Αν κοιτάζετε την οθόνη του υπολογιστή και τα μάτια σας κλείνουν, αν διαβάζετε αλλά είναι αδύνατον να συγκεντρωθείτε, αν ονειρεύεστε το κρεβάτι σας με τα μάτια ανοιχτά, τότε ξέρετε από πρώτο χέρι τι εννοούμε όταν μιλάμε για υπνηλία. Η αναιμία, κάποια φαρμακευτική αγωγή, η υπνική άπνοια, το στραβό διάφραγμα, ο θυρεοειδής ή η εγκυμοσύνη είναι μερικοί από τους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε υπνηλία, γι’ αυτό καλό είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, ο οποίος θα είναι σε θέση να εντοπίσει την ακριβή αιτία.
Ωστόσο, τις περισσότερες φορές η εξάντληση δεν συνδέεται με κάποια ιατρική κατάσταση. Από τη διατροφή σας μέχρι την ψυχολογία σας, αρκετοί παράγοντες είναι εκείνοι που μπορούν να στραγγίξουν την ενέργειά σας.
Τι μπορεί να κρύβεται πίσω από την υπνηλία σας
*Δεν έχετε σταθερό πρόγραμμα ύπνου
Πιθανότατα γνωρίζατε ήδη ότι ο επαρκής ύπνος είναι απαραίτητος για την ξεκούραση του σώματος και του εγκεφάλου, ξέρατε όμως ότι επίσης σημαντική είναι η καθιέρωση μιας ρουτίνας ύπνου;
Σύμφωνα με μελέτη από το νοσοκομείο «Brigham and Women’s Hospital», οι άνθρωποι που κοιμούνται την ίδια ώρα κάθε βράδυ είναι πιο υγιείς και πιο επιτυχημένοι σε ό,τι και αν κάνουν. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξηγούν ότι η ασυνέπεια στα ωράρια ύπνου κάνει τον οργανισμό να εκκρίνει με ακανόνιστο ρυθμό μελατονίνη (η ορμόνη του ύπνου), με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε υπνηλία και ατονία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Αν αντιμετωπίζετε δυσκολία να κοιμηθείτε, να ξυπνήσετε ή να… κρατήσετε τα μάτια σας ανοιχτά κατά τη διάρκεια της ημέρας, δοκιμάστε να ορίσετε μια συγκεκριμένη και αδιαπραγμάτευτη ώρα που θα πέφτετε για ύπνο κάθε βράδυ, καθώς και μία συγκεκριμένη ώρα που θα ξυπνάτε κάθε πρωί, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα. Μπορεί να σας ακούγεται τρομερά ψυχαναγκαστικό, αλλά σίγουρα θα κάνει τη διαφορά στην ποιότητα του ύπνου σας.
*Έχετε καθιστική ζωή
Μπορεί η γυμναστική να είναι η τελευταία σας σκέψη όταν νιώθετε υπνηλία, όμως φαίνεται πως βοηθά σημαντικά στην αύξηση των επιπέδων της ενέργειά σας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να «λιώνετε» με τις ώρες στο γυμναστήριο, αφού ακόμη και μισή ώρα γυμναστικής την ημέρα μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Μάλιστα, προκειμένου να αυξήσετε τα επίπεδα ενέργειάς σας, μπορείτε να ξεκινήσετε με μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά σας. Για παράδειγμα, χρησιμοποιήστε τις σκάλες αντί τον ανελκυστήρα, περπατήστε τις κοντινές αποστάσεις αντί να οδηγήσετε και αναλάβετε να βγάζετε εσείς βόλτα τον σκύλο.
*Καπνίζετε
Όλοι ανεξαιρετώς γνωρίζουμε τις πολλαπλές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία, με τις αρχές δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, να τονίζουν ότι ακόμη και το παθητικό κάπνισμα μπορεί να βλάψει την υγεία μας.
Ως γνωστόν, το κάπνισμα επιβαρύνει την αναπνευστική λειτουργία και μειώνει την οξυγόνωση του αίματος. Η κακή οξυγόνωση του οργανισμού με τη σειρά της μειώνει την ευεξία και την ενέργειά σας.
