Μπορεί ως γονείς να νιώθετε άσχημα και να νομίζετε ότι το μικρό σας προσπαθεί να σας εξαπατήσει ή ότι προδίδει την εμπιστοσύνη σας, στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει παιδί που να μην έχει πει ψέματα κάποια στιγμή.
Γιατί το παιδί λέει ψέματα
Οι λόγοι που ένα παιδί λέει ψέματα ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία του και την αναπτυξιακή φάση του.
2-3 χρονών
Το παιδί σε αυτήν την ηλικία μόλις έχει ξεκινήσει να ξεχωρίζει τη διαφορά ανάμεσα στο τι είναι πραγματικό και το φανταστικό. Επομένως, το να λέει πράγματα που εσείς θεωρείτε ψέματα είναι μάλλον συνηθισμένο. Επίσης, μπορεί να πρόκειται για μια ενστικτώδη αντίδραση απέναντι στον θυμό που αντιλαμβάνεται ότι σας έχει προκαλέσει με κάποια συμπεριφορά του. Ουσιαστικά μέσα από τα ψέματα νομίζει ότι διορθώνει την κατάσταση.
4-5 χρονών
Σε αυτήν την ηλικία, το παιδί λέει ψέματα από επιλογή, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας τείνουν να πειραματίζονται με τη συμπεριφορά τους. Επομένως, το παιδί μπορεί να πει ένα ψέμα για να τσεκάρει τα όριά σας και να καταλάβει τι επιπτώσεις έχει αυτού του είδους η συμπεριφορά. Προσοχή! Αυτό είναι και το καθοριστικό στάδιο, αφού τώρα το παιδί θα πρέπει να κατανοήσει ότι το ψέμα είναι λάθος και μη αποδεκτό στην οικογένειά σας.
Μετά τα 6 έτη
Πλέον το παιδί έχει κατανοήσει τον μηχανισμό του ψεύδους. Γνωρίζει δηλαδή ότι ένα ψέμα μπορεί να το βοηθήσει να ξεγλιστρήσει από μια δύσκολη κατάσταση ή ότι μπορεί να τιμωρηθεί αν το ψέμα του γίνει αντιληπτό. Ουσιαστικά, το παιδί χρησιμοποιεί το ψέμα από επιλογή, αλλά παράλληλα γνωρίζει και με ποιο σκοπό το κάνει. Με λίγα λόγια, σε αυτήν την ηλικία το παιδί προσπαθεί όντως να σας παραπλανήσει ή να σας χειριστεί και ψεύδεται συνειδητά.
Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς
*Το πώς θα χειριστείτε την κατάσταση έχει να κάνει με την ηλικία του παιδιού και την αιτία που λέει ψέματα. Για να σταματήσει να λέει ψέματα, πρέπει να του εξηγήσετε για ποιον λόγο η συμπεριφορά του αυτή δεν είναι σωστή. Έτσι, θα πρέπει να του εξηγήσετε ότι προκύπτουν θέματα εμπιστοσύνης, τα οποία ένα παιδί άνω των 4 ετών μπορεί να κατανοήσει.
*Αν το παιδί είναι σε μια ηλικία που ψεύδεται συνειδητά, η προσέγγισή σας θα πρέπει να είναι η ανάλυση της αιτίας των ψεμάτων του παιδιού. Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις, έτσι και εδώ, η απάντηση στο πρόβλημα είναι η σωστή επικοινωνία με το παιδί σας, ώστε να το βοηθήσετε να ξεπεράσει τον λόγο που επιλέγει το ψέμα (π.χ. έλλειψη αυτοπεποίθησης) και να υιοθετήσει μια σωστή συμπεριφορά.
*Εξηγήστε στο παιδί ότι η λάθος συμπεριφορά έχει συνέπειες. Έτσι, αν επιλέξει να πει ψέματα, θα έρθει αντιμέτωπο με τις επιπτώσεις, δηλαδή θα τιμωρηθεί. Φυσικά δεν πρέπει να του φωνάξετε ή να το τιμωρήσετε αυστηρά. Δοκιμάστε για παράδειγμα να του στερήσετε το τάμπλετ του για μία ημέρα. Προτού επιβάλετε την τιμωρία, καλό είναι να δώσετε στο μικρό σας μια δεύτερη ευκαιρία να λειτουργήσει σωστά, λέγοντας την αλήθεια. Για παράδειγμα θα μπορούσατε να του πείτε κάτι σαν «αυτό που λες ακούγεται ψέμα, θες να το ξανασκεφτείς και να μου πεις τι πραγματικά έγινε;». Αν το παιδί αποφασίσει να πει την αλήθεια, θα πρέπει να του το αναγνωρίσετε, λέγοντάς του ότι σας κάνει χαρούμενους που λέει την αλήθεια. Ωστόσο, αν πρόκειται για ένα σοβαρό ψέμα, θα πρέπει να σκεφείτε αν και πάλι πρέπει να τιμωρήσετε το παιδί, με μια λιγότερο αυστηρή τιμωρία.
*Όταν το παιδί λέει ψέματα για να τραβήξει την προσοχή και να αισθανθεί σπουδαίο, ο μόνος τρόπος να αφήσει πίσω του αυτήν την κακή συνήθεια είναι μέσω της τόνωσης της αυτοπεποίθησής του.