Ο συνδυασμός της παρατεταμένης καραντίνας με την περίοδο των γιορτών που χαρακτηρίστηκε από αυξημένη κοινωνική συναναστροφή αλλά και το επικείμενο άνοιγμα των σχολείων θα φέρει πιθανότατα μια αύξηση της νοσηρότητας από ιώσεις κυρίως του αναπνευστικού, όπως προειδοποιούν οι ειδικοί.
Για ένα γονιό που θα νοσήσει το παιδί του, τίθεται λοιπόν το ερώτημα, πώς θα ξεχωρίσει τι έχει – ίωση, κρυολόγημα ή τη νόσο Covid-19; Ποια είναι τα ύποπτα σημάδια και πότε πρέπει να αναζητήσει ιατρική εξέταση και γνωμάτευση;
Στα κρίσιμα αυτά ερωτήματα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις η δρ. Αννα Παρδάλη, επιστημονικός συνεργάτης της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, αναλύοντας το «αλφαβητάρι» των συμπτωμάτων και δημιουργώντας έναν οδηγό επιβίωσης για μικρούς και μεγάλους.
Δεδομένα
Στοιχεία από αρκετές χώρες δείχνουν ότι τα περισσότερα κρούσματα σε παιδιά είναι αποτέλεσμα ενδοοικογενειακής μόλυνσης από κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, συνήθως από ενήλικα. Ο δε κίνδυνος μόλυνσης από τον SARS-CοV-2 επηρεάζεται από τον ρυθμό μετάδοσης σε κάθε περιοχή.
Τα παιδιά που είναι ηλικίας κάτω των 10 ετών στο μεγαλύτερο ποσοστό τους νοσούν σπάνια και αν νοσήσουν είναι συνήθως ασυμπτωματικά.
Ομως και όπως σημειώνει η ειδικός, παρότι η πλειονότητα των παιδιών, που θα νοσήσουν, έχουν ήπια κλινική εικόνα και καλή πρόγνωση, δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης σοβαρής νόσου, ιδιαίτερα για τα μωρά που είναι κάτω του έτους, που εμφανίζουν άτυπες εκδηλώσεις, έχουν υποκείμενα νοσήματα ή κάνουν μακροχρόνια χρήση ανοσοκατασταλτικών.
Εν τω μεταξύ, αντικρουόμενες απόψεις φαίνεται να υπάρχουν για τη φορεία των παιδιών και το κατά πόσο μεταδίδουν τη νόσο στα άλλα παιδιά και τους ενήλικες. Η επικρατούσα άποψη υποστηρίζει ότι τα παιδιά ιοφορούν πολύ λιγότερο από τους ενήλικες και κατά συνέπεια μεταδίδουν λιγότερο τον ιό.
Πιο αναλυτικά, η μεγαλύτερη ιοφορία, άρα και μεταδοτικότητα για τον Covid-19 είναι 1-2 ημέρες πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων και για μία περίπου εβδομάδα. Από κει και μετά ο αριθμός των ιών στο σώμα του πάσχοντος αρχίζει να περιορίζεται σημαντικά έτσι που τη δεύτερη ή την τρίτη εβδομάδα μπορεί να μην είναι τις περισσότερες φορές ανιχνεύσιμος με την pcr (μοριακό έλεγχο).
«Η χειμερινή περίοδος ακόμη και υπό καραντίνα, χαρακτηρίζεται από αραιή, πλην υπαρκτή ποικιλία αναπνευστικών ιών που θέτουν διαγνωστικά διλήμματα σε σχέση με τη νόσο Covid-19. Οταν εμφανιστούν συμπτώματα από το αναπνευστικό, εκτός της προφανούς ανησυχίας για το αν αφορά προσβολή από τον κορωνοϊό, μια συχνή ερώτηση είναι: «είναι ίωση ή κρύωμα γιατρέ»;», περιγράφει η δρ. Παρδάλη.
Κρυολόγημα
Η δρ. Αννα Παρδάλη μας προτρέπει να μην ξεχνούμε ότι εκτός από τον κορωνοϊό πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν οι ιώσεις του χειμώνα. Πότε, όμως, μιλάμε για «κρύωμα» και ποτέ για ίωση; 
«Ιωση του αναπνευστικού ονομάζουμε οποιαδήποτε ιογενή λοίμωξη του αναπνευστικού – και σε αυτές περιλαμβάνεται και η γρίπη – που μπορεί να εκδηλώνεται με πυρετό, βήχα, φτάρνισμα, καταρροή, πονόλαιμο, κακουχία, μυαλγίες, κ.λπ., σε οποιαδήποτε βαρύτητα και διάρκεια αυτών των συμπτωμάτων. Οφείλεται πάντα σε ιογενή λοιμογόνο παράγοντα και προκύπτει από τη μετάδοση, συμπτωματική ή ασυμπτωματική από κάποιον άλλο που φέρει την ίδια ίωση», αναλύει η ειδικός.
Και διευκρινίζει: «Στην ερώτηση: «είναι ίωση ή κρύωμα γιατρέ;» οι γιατροί απαντούμε: «δεν υπάρχει κρύωμα, είναι ίωση αυτό που έχετε», αναγνωρίζοντας κάποιες φορές μια μικρή ή μεγαλύτερη δόση δυσπιστίας στο βλέμμα του γονιού στην απάντησή μας, οι οποίοι πιστεύουν ότι το κρύωμα υφίσταται και κυρίως συνδέεται με την έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες και ιδιαίτερα με ακατάλληλη και ελαφρή ένδυση».
