Μπορεί να είμαστε στις αρχές Οκτωβρίου, η συζήτηση όμως για τα Χριστούγεννα και τον τρόπο με τον οποίο θα (ή δεν θα) γιορτάσουμε έχει ξεκινήσει ήδη. Θα τα περάσουμε σε αυστηρή καραντίνα καθώς η πανδημία φαίνεται να εντείνεται και πολλοί υπολογίζουν ότι περίπου τότε θα είναι η κορύφωσή της; Θα υπάρξει κάποια χαλαρότητα στα μέτρα στη διάρκεια των γιορτών που όμως θα το πληρώσουμε με αυξημένα κρούσματα αμέσως μετά; Ολες οι κυβέρνησεις, κυρίως του βορείου ημισφαιρίου, εξετάζουν πολλά σενάρια. Υπάρχει τρόπος να σώσουμε τα Χριστούγεννα;
Δύο γάλλοι νομπελίστες, ο Αμπιτζίτ Μπανερτζί και η Εστέρ Ντιφλό κάνουν, με άρθρο τους στη γαλλική εφημερίδα «Μοντ», μια ριζοσπαστική πρόταση. Τιμημένοι με το Νομπέλ Οικονομίας 2019 για το έργο τους σχετικά με την αντιμετώπιση της φτώχειας, οι δύο επιστήμονες προτείνουν να επιβληθεί αυστηρή καραντίνα σε όλη τη Γαλλία από την 1η έως τις 20 Δεκεμβρίου, προκειμένου να μπορέσουν οι οικογένειες να βρεθούν αμέσως μετά και να περάσουν μαζί Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά.
«Κανείς δεν θέλει να παίξει τον ρόλο των καλικάντζαρων που προσπαθούν να καταστρέψουν τις γιορτές – πόσο μάλλον πρωθυπουργοί και πρόεδροι που ελπίζουν να επανεκλεγούν», γράφουν. «Ομως, στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, αυτή τη στιγμή ο αριθμός των κρουσμάτων αυξάνεται ραγδαία και όλοι μιλούν για πιθανή καραντίνα προς το τέλος της χρονιάς.
Οι κυβερνήσεις προσπαθούν προς το παρόν, να ελέγξουν τον ρυθμό εξάπλωσης χωρίς να κλείσουν τα πάντα, κάτι που θα επηρεάσει για άλλη μια φορά την οικονομία. Ολοένα και πιο αυστηρά μέτρα λαμβάνονται και η συζήτηση έχει αρχίσει ήδη για το πότε θα επιβληθούν εκ νέου περιορισμένες μετακινήσεις.
Το δίλημμα των πολιτών
Οσο τα κρούσματα αφορούσαν κυρίως τους νέους και τους υγιείς, ο αριθμός των θανάτων είχε περιορισθεί όπως και ο αριθμός των διασωληνωμένων. Ομως τώρα ο μέσος όρος ηλικίας εκείνων που νοσηλεύονται αυξάνει διαρκώς και για άλλη μια φορά η πρόκληση που αντιμετωπίζει η κοινωνία είναι να προστατεύσει τους ηλικιωμένους και εκείνους που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, που είναι περισσότεροι απ’ όσους φανταζόμαστε. \
«Πρέπει να τους προστατεύσουμε», σημειώνουν οι επιστήμονες που είναι καθηγητές στο ΜΙΤ, «επειδή η εξάπλωση του ιού σε ευάλωτους πληθυσμούς θα οδηγήσει σε ταχεία συμφόρηση των νοσοκομείων. Οσο αυξάνεται ο αριθμός των κρουσμάτων μεταξύ των νέων τόσο αυξάνονται και οι πιθανότητες να μολυνθούν άτομα ευάλωτων ομάδων. Είναι αναπόφευκτο εάν η εξάπλωση του ιού συνεχισθεί με τους σημερινούς ρυθμούς».
Πέρα από τα περιοριστικά μέτρα, που λαμβάνονται περιορισμένα ή τοπικά, η ελπίδα φαίνεται να είναι η «υπεύθυνη» συμπεριφορά όλων, η ευρεία χρήση μάσκας και η βελτίωση της ικανότητας των εργαστηρίων για τα τεστ. Ολα αυτά θα μας επιτρέψουν να αποφύγουμε την καταστροφή μέχρι να υπάρξει επαρκής βελτίωση στις θεραπείες ή ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο.
«Ομως οι υπεύθυνοι πολίτες», τονίζουν οι νομπελίστες, «θα αντιμετωπίσουν σύντομα δύσκολα διλήμματα μεταξύ των διαφόρων καθηκόντων τους, και είναι παράλογο να μην τους καθοδηγήσουμε σε αυτές τις επιλογές. Δυστυχώς, οι οικογενειακές συγκεντρώσεις, με τις μεγάλες στιγμές της ευχαρίστησης γύρω από ένα τραπέζι (για να μην αναφέρουμε τραγούδια που ξεκινούν μετά το τσούγκρισμα των ποτηριών), ευνοούν τη μετάδοση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τριήμερα ή γιορτές όπως η Μέρα της Ανεξαρτησίας τον Ιούλιο και η Ημέρα Μνήμης στα τέλη Μαΐου, είχαν ως αποτέλεσμα μεγάλη αύξηση των μολύνσεων».
