Οι τελειομανείς άνθρωποι συχνά ταλαιπωρούν τους άλλους αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό με την εμμονή τους στην τελειότητα και την αδιάκοπη προσπάθειά τους να την κατακτήσουν. Καθώς πιστεύουν βαθιά ότι ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο, καταλήγουν συχνά να νιώθουν ανεπαρκείς, να απογοητεύονται και κάπως έτσι να προσπαθούν ολοένα και περισσότερο για να επιτύχουν τους υψηλούς (και συχνά άπιαστους) στόχους τους.
Πού οφείλεται η τελειομανία;
Συνήθως τελειομανείς είναι οι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει σε ένα αντίστοιχο οικογενειακό περιβάλλον. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μεγαλώνει με τελειομανείς γονείς ή με γονείς που το πιέζουν να είναι τέλειο. Βέβαια, πολλές φορές οι γονείς πιέζουν τα παιδιά τους για την τελειότητα, ακόμη και άθελά τους. Φράσεις όπως «δεν σε αγαπάω, γιατί δεν είσαι καλό παιδί» ή «θα σε αγαπάω αν κάνεις τα μαθήματά σου», στέλνουν λάθος μήνυμα στο παιδί και το πιέζουν. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί προσπαθεί να ευχαριστήσει τους γονείς του και να κερδίσει την αγάπη τους, θεωρώντας ότι για να είναι αποδεκτό, πρέπει να τα κάνει όλα τέλεια. Τα παιδιά χρειάζονται την αμέριστη και άνευ όρων αγάπη των γονιών τους για να μεγαλώσουν νιώθωντας επαρκή και αποδεκτά.
Τα χαρακτηριστικά που μαρτυρούν ότι κάποιος είναι τελειομανής
- Θεωρεί ότι όλα πρέπει να γίνουν άψογα, διαφορετικά πιστεύει ότι είναι αποτυχημένος
- Νιώθει ότι πρέπει να ελέγχει τα πάντα, επειδή αλλιώς δεν θα γίνουν σωστά
- Νιώθει συχνά κουρασμένος ψυχικά και σωματικά, αφού τα κάνει όλα μόνος του για να τα κάνει καλά
- Τείνει να αποκλείει άλλους ανθρώπους από διαδικασίες, ώστε να τα κάνει όλα με τον τρόπο του
- Ενδέχεται να αναπτύξει ψυχαναγκασμούς και τελετουργικά, ώστε να τα κάνει όλα όπως ακριβώς τα έχει φανταστεί
- Όταν δεν καταφέρει να ολοκληρώσει κάτι ή να το κάνει τέλειο (σύμφωνα πάντα με τα δικά του κριτήρια…τελειότητας), νιώθει ανεπαρκής και εντείνονται όλες του οι ανασφάλειες
- Είναι επικριτικός με τους άλλους ανθρώπους, επειδή στα μάτια του είναι τεμπέληδες, ανίκανοι, ανεπαρκείς κ.λπ.
- Είναι δύσκαμπτος στις απόψεις του και έχει τους δικούς του αυστηρούς κανόνες
- Ενδέχεται να αργεί να ολοκληρώσει μια δουλειά, γιατί θέλει να την κάνει τέλεια
Πώς μπορεί να ξεπεραστεί η τελειομανία;
Οι τελειοθηρικοί σπάνια ζητούν βοήθεια, αφού δυσκολεύονται να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν πρόβλημα. Μπορεί να καταλάβουν το πρόβλημά τους από το γεγονός ότι συνήθως αργούν να ολοκληρώσουν κάτι ή από τις συγκρούσεις που προκύπτουν με όσους αρνούνται να υπακούσουν στους αυστηρούς κανόνες τους.
Για τους τελειομανείς ανθρώπους η λύση θα μπορούσε να είναι το να εξασκηθούν στα… λάθη. Να επιτρέψουν δηλαδή στον εαυτό τους να κάνει λάθη επίτηδες, ώστε να καταλάβουν ότι δεν πρόκειται να έρθει το τέλος του κόσμου με μια αποτυχία.
Είναι σημαντικό να περιορίσουν τον χρόνο που αφιερώνουν στα καθήκοντά τους, να μοιράζονται ευθύνες και να γίνουν πιο διεκπεραιωτικοί. Θα πρέπει να δώσουν στους άλλους (τόσο στο οικογενειακό όσο και στο επαγγελματικό περιβάλλον) την ευκαιρία να τα καταφέρουν μόνοι τους, ώστε να καταλάβουν ότι δεν χρειάζεται να τα κάνουν όλα αυτοί.
Σε κάθε περίπτωση, ένας διαπιστευμένος ψυχοθεραπευτής μπορεί να τους βοηθήσει να εντοπίσουν τη ρίζα του προβλήματος αλλά και να βελτιώσουν τον τρόπο που αντιδρούν στις καταστάσεις.