Ορισμένοι ερευνητές δημόσιας υγείας παρατηρούν από καιρό ενδείξεις ότι η πανδημία του κοροναϊού θα μπορούσε να λύσει ένα μεγάλο μυστήριο: Τι προκαλεί τον πρόωρο τοκετό;
Μελέτες στην Ιρλανδία και τη Δανία φέτος το καλοκαίρι έδειξαν ότι οι πρόωρες γεννήσεις μειώθηκαν κατά τη διάρκεια των ανοιξιάτικων lockdown. Ανεκδοτολογικά, οι γιατροί σε όλο τον κόσμο ανέφεραν αντίστοιχες μειώσεις. Υπέθεταν ότι η μείωση του στρες των μητέρων, η καθαρότερη ατμόσφαιρα ή η καλύτερη υγιεινή μπορεί να έπαιξαν κάποιο ρόλο. Μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Ολλανδία δημοσιεύθηκε την Τρίτη στο Lancet Public Health, φέρνοντας στο φως ακόμη ισχυρότερα στοιχεία σύνδεσης μεταξύ των lockdown και του μικρότερου αριθμού πρόωρων γεννήσεων.
Εκτεταμένη μελέτη
Οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν δεδομένα του εθνικού προγράμματος εξέτασης νεογέννητων. Στην Ολλανδία, λαμβάνονται μικρά δείγματα αίματος σχεδόν από όλα τα μωρά λίγες ημέρες μετά τη γέννησή τους, με σκοπό την εξέτασή τους για διάφορες ασθένειες. Οι πληροφορίες περιλαμβάνουν τον αριθμό εβδομάδων της κύησης την ημέρα του τοκετού.
Οι Ολλανδοί ερευνητές εξέτασαν τα στοιχεία των εξετάσεων των νεογέννητων για το διάστημα 2010 με 2020, που αφορούν περισσότερα από 1,5 εκατ. βρέφη. Περισσότερα από 56.000 από αυτά τα μωρά γεννήθηκαν μετά το ολλανδικό lockdown.
Με το μεγάλο σετ δεδομένων τους, οι ερευνητές συνέκριναν τις πρόωρες γεννήσεις στο διάστημα ένα με τέσσερις μήνες πριν και μετά το lockdown. Εξετάζοντας τα ίδια διαστήματα σε προηγούμενα έτη, μπόρεσαν να λάβουν υπόψη τους και άλλες τάσεις, όπως για παράδειγμα το ρόλο των εποχών στις πρόωρες γεννήσεις. Ανεξάρτητα από τα διαστήματα που συνέκριναν, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πρόωροι τοκετοί είχαν μειωθεί μετά τις 9 Μαρτίου, την ημέρα που η ολλανδική κυβέρνηση ξεκίνησε να απευθύνει προειδοποιήσεις για πιο αυστηρούς κανόνες υγιεινής και παραμονή των πολιτών με συμπτώματα στο σπίτι. Μέσα στην επόμενη εβδομάδα, άρχισαν να κλείνουν σχολεία και εργασιακοί χώροι.
Σημαντική μείωση των πρόωρων τοκετών
«Μπορούσαμε να δούμε ότι όντως υπήρχε συσχέτιση», εξηγεί ο Δρ. Τζάσπερ Μπιν, νεογνολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Erasmus στο Ρότερνταμ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. Η μείωση κυμαινόταν από 15% μέχρι 23%.
Ο Δρ. Ρόι Φίλιπ, νεογνολόγος στην Πανεπιστημιακή Μαιευτική Κλινική Limerick της Ιρλανδίας και συγγραφέας προγενέστερης έρευνας που ανέφερε μείωση των πρόωρων γεννήσεων στη χώρα του την άνοιξη, δήλωσε «ενθουσιασμένος» από την νέα έρευνα. Όπως λέει, δείχνει ότι πράγματι το lockdown ήταν η αιτία της μείωσης των πρόωρων γεννήσεων. Σε αντίθεση με τις ιρλανδικές και δανικές έρευνες, η νέα ολλανδική έρευνα έδειξε μείωση όλων των πρόωρων τοκετών, και όχι μόνο των υπερβολικά πρόωρων.
Όμως όπως συμβαίνει μετά από κάθε τέτοια έρευνα, ο Δρ. Μπιν σημειώνει ότι «Τα ερωτήματα είναι περισσότερα από όσα είχαμε ξεκινώντας».
Ο ρόλος της θνησιγένειας
Ένα από αυτά τα αναπάντητα ερωτήματα είναι η θνησιγένεια. Στο καλύτερο σενάριο, τα πρόωρα μωρά που εξαφανίστηκαν από τα νοσοκομεία γεννήθηκαν ως υγιή βρέφη κατά τη συμπλήρωση των φυσιολογικών εβδομάδων τοκετού. Όμως είναι πιθανό κάποια από αυτά να κατέληξαν νεκρά.
