Της Μαρίας Μουρελάτου
Λίγες μόνο ώρες μετά την ανακοίνωση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, με την οποία συνιστάται να εμβολιάζονται στο εξής, για Covid-19, με το εμβόλιο της AstraZeneca μόνο πολίτες άνω των 60 ετών, με βασικό επιχείρημα τη μείωση της διασποράς του ιού στην Ελλάδα, ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής ΕΚΠΑ και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Γεώργιος Χρούσος, απαντώντας στα «ΝΕΑ» σε δέκα εύλογα ερωτήματα, ρίχνει φως στο σκεπτικό πίσω από τη συγκεκριμένη απόφαση, ξεκαθαρίζοντας ότι «το τείχος ανοσίας πλέον επιτρέπει την παρούσα σύσταση».
Πέραν της ευνοϊκής επιδημιολογικής εικόνας που επέτρεψε στην Εθνική Επιτροπή να προχωρήσει στη συγκεκριμένη σύσταση, ο καθηγητής προσθέτει και την παράμετρο της ψυχολογίας, σημειώνοντας ότι «ο φόβος, αν μπορεί να αποφευχθεί, καλό είναι να αποφεύγεται». Παράλληλα, απαντά στις ανησυχίες του πληθυσμού για την τακτική «mix and match» στους εμβολιασμούς αλλά και για το τι συνιστά «σοβαρή παρενέργεια», ενώ τοποθετείται και για τον εμβολιασμό παιδιών 12-17 ετών, που έχει λάβει έγκριση από τον ΕΜΑ και σύντομα, όπως αναφέρει, θα εγκριθεί και στη χώρα μας. Προκρίνοντας την πληθυσμιακή ομάδα των παιδιών με χρόνιες υποκείμενες νόσους ως την πρώτη που έχει όφελος να εμβολιαστεί, υπενθυμίζει ότι, πριν και από τα παιδιά, προέχει να προσέλθουν στα εμβολιαστικά κέντρα οι «διστακτικοί» ενήλικες.
Την ίδια ώρα, από το Λουξεμβούργο όπου βρίσκεται για τη συνεδρίαση των υπουργών Υγείας της ΕΕ, ο έλληνας υπουργός Βασίλης Κικίλιας στέλνει το δικό του μήνυμα: «Η εθνική Αρχή εμβολιασμών είναι επιτροπή με εξαιρετικούς επιστήμονες. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι έκαναν το εμβόλιο όπως και εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες. Πάνω από 20 χώρες και εμείς συστήνουμε και η δεύτερη δόση του AstraZeneca να γίνει κανονικά. Εμείς θα συνεχίσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας. Σύντομα μέσα στο καλοκαίρι θα έχουμε χτίσει το τείχος ανοσίας που θέλουμε».
1.Γιατί εκδόθηκε τώρα η σύσταση για τον εμβολιασμό των ατόμων 60 ετών και κάτω με άλλο σκεύασμα;
Εδώ και μερικές εβδομάδες, υπάρχουν άφθονα διαθέσιμα εμβόλια για τον πληθυσμό μας, ενώ πολύ πιο πρόσφατα διαπιστώνουμε ότι το τείχος ανοσίας που χτίζουμε με τους εμβολιασμούς έχει αρχίσει να αποδίδει. Είναι γνωστό ότι και τα τέσσερα εμβόλια που έχουμε στη χώρα μας έχουν μεγάλη προστατευτική ικανότητα και ελάχιστες σοβαρές επιπλοκές. Το σπανιότατο «σύνδρομο θρόμβωσης – θρομβοπενίας», που απαντάται με τα εμβόλια που χρησιμοποιούν αδενοϊό ως φορέα, έχει τρομοκρατήσει πολλούς νέους ανθρώπους, κυρίως νέες γυναίκες. Ο φόβος, αν μπορεί να αποφευχθεί, καλό είναι να αποφεύγεται. Μολονότι με τη διαθεσιμότητα των εμβολίων υπήρξε η δυνατότητα της επιλογής τύπου εμβολίου από τους πολίτες μας εδώ και εβδομάδες, το τείχος ανοσίας πλέον επιτρέπει την παρούσα σύσταση.
2.Θα μπορούσε να έχει εκδοθεί νωρίτερα (όπως π.χ. έκανε η Γερμανία); Καθυστέρησε η Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα;
Θα μπορούσε, δεν ενδεικνυόταν όμως υπό τις πρότερες συνθήκες της επιδημικής κατάστασης της χώρας μας.
3.Εχω κάνει την πρώτη δόση με AstraZeneca, να προχωρήσω στη δεύτερη με το ίδιο εμβόλιο, ακολουθώντας το προγραμματισμένο ραντεβού μου;
Βεβαίως, όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών.
