Τα κρούσματα αυξάνονται σε πολλές περιοχές της Ευρώπης που πίστευαν ότι είχαν αφήσει τον ιό στο παρελθόν. Η Βρετανία «παγώνει» τη χαλάρωση των μέτρων. Στις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική, η εικόνα της πανδημίας ανατριχιάζει.
Τις τελευταίες ημέρες, οι μάσκες έχουν γίνει υποχρεωτικές σε όλους τους δημόσιους χώρους σε πολλά μέρη του πλανήτη – τόσο στους εσωτερικούς όσο και στους εξωτερικούς – με τη χώρα μας να αυξάνει επίσης τις τοποθεσίες στις οποίες η χρήση τους είναι υποχρεωτική.
Τα νέα μέτρα μοιάζουν να έρχονται σε αντίφαση με την διαδεδομένη αντίληψη ότι ο κοροναϊός είναι πιο επικίνδυνος σε εσωτερικούς χώρους. Σε πολλές χώρες – ανάμεσά του και η Βρετανία – οι πολίτες ενθαρρύνθηκαν να συναντιούνται έξω αμέσως μετά τη χαλάρωση των μέτρων.
Όμως η λογική της αυστηροποίησης είναι αρκετά απλή στη βάση της: Μετά από μήνες μπερδεμένων μηνυμάτων από τις υγειονομικές αρχές στο ζήτημα των μασκών, οι κυβερνήσεις προτιμούν τους κανόνες καθολικής ισχύος, για να μετατρέψουν τη χρήση μάσκας σε μέρος της κουλτούρας των πολιτών τους.
«Υπάρχει πολλή σύγχυση γύρω από το πού θα πρέπει οι πολίτες να φορούν τις μάσκες τους, και όταν υπάρχει σύγχυση οι άνθρωποι απλώς αδιαφορούν και δεν τις χρησιμοποιούν», εξηγεί η Μελίντα Μιλς, διευθύντρια του κέντρου Leverhulme για τις δημογραφικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Για αυτό και (ορισμένες χώρες) επιλέγουν ευρύτερους κανόνες καθολικής ισχύος».
«Είμαι υπέρ των ξεκάθαρων μηνυμάτων προς το κοινό, και σε πολλές χώρες νομίζω ότι η ενημέρωση ήταν ένα χάος», προσθέτει.
Τι ξέρουμε για τις μάσκες
Η έρευνα πίσω από την αερόβια μετάδοση του κοροναϊού επεκτείνεται διαρκώς, όμως οι επιστήμονες συμφωνούν ότι συνήθως ο κίνδυνος είναι υψηλότερος σε εσωτερικούς χώρους.
Στις αρχές του μήνα, ομάδα 239 επιστημόνων έγραψαν ανοιχτή επιστολή στον ΠΟΥ καλώντας σε μεγαλύτερη αναγνώριση της ενδεχόμενης αερόβιας μετάδοσης του κοροναϊού. «Πλήθη ανθρώπων σε εσωτερικούς χώρους με κακό εξαερισμό – αυτό πυροδοτεί την πανδημία», δήλωσε τότε στο CNN ένας εκ των συγγραφέων της επιστολής και καθηγητής περιβαλλοντικής υγείας.
Όμως οι εξωτερικοί χώροι δεν είναι απαλλαγμένοι από τον ιό, και η καθολική υποχρέωση σε χρήση μασκών είναι πιθανό να περιορίσει τη μετάδοση σε αρκετές περιπτώσεις.
Ερευνητές ανέφεραν τη Δευτέρα ότι οι κοινότητες που κατέστησαν τη μάσκα υποχρεωτική σε όλους τους δημόσιους χώρους είδαν σταθερή μείωση της εξάπλωσης του κοροναϊού. Ωστόσο, οι θετικές επιδράσεις απαιτούν κάποιο καιρό μέχρι να γίνουν ορατές.
Τρεις εβδομάδες μετά την επιβολή του μέτρου, ο ημερήσιος ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων μειώθηκε περίπου κατά 2%, σύμφωνα με δημοσίευμα των ερευνητών στο επιστημονικό περιοδικό Health Affairs.
Ο υπολογισμός τους υποστηρίζει ότι αυτές οι μειώσεις θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συγκεντρωτικά. Πιστεύουν ότι αν τέτοια μέτρα ήταν εξ αρχής σε ιχύ, μέχρι τις 22 Μαΐου θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί περίπου 230.000 έως 450.000 θάνατοι από κοροναϊό.
Και άλλοι επιστήμονες συμφωνούν ότι ο κίνδυνος μετάδοσης σε ανοιχτούς χώρους είναι σημαντικός.