Η θνησιγένεια «ίσως είναι όντως η σκοτεινή πλευρά αυτής της εξέλιξης», σημειώνει ο Δρ. Μπιν. Οι ερευνητές δεν μπορούσαν να υπολογίσουν τη θνησιγένεια στα ολλανδικά δεδομένα, καθώς μόνο τα ζωντανά βρέφη υποβάλλονται σε εξετάσεις. Αν, όμως, σχεδόν όλα τα πρόωρα μωρά που λείπουν από τις μετρήσεις έχασαν τη ζωή τους, η θνησιγένεια θα είχε αυξηθεί δραματικά – με συντηρητικούς υπολογισμούς, θα τριπλασιαζόταν. Καμία χώρα δεν έχει καταγράψει τόσο μεγάλη μεταβολή μέχρι στιγμής.
Σε νοσοκομείο του Λονδίνου, μελέτη έδειξε αύξηση της θνησιγένειας μετά την έναρξη της πανδημίας (όχι του lockdown). Αυτή η αύξηση μπορεί να προκύπτει από άγνωστες λοιμώξεις κοροναϊού, γράφουν οι συγγραφείς ή από την επιφύλαξη των γυναικών να αναζητήσουν ιατρική φροντίδα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μελέτες στο Νεπάλ και την Ινδία έδειξαν ότι οι μητέρες ήταν λιγότερο πιθανό να γεννήσουν σε νοσοκομεία κατά τη διάρκεια της άνοιξης και ότι η θνησιγένεια αυξήθηκε σε αυτές τις χώρες. Περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο την εικόνα, ο ίδιος ο κοροναϊός ενδέχεται να αυξάνει την πιθανότητα πρόωρου τοκετού.
Ζήτημα εισοδήματος;
Για να ανακαλύψουν τον τρόπο με τον οποίο τα lockdown επηρέασαν τους πρόωρους τοκετούς σε διαφορετικές χώρες, οι Ολλανδοί ερευνητές συμμετέχουν σε διεθνή κοινοπραξία σχεδόν 40 κρατών που ανταλλάσσουν δεδομένα. Τα lockdown ενδέχεται να έκαναν καλό στην υγεία των μητέρων και των μωρών σε ορισμένα μέρη και όχι σε άλλα, εξηγεί ο Δρ. Μπιν, προσθέτοντας: «Σε γενικές γραμμές βλέπουμε ότι η πανδημία αυξάνει κατά πολύ τις ανισότητες». Η ολλανδική μελέτη υπονόησε ακόμη και ότι η μείωση των πρόωρων γεννήσεων περιοριζόταν στις πλουσιότερες γειτονιές, αν και το αποτέλεσμα δεν ήταν στατιστικά σημαντικό.
«Πραγματικά επηρέασε τους ανθρώπους με πολύ διαφορετικούς τρόπους», δήλωσε η Τζένιφερ Κάλεϊν, διακεκριμένη ερευνήτρια μαιευτικής και γυναικολογίας στην Ιατρική Σχολή του Γέιλ.
Η Δρ. Κάλεϊν αναφέρει ότι η νέα μελέτη επιβεβαίωσε τα όσα μάθαινε από συναδέλφους της στις ΗΠΑ. «Ανεκδοτολογικά, αυτό ακούγαμε και αυτό πιστεύαμε», σημειώνει. Απουσία ισχυρών αποδείξεων για τις ΗΠΑ, η ίδια και οι συνάδελφοί της συνεργάζονται με ασφαλιστική εταιρεία για να ξεκινήσουν εκτεταμένη μελέτη για τον τρόπο με τον οποίο τα lockdown επηρέασαν τον πρόωρο τοκετό στη χώρα της.
Εικάζει ότι οι επιπτώσεις του lockdown εξαρτώνται από τις οικονομικές συνθήκες. Για τις μητέρες που είχαν τους πόρους να εργαστούν από το σπίτι, «αυτή η συγκυρία θα μπορούσε να μειώνει το άγχος», εξηγεί. Για τις αναγκαίες εργαζόμενες ή εκείνες που βίωναν οικονομικές δυσκολίες, τα πράγματα ίσως ήταν εντελώς διαφορετικά.
«Βλέπουμε τεράστιες ανισότητες σε αυτή τη χώρα», τονίζει η Δρ. Κάλεϊν. «Μαντεύω ότι οι γυναίκες που δεν βίωσαν κάποια ανακούφιση από τη συνηθισμένη καθημερινότητά τους ενδέχεται να είχαν αυξημένα επίπεδα στρες».
Οι επιστήμονες προσπαθούν εδώ και χρόνια να διαπιστώσουν τι προκαλεί τον πρόωρο τοκετό και τρόπους αποτροπής του, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. «Δεν έχουμε καταφέρει με κανένα τρόπο να μειώσουμε τα ποσοστά πρόωρων τοκετών», τονίζει η Δρ. Κάλεϊν. Οι μελλοντικές μελέτης ίσως καταφέρουν να ανακαλύψουν επιτέλους κάποια λύση που θα δώσει τέλος στις πρόωρες γεννήσεις – χωρίς να χρειάζεται να μεσολαβήσει μια πανδημία.
Πηγή: www.nytimes.com