Ο ψυχολογικός παράγοντας
Εάν προσθέσουμε σε αυτό την πτώση των θερμοκρασιών, η οποία θα οδηγήσει τις παρέες τον Οκτώβριο να περνούν βραδιές σε κλειστούς χώρους, φαίνεται ότι θα είμαστε εκτεθειμένοι σε μια ολοένα και ταχύτερη αύξηση των κρουσμάτων το φθινόπωρο και μια καταστροφική αύξηση της ασθένειας – και ως εκ τούτου νοσηλείας και θανάτων – μεταξύ των ηλικιωμένων μετά τα Χριστούγεννα.
«Δυστυχώς, τα παιδιά και τα εγγόνια τους είναι εκείνοι που κινδυνεύουν να τους κολλήσουν», παρατηρούν οι δύο επιστήμονες. «Αυτό θα μπορούσε να αναγκάσει την κυβέρνηση να επιβάλλει νέα καραντίνα όταν είναι ήδη πολύ αργά ή, εάν περιμένει λίγο ακόμα, να απαγορεύσει τα ταξίδια και τις οικογενειακές συναντήσεις για τα Χριστούγεννα. Καμία από τις δύο επιλογές δεν είναι θελτική».
Τα μέτρα που ήδη συζητούνται δεν δείχνουν αποτελεσματικά και μάλλον δείχνουν σκληρά σε ψυχολογικό επίπεδο για μια τόσο ιδιαίτερη εποχή του χρόνου. «Μερικοί έχουν προτείνει τον περιορισμό των ηλικιωμένων. Φαίνεται απολύτως αδύνατο να εφαρμοστεί. Εάν η επιδημία εξαπλωθεί, κάτι τέτοιο θα πρέπει να διαρκέσει επί μήνες για να προστατεύσει τους ηλικιωμένους πραγματικά. Δεν φαίνεται δυνατό ή ανθρώπινο.
Εάν τα φτηνά τεστ γίνουν εύκολα προσβάσιμα, οι νέοι θα μπορούσαν να τα κάνουν πριν επισκεφθούν τους γονείς ή τους παππούδες τους, και θα μπορούσαν επίσης να απομονωθούν αμέσως, σε περίπτωση που αποδειχθούν θετικοί στον κορωνοϊό. Αλλά για να μπορέσουμε να βασιστούμε στα τεστ θα πρέπει να γίνουν άμεσα διαθέσιμα και η διαδικασία για να υποβληθούν σε αυτά οι πολίτες να απλοποιηθεί. Σίγουρα κάποια στιγμή θα καταλήξει να είναι μέρος της λύσης, όμως δεν φαίνεται να μπορούμε να βασιστούμε σε κάτι τέτοιο μέσα στο φθινόπωρο».
Υψηλό κόστος
Κάπου εδώ έρχεται η λύση που προτείνουν: επιβολή καραντίνας σε όλη την επικράτεια για την περίοδο πριν από τις γιορτές, ας πούμε από την 1η έως τις 20 Δεκεμβρίου. Οι Αρχές μπορούν να ζητήσουν από τις οικογένειες να παραμείνουν στο σπίτι και να αποφύγουν να έρθουν σε επαφή με τους ηλικιωμένους συγγενείς τους.
«Το εκπαιδευτικό κόστος θα ήταν πολύ χαμηλό: οι τελευταίες δύο εβδομάδες των μαθημάτων πριν από τις διακοπές θα μπορούσαν να γίνουν διαδικτυακά. Θα μπορούσε ακόμη και να μειωθεί η διάρκεια των διακοπών του καλοκαιριού κατά μία εβδομάδα και να αυξηθούν οι διακοπές των Χριστουγέννων κατά μία εβδομάδα. 
Το κόστος για την οικονομία θα ήταν σημαντικό, αλλά λιγότερο από το να ακυρώσουμε τα Χριστούγεννα ή να επιβληθεί η καραντίνα σε πολύ χειρότερες συνθήκες ένα δεκαπενθήμερο αργότερα. Τα χριστουγεννιάτικα ψώνια θα μπορούσαν να γίνουν κατά τον μήνα Νοέμβριο (επιτρέποντας εκπτώσεις και αύξηση του ωραρίου κ.λπ.) ενώ τα καταστήματα θα μπορούσαν να παραμείνουν ανοιχτά για παραγγελίες κατά την καραντίνα.
Μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου, θα ήταν δυνατόν να οργανωθεί μια μεγάλη εκστρατεία δωρεάν τεστ που θα μπορούσαν να κάνουν οι άνθρωποι με την παραμικρή αμφιβολία όταν βγαίνουν από την καραντίνα, πριν πάνε στις οικογένειές τους. Αυτή είναι μια λύση που έχει το πλεονέκτημα να είναι, για μια φορά, μπροστά από τον ιό, να είναι σαφής, ομοιόμορφη και διαφανής. Θα μπορούσε, εξάλλου, να θεωρηθεί ως το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για μια άμεση ανταμοιβή, μια συλλογική προσπάθεια να σώσουμε τα Χριστούγεννα».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