4.Τι συνιστά «σοβαρή παρενέργεια»;
Γενικά, όλα τα εμβόλια κατά της Covid-19 έχουν προθρομβωτική δράση, δεδομένου ότι η πρωτεΐνη – ακίδα που όλα εκφράζουν έχει από μόνη της τέτοια δράση. Συνεπώς όλοι οι εμβολιαζόμενοι θα πρέπει να είναι καλά ενυδατωμένοι και να κινούνται. Τα εμβόλια mRNA έχουν σπανιότατα προκαλέσει αναφυλαξία και μυοκαρδίτιδα ή περικαρδίτιδα, ενώ τα εμβόλια που χρησιμοποιούν αδενοϊούς έχουν εξαιρετικά σπάνια προκαλέσει το ως άνω «σύνδρομο θρόμβωσης – θρομβοπενίας».
5.Είναι αποτελεσματικό (ως προς την επίτευξη ανοσίας) το λεγόμενο «mix and match» εμβολίων;
Βεβαίως, έχουν δοκιμαστεί «mix and match» των γνωστών εμβολίων με πολύ καλά αποτελέσματα.
6.Αν έχω ήδη εμβολιαστεί (πρώτη δόση) με AstraZeneca, ποιο είναι το ενδεδειγμένο διάστημα για τον εμβολιασμό μου (δεύτερη δόση) με άλλο σκεύασμα;
Προς το παρόν η σύσταση είναι να γίνει το ίδιο εμβόλιο στη δεύτερη αναμνηστική δόση, με μία εξαίρεση, να έχουν παρουσιαστεί θρομβωτικά – θρομβοεμβολικά προβλήματα στην πρώτη δόση, με ιατρική βεβαίωση. Γενικά, στη δεύτερη δόση συνήθως δεν παρατηρούνται παρόμοια προβλήματα.
7.Υπάρχουν καταγεγραμμένες παρενέργειες από το «mix and match» εμβολίων;
Μολονότι έχουν γίνει περιορισμένες μελέτες, δεν διαθέτουμε την εμπειρία που έχουμε με όλα τα εμβόλια τα οποία έχουν δοθεί σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Διακινδυνεύω να εκφράσω τη γνώμη ότι θα είναι παρόμοιες με εκείνες των συγκεκριμένων εμβολίων με τα οποία γίνεται το «mix and match».
8.Αν έχω εμβολιαστεί (πρώτη δόση) με AstraZeneca και στο μεσοδιάστημα έχω νοσήσει, πότε πρέπει να κάνω τη δεύτερη δόση με άλλο σκεύασμα;
Ενας εμβολιασμός και μια επακόλουθη νόσηση, συνήθως ελαφρά, θα μπορούσαν να ισοδυναμούν με δύο δόσεις του εμβολίου. Ενας αναμνηστικός εμβολιασμός με οποιοδήποτε εμβόλιο, όμως, δεν θα έβλαπτε.
9.Σε περίπτωση που δεν έχω εκδηλώσει σοβαρές παρενέργειες κατά τον εμβολιασμό μου με AstraZeneca (πρώτη δόση), έχω τη δυνατότητα να αλλάξω «προληπτικά» το ραντεβού μου για τη δεύτερη δόση και να επιλέξω άλλο σκεύασμα;
Τότε, δεν υπάρχει ιατρικά ενδεδειγμένος λόγος αλλαγής και δεν συνιστάται.
10.Ποια είναι η άποψη της επιστημονικής κοινότητας στην Ελλάδα για τον εμβολιασμό των παιδιών έναντι του Covid;
Η επιστημονική κοινότητα είναι επιφυλακτική όσον αφορά τον εμβολιασμό παιδιών και αυτή είναι η σωστή πάγια τακτική. Τα στοιχεία για τους εμβολιασμούς κατά της νόσου Covid-19 σε παιδιά 12-17 ετών με τα εμβόλια mRNA είναι πολύ ενθαρρυντικά. Ομως, o λόγος κόστους προς όφελος δεν είναι τόσο πειστικός όσο στους ενήλικες. Τα εμβόλια έχουν εγκριθεί από τον ΕΜΑ για παιδιά 12-17 ετών και θα εγκριθούν και στη χώρα μας σύντομα. Σίγουρα, στα παιδιά με χρόνιες υποκείμενες νόσους θα δοθούν, καθώς σε αυτά ο παραπάνω λόγος κόστους προς όφελος κλίνει προς το όφελος. Για παιδιά κάτω των 11 ετών είμαστε σε αναμονή αποτελεσμάτων. Σημειώνω ότι περιμένουμε από τους «διστακτικούς» ενήλικες να προστατεύσουν και τον εαυτό τους και τους άλλους, συμμετέχοντας με τον εμβολιασμό τους στο χτίσιμο του τείχους της ανοσίας.