Τα παιδιά ήδη από την ηλικία του ενός έτους ξεκινούν να εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους, είτε μέσα από μορφασμούς είτε μέσα από την συμπεριφορά τους. Τότε περίπου ξεκινάμε ως γονείς να τα αναγνωρίζουμε άμεσα ή έμμεσα, αποδεικνύοντας και εξηγώντας ποιες συμπεριφορές είναι επιθυμητές και ποιες είναι λιγότερο επιθυμητές, όπως και ποιος είναι ο σωστός τρόπος για να εκφράσουν όλα όσα νιώθουν. Ορισμένα συναισθήματα όμως, μπορεί να είναι ιδιαίτερα «μεγάλα» ή και έντονα για εμάς τους ίδιους, πόσο μάλλον για τα παιδιά, που ακόμα μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν όλα όσα αισθάνονται. Ένα συναίσθημα που θα χρειαστεί να εξοικειώσετε το παιδί είναι εκείνο της ζήλιας και οι στρατηγικές είναι πολλές.
Ζήλια… το πράσινο τερατάκι
Το πράσινο τερατάκι της ζήλιας έχει τον τρόπο να στερεί τις καλές και ευγενικές συμπεριφορές και μπορεί να εμφανιστεί στο παιδί ήδη από την ηλικία των τριών μηνών. Ως συναίσθημα δεν είναι καθόλου σπάνιο και μπορεί να αποτελέσει ανταπόκριση σε καθημερινές στιγμές, ωστόσο ως έννοια μπορεί να είναι δύσκολο να εξηγηθεί. Συχνά περιγράφεται ως το συναίσθημα που πηγάζει από την ανασφάλεια, τον φόβο και την ανησυχία μπορεί όμως να σχετίζεται και με την αδυναμία ή τον φόβο ανεπάρκειας. Το συναίσθημα της ζήλιας συχνά έχει τις ρίζες του στις ανάγκες ενός ατόμου που δεν ικανοποιούνται. Μπορεί να αναπτυχθεί από την έλλειψη εμπιστοσύνης και συχνά οδηγεί σε μια αίσθηση ανασφάλειας.
Αναγνωρίζοντας τις διαφορετικές πτυχές της ζήλιας
Η ζήλια και ο φθόνος τείνουν να συσχετίζονται, αυτό ωστόσο δεν ισχύει μιας και ο φθόνος εκφράζει την επιθυμία για κάτι που ποτέ δεν είχατε ενώ η ζήλια αφορά το αίσθημα της απειλής από μια ενδεχόμενη απώλεια ή ανεπάρκεια. Η υλική ζήλια αποτελεί μια φάση την οποία το παιδί θα ξεπεράσει περίπου όταν ξεκινήσει το σχολείο, καθώς τότε μαθαίνει ότι δεν πρέπει να παίρνει τα πράγματα άλλων, όχι απλώς επειδή το λέει η μαμά ή ο μπαμπάς αλλά επειδή αποτελεί κοινωνικό κανόνα. Μπορείτε επίσης να εστιάσετε στα θετικά, ώστε το παιδί να μην νιώθει ότι δεν έχει κάτι. Στην περίπτωση της κοινωνικής ζήλιας, που μπορεί να εκδηλωθεί όταν το παιδί νιώσει ότι κάποιο άλλο παιδί το απέκλεισε από την παρέα ή όταν νιώσει ότι γενικά δέχθηκε κάποια αδικία, αφήστε το να σας μιλήσει και να σας ανοιχθεί. Επικυρώστε τα συναισθήματά του και βοηθήστε το να βρει λύσεις ώστε να μην αισθάνεται έτσι.
Πώς θα βοηθήσετε το παιδί
Είναι σημαντικό όταν διαπιστώσετε ότι το παιδί μπορεί να αισθανθεί ζήλια να το ρωτήσετε πώς ακριβώς νιώθει και γιατί. Παροτρύνετέ το να είναι αναλυτικό στις συζητήσεις σας, καθώς έτσι θα μάθει να εκφράζει όλα όσα νιώθει και να μην καταστέλλει τα συναισθήματά του. Αφού σας εξηγήσει τους λόγους, δοκιμάστε να βρείτε από κοινού λύσεις που θα το κάνουν να αισθανθεί καλύτερα. Μην βιαστείτε να προτείνετε επιλογές στο παιδί αλλά αφήστε το να σκεφθεί και να προτείνει μια δική του επιλογή.