχουν πράγματα που να το κρατούν απασχολημένο και με κάποιον τρόπο ευχαριστημένο. Είναι όμως η βαρεμάρα των παιδιών η ίδια με αυτήν των μεγάλων και είναι δικαιολογημένος ο ζήλος μας να τα απαλλάξουμε από αυτήν;
Επωφεληθείτε από την πλήξη
Μερικές πρακτικές συμβουλές για να κερδίσουμε ουσιαστικά από το χρόνο μας:
Γίνετε πότε-πότε αργοί! Το γρήγορα δεν είναι πάντα καλύτερα από το αργά. Καμιά φορά προχωράμε καλύτερα χωρίς να κάνουμε τίποτα, γιατί πολλά πράγματα, αν τα αφήσουμε, «διεκπεραιώνονται» από μόνα τους. Σε πείσμα λοιπόν του προσκοπικού πνεύματος του Kipling, αναβάλλετε καμιά φορά για αύριο και μεθαύριο αυτό που θα μπορούσατε να κάνετε σήμερα.
Περιμένετε! Η αναμονή δεν είναι μόνο χαμένος χρόνος. Μόνο όποιος μπορεί να περιμένει μπορεί και να προσμένει. Και μην ανοίγετε το κινητό σας την ώρα που περιμένετε. Χαζέψτε γύρω σας τους ανθρώπους, τον ουρανό, αφουγκραστείτε, αναπολήστε ωραίες στιγμές.
Κάντε διαλείμματα! Τα διαλείμματα είναι απαραίτητα για να καταλάβουμε ότι κάτι τελείωσε και κάτι καινούργιο αρχίζει. Μόνο έτσι προσανατολιζόμαστε και αποκτούμε δομή στη ζωή μας.
Μη διώχνετε τη βαρεμάρα! Η βαρεμάρα είναι το πρώτο βήμα της έμπνευσης. Μην ανοίγετε αμέσως την τηλεόραση ή τον υπολογιστή μόλις βαρεθείτε. Αντέξτε τις φάσεις της βαρεμάρας σας, γιατί μπορεί να είναι ισχυρό αντίδοτο στο άγχος.