Η αλήθεια όμως είναι κάπου στη μέση για τα απλά κρυολογήματα.
Δηλαδή, δεν μπορεί κάνεις να αγνοήσει τη δυσμενή επίδραση που μπορεί να έχει στον οργανισμό το ψύχος, καθώς είναι γνωστό ότι καταστέλλει για λόγους αυτοσυντήρησης όλες τις μεταβολικές διαδικασίες του οργανισμού, του κυκλοφορικού και έμμεσα του ανοσοποιητικού. «Το κρύο, μέσω της περιφερικής αγγειοσύσπασης που προκαλεί, μειώνει την τοπική άμυνα του οργανισμού (π.χ. στο ρινικό βλεννογόνο). Το στρες από το κρύο καταπονεί τον οργανισμό, επηρεάζει τη λειτουργικότητα του αναπνευστικού επιθηλίου και παρατείνει τη νόσηση. Πιθανώς, η επίδραση του κρύου στις κινήσεις του κροσσωτού επιθηλίου των πνευμόνων μειώνει την ικανότητά του να καθαρίζει την περιοχή. Ακόμα, όταν υπάρχει κρύο, τα σταγονίδια από τον βήχα και το φτάρνισμα διατηρούνται περισσότερο χρόνο στον αέρα, γεγονός που ευνοεί τη μετάδοση των λοιμώξεων».
Ομως το κρύο, όπως υπογραμμίζει η παιδίατρος, σε καμία περίπτωση δεν είναι η αιτία της νόσησης, ενδέχεται όμως να δημιουργεί συνθήκες που υποβοηθούν τη νόσηση.
Συμπτωματολογία. Ιωση ή Covid-19;
Η απάντηση είναι πως στα παιδιά είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς πολύ νωρίς τι ακριβώς αφορά μια ενδεχόμενη συμπτωματολογία από το αναπνευστικό, πολύ περισσότερο όταν τα παιδιά νοσούν ήπια. Ελάχιστες εξαιρέσεις αποτελούν ύποπτα συμπτώματα όπως η ανοσμία και η αγευσία.
Επιπρόσθετα, η επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας στη δεύτερη φάση της νόσου (δεύτερη και ενίοτε τρίτη εβδομάδα) είναι κάτι που δεν συμβαίνει στα πρώιμα στάδια της νόσου και δεν είναι χαρακτηριστικό στα παιδιά.
«Το πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο που εκδηλώνεται σπάνια στα παιδιά, συνήθως εμφανίζεται την 4η εβδομάδα της νόσου, με θορυβώδη εικόνα από αρκετά ταυτόχρονα συστήματα του οργανισμού (αναπνευστικό, καρδιαγγειακό, δέρμα κ.λπ.)», σημειώνει η δρ. Παρδάλη.
Περισσότερο ύποπτη μπορεί να θεωρείται η περίπτωση που απ’ το ιστορικό προκύπτουν τα εξής:
-το παιδί σας ή κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς σας έχει έρθει τις τελευταίες 20 ημέρες σε επαφή με επιβεβαιωμένο ή πιθανό κρούσμα
– τον τελευταίο μήνα έχετε επισκεφτεί κάποιο μέρος της Ελλάδας ή του εξωτερικού που είχε αυξημένα κρούσματα
– έχετε προσλάβει κάποιο άτομο για να σας καθαρίσει το σπίτι ή να προσέχει τα παιδιά, που έχει ταξιδέψει πρόσφατα σε χώρα ή περιοχή αυξημένων κρουσμάτων ή χρησιμοποιεί δημόσια μέσα συγκοινωνίας
– όταν κάποιο άτομο που ζει στο σπίτι σας νόσησε τις τελευταίες 20-30 ημέρες με πυρετό, πονόλαιμο, κεφαλαλγία, βήχα κ.λπ.
– για να πάτε στη δουλειά σας χρησιμοποιείτε δημόσια μέσα συγκοινωνίας (λεωφορείο, μετρό κ.λπ.)
– στη δουλειά σας έρχεστε σε επαφή με πολύ κόσμο
– το παιδί σας έχει επαφές με άλλα παιδιά εκτός σπιτιού
– εσείς ή κάποιο άλλο άτομο από την οικογένειά σας έχει συχνές εξόδους για διασκέδαση
Σε κάθε περίπτωση η συμπτωματολογία της νόσου Covid-19 είναι σχεδόν ίδια με αυτή των περισσοτέρων λοιμώξεων του αναπνευστικού και «άρα δεν έχουμε παθογνωμονικό σύμπτωμα ή κάτι άλλο που να μας κατευθύνει με ασφάλεια στη διάγνωση της νόσου Covid-19», υπογραμμίζει η ειδικός.
Και συνεχίζει: «Η μόνη, με τα μεγαλύτερα δυνατά ποσοστά διαγνωστική προσπέλαση είναι αυτή του μοριακού ελέγχου με real time-pcr. Γι’ αυτό η πολιτεία πρέπει να διευκολύνει και να διασφαλίζει τη δυνατότητα ευκολότερης, δωρεάν και στοχευόμενης μέσα από οργανωμένες δομές, πρόσβαση σε αυτή την εξέταση καθώς το όνειρο και η προσδοκία για αποτελεσματική προστασία μέσα από τον εμβολιασμό και νέες θεραπείες φαίνεται να έχει ακόμη αρκετό δρόμο».