Για το καλό της υγείας και της ευεξίας σας, λοιπόν, είναι σημαντικό να αφήσετε αυτή τη βλαβερή συνήθεια στο παρελθόν. Δεν θα σας πούμε ψέματα: απαιτεί αυτοέλεγχο και επιμονή από εσάς, μιας και δεν πρόκειται απλά για μια συνήθεια που βασίζεται αποκλειστικά σε ψυχολογικούς παράγοντες, αλλά για έναν πραγματικό εθισμό στην ουσία της νικοτίνης, ωστόσο αξίζει σίγουρα την προσπάθεια.
*Δεν τρώτε αρκετά
Το φαγητό είναι το καύσιμο του οργανισμού. Γι’ αυτόν τον λόγο οι ειδικοί συστήνουν να τρώμε ανά μερικές ώρες, ώστε να διατηρούμε σταθερά τα επίπεδα ενέργειάς μας και κατ΄επέκταση την αποδοτικότητά μας. Φυσικά, το να μείνετε νηστικοί για μερικές ώρες δεν πρόκειται να καταστρέψει το σύστημά σας, ωστόσο το σώμα σας θα αντιδράσει στην έλλειψη καυσίμων με διάφορους τρόπους.
Το βασικό πρόβλημα που θα αντιμετωπίσετε είναι το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα σας. Το κύριο καύσιμο για τον εγκέφαλό μας είναι η γλυκόζη, την οποία παίρνουμε μέσω της διατροφής, ιδιαίτερα από τις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες. Οι σύνθετοι υδατάνθρακες που εντοπίζονται στα φρούτα, τα λαχανικά και τα τρόφιμα ολικής άλεσης είναι εξαιρετική πηγή ενέργειας του οργανισμού, επειδή οι φυτικές ίνες που περιέχουν βοηθούν στη διατήρηση του σακχάρου στο αίμα σε σταθερά επίπεδα.
Όταν παραλείπετε ένα γεύμα, τα άμεσα αποθέματα γλυκόζης του οργανισμού σας αρχίζουν να τελειώνουν. Τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μειώνουν την ενέργειά σας και σας κάνουν να νιώθετε κούραση και εξάντληση. Επίσης, αποδυναμώνεται η συγκέντρωσή σας, μιας και ο εγκέφαλός σας δεν έχει το καύσιμο που χρειάζεται. Άλλα συμπτώματα που μαρτυρούν χαμηλά επίπεδα σακχάρου είναι το τρέμουλο, η εφίδρωση και η νευρικότητα.
*Δεν πίνετε αρκετό νερό
Δεν είναι τυχαίο ότι το νερό χαρακτηρίζεται πηγή ζωής, αφού είναι το δεύτερο απαραίτητο συστατικό για τη ζωή μας μετά το οξυγόνο. Ακόμη και ένα μικρό ποσοστό αφυδάτωσης (1-3%) αυξάνει το αίσθημα κόπωσης, ενώ η επαρκής ενυδάτωση φαίνεται να σχετίζεται με υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης, διάθεσης και μνήμης.
Ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το βάρος, τη σωματική δραστηριότητα και τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, οι ανάγκες του οργανισμού σε νερό διαφοροποιούνται. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), η γενική σύσταση για την επαρκή ημερήσια πρόσληψη υγρών,είναι 2 λίτρα για τις ενήλικες γυναίκες και 2,5 λίτρα για τους ενήλικους άνδρες.
Φροντίστε λοιπόν να έχετε πάντα μαζί σας ένα παγούρι με νερό, ώστε να μένετε ενυδατωμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας και κατ΄επέκταση να κρατάτε τα επίπεδα ενέργειάς σας σε ισορροπία.
*Έχετε έντονο στρες
Οι αλλαγές στον ύπνο και τα επίπεδα ενέργειας είναι συχνές σε περιόδους υψηλού στρες. Το άγχος από μόνο του μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα κόπωσης και διέγερσης, γεγονός που επηρεάζει την ικανότητά σας να κοιμάστε. Εάν αντιμετωπίζετε δυσκολία να κοιμηθείτε ή ξυπνάτε κατά τη διάρκεια του ύπνου σας, ενδέχεται να χρειάζεστε περισσότερες ώρες ύπνου προκειμένου να ξεκουραστείτε. Δεδομένου όμως ότι δεν είναι πάντα εφικτό να κοιμάστε επιπλέον ώρες, καταλήγετε να νιώθετε εξαντλημένοι.
Επίσης, ο αντίκτυπος του στρες στον ύπνο σας μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο, αφού δεν είναι σπάνιο φαινόμενο η έλλειψη ύπνου να οδηγεί σε μια ποικιλία διαταραχών της διάθεσης και του άγχους.