«Σε ανοιχτούς χώρους, ο κίνδυνος είναι λίγο μικρότερος, όμως εξακολουθεί να μεταδίδεται», εξηγεί ο Αμπράρ Τσουγκτάι, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας. «Κάθε φορά που αδυνατούμε να τηρήσουμε αποστάσεις, θα πρέπει να φοράμε μάσκα».
«Ο κίνδυνος είναι πολύ χαμηλός σε μέρη όπως τα πάρκα ή σε έναν μεγάλο, ανοιχτό χώρο με λίγα άτομα», προσθέτει ο Ρίτσαρντ Στατ του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ στην Αγγλία, ο οποίος έχει δημιουργήσει μοντέλο για το ρόλο της μάσκας στην ισοπέδωση της επιδημικής καμπύλης του κοροναϊού.
«Όμως, όταν περπατάμε σε έναν πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο, οι πιθανότητες μετάδοσης είναι υψηλές – και η διάκριση των τοποθεσιών υψηλού κινδύνου από εκείνα που συνιστούν χαμηλό κίνδυνο μπορεί να γίνει πολύ δύσκολη».
«Επιπλέον, τα πράγματα περιπλέκονται αφού, αν οι άνθρωποι βγάζουν και ξαναβάζουν διαρκώς τις μάσκες τους, κινδυνεύουν να μολύνουν τα χέρια τους και να περάσουν τον ιό σε άλλους», τονίζει.
Ταυτόχρονα, υπάρχει και η κοινωνιολογική πλευρά, που συνεπάγεται ότι τα κράτη ενδέχεται να γίνουν πιο αυστηρά από ό,τι αναμενόταν.
«Υπάρχουν λίγες χώρες που το αποφεύγουν, πιστεύοντας ότι το κοινό θα αντισταθεί στις εντολές για χρήση μάσκας, όμως το κοινό απλώς δεν θέλει να ξαναμπεί σε καραντίνα», υπογραμμίζει η Μιλς. «Οι κυβερνήσεις θα πάρουν θάρρος και θα επεκτείνουν τους κανόνες, αν διαπιστώσουν ότι λειτουργούν».
Και οι ενδείξεις σε όλο τον κόσμο – ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου οι μάσκες μετατράπηκαν σε αντικείμενο πολιτικής διαμάχης – δείχνουν ότι οι πολίτες συμμορφώνονται στις εντολές σε πολύ υψηλά ποσοστά.
Μαθαίνουμε το μάθημά μας;
Υπάρχουν αμέτρητα πλεονεκτήματα στην επέκταση των κανονισμών για τις μάσκες. Όμως το σημαντικότερο είναι ότι επιτρέπει στις κυβερνήσεις να κάνουν τα μηνύματά τους πιο κατανοητά, θέτοντας έναν αυστηρό – αλλά απλό – κανόνα: Αν είστε σε δημόσιο χώρο, είστε υποχρεωμένοι να φοράτε μάσκα.
Πολλοί ειδικοί δηλώνουν σοκαρισμένοι που χρειάστηκε να περάσει τόσος καιρός για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, αλλά και από το γεγονός ότι ο ΠΟΥ και πολλές κυβερνήσεις έκριναν αχρείαστες τις μάσκες στην αρχή της πανδημίας.
Αντιθέτως, πολλές ασιατικές χώρες που είχαν ζήσει και την εμπειρία του SARS ενθάρρυναν από πολύ νωρίς τους πολίτες τους στη χρήση μασκών.
«Ένα παράδειγμα είναι η Ιαπωνία: Το μήνυμά τους ήταν πολύ άμεσο και απλό», σημειώνει η Μιλς. Η ιαπωνική κυβέρνηση είχε ζητήσει από τους πολίτες να φορούν μάσκες σε τρεις περιπτώσεις: σε κλειστούς χώρους, σε χώρους με πολύ κόσμο και σε περιπτώσεις στενής επαφής.
«Το επαναλάμβαναν ξανά και ξανά, και είχαν μόλις 1.000 νεκρούς σε έναν πληθυσμό 126 εκατομμυρίων», προσθέτει, αναγνωρίζοντας ότι η σχετική επιτυχία της Ιαπωνίας δεν οφείλεται αποκλειστικά στις μάσκες.
Αντιθέτως, το μεγαλύτερο μέρος της Δύσης δεν ακολούθησε τόσο ομαλή πορεία σε ό,τι αφορούσε τις μάσκες.
Όμως τώρα, που οι κυβερνήσεις αισθάνονται ότι έχουν το περιθώριο να ορίσουν αυστηρότερα μέτρα, οι ειδικοί μπορούν να φανταστούν τις μάσκες να γίνονται αναμενόμενο… αξεσουάρ σε όλους τους δημόσιους χώρους.
Πηγή: www.cnn.com