Οι πρώτοι ήχοι που βγάζει ένα μωρό, πριν αναπτύξει την ομιλία, είναι λόγος πανηγυρισμού για τους γονείς του.
Αυτές οι άναρθρες κραυγούλες ακούγονται ιδιαίτερα σημαντικές για τη μαμά και τον μπαμπά που προσπαθούν να βρουν ένα τρόπο επικοινωνίας με το μωρό τους.
Από την ηλικία των δύο μηνών, αλλά πολλές φορές και νωρίτερα, το βρέφος ξεκινάει εκτός από το κλάμα να βγάζει και άλλους ήχους.
Η ποικιλία αυτών των ήχων εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του μωρό αλλά και τον τρόπο που αλληλεπιδρούν σε αυτούς οι γονείς του.
Είναι πολύ σημαντικό στους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού οι γονείς να απαντούν στις «προκλήσεις» του.
Μπορεί να νομίζουμε ότι αυτές οι φωνούλες δεν έχουν κανένα νόημα αλλά στην ουσία θέτουν τα θεμέλια για την μεταγενέστερη ομιλία.
Τι είναι η προσωδία
Έρευνα του Πανεπιστήμιο του Βύρτσμπουργκ στη Γερμανία, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, έδειξε ότι οι κραυγές των βρεφών αντιστοιχούν σε μια συγκεκριμένη δική τους γλώσσα. Την μελωδία της ομιλίας, ή αλλιώς αυτό που στη γλωσσολογία ονομάζεται προσωδία.
«Κάθε γλώσσα χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα μελωδικά στοιχεία, τα οποία ονομάζουμε προσωδία, λέει η καθηγήτρια Kathleen Wermke.
Η προσωδία είναι ο συνδυασμός του τονισμού και του ρυθμού της γλώσσας. Παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι ακόμα και μωρά λίγων ημερών μπορούν να διακρίνουν διαφορετικές γλώσσες, όπως τα γερμανικά ή τα γαλλικά. Μέσω των μελωδικών της στοιχείων καταφέρνουν να την αναγνωρίσουν πολύ πριν αντιληφθούν σύμφωνα, φωνήεντα ή συλλαβές.
Επιστημονικά δεδομένα
Η Kathleen Wermke επικεφαλής του Center for Pre-speech Development and Developmental Disorders μαζί με συναδέλφους της από τις ΗΠΑ και την Νέα Ζηλανδία, μελέτησε τις φωνές συνολικά 277 βρεφών κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους.
Η επιστημονική ομάδα ανέλυσε πάνω από 67.500 ήχους, αυτούς που λέμε ήχους πείνας, κουβέντας ή και γκρίνιας.
«Βρήκαμε ένα σαφές αναπτυξιακό πρότυπο προς την πολυπλοκότητα» δηλώνει η Wermke συνοψίζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, αυτός ο αυξανόμενος βαθμός πολυπλοκότητας είναι ένα σημαντικό δομικό στοιχείο για την ανάπτυξη της γλώσσας.
Το στοιχείο αυτό βελτιώνει την κατανόησή μας σχετικά τις προπαρασκευαστικές διαδικασίες για την ομιλία, αλλά καθιστά επίσης δυνατή την αναγνώριση πιθανών σημείων διαταραχής της γλωσσικής ανάπτυξης.
Δύο είδη κλάματος
Η επιστημονικά ομάδα εντόπισε δύο είδη φωνών στο μωρό. Αυτή που βασίζεται στο κλάμα και αυτή που δεν έχει σχέση με αυτό.
Το «επικοινωνιακό κλάμα» που εκφράζεται παρουσία της μητέρας και οφείλεται σε δυσφορία κυρίως από πείνα ή ανάγκη για επαφή και από την άλλη οι ήχοι που βγάζει το μωρό και αλληλεπιδρά φωνητικά.
Η αξιολόγηση των δεδομένων έδειξε ότι οι μελωδίες των αυθόρμητων κραυγών γίνονται όλο και πιο περίπλοκες κατά τις πρώτες 180 ημέρες της ζωής του μωρού.
Και όταν λέμε πολύπλοκες εννοούμε ότι οι απλές μελωδίες αντικαθίστανται όλο και περισσότερο από μελωδίες πολλαπλών μοτίβων.
«Ήδη στο τέλος του πρώτου μήνα ζωής, το σύνολο των μωρών που μελετήθηκε δείχνει μια περίπλοκη μελωδία σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις», λέει η Wermke.
Στην πραγματικότητα, ο εγκέφαλος των νεογέννητων αναπτύσσεται επίσης πολύ γρήγορα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, και τα νεογέννητα δείχνουν εκπληκτικό συντονισμό μεταξύ αναπνοής και φωνής.
Επιπλέον, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η πρώιμη εμφάνιση πολύπλοκων μελωδιών δείχνει ότι τα βρέφη έχουν ήδη υποβληθεί σε ένα είδος εκπαίδευσης, μια «προπαρασκευαστική» ανάπτυξης πριν από τη γέννηση.
Σύμφωνα με τους μελετητές, το αναπτυξιακό μοντέλο που παρουσιάζεται μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του γιατί το παιδί αποκτά μια τόσο περίπλοκη ικανότητα όπως η γλώσσα τόσο γρήγορα και φαινομενικά αβίαστα.
«Η γνώση αυτής της αναπτυξιακής διαδικασίας θα μας επιτρέψει να εντοπίσουμε κλινικά ισχυρούς δείκτες κινδύνου για διαταραχές της γλωσσικής ανάπτυξης», λέει η Wermke.