Η συναισθηματική νοημοσύνη συνοψίζεται ως η ικανότητα των ανθρώπων να αναγνωρίζουν τα δικά τους συναισθήματα αλλά και αυτά των άλλων, να κάνουν διάκριση μεταξύ διαφορετικών συναισθημάτων και να χρησιμοποιούν τη συναισθηματική πληροφορία ως οδηγό σκέψης και συμπεριφοράς. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι απαραίτητη για την υγιή ψυχο-συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς ένα σημαντικό εφόδιο για τη δημιουργία υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.
Ξέρατε ότι…
Ο όρος «συναισθηματική νοημοσύνη» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του ’90 από τον καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Yale Peter Salovery και τον συνάδελφό του στο Πανεπιστήμιο του New Hampshire John Mayer, για να περιγράψουν ικανότητες όπως το να παρατηρεί κανείς τα συναισθήματα τα δικά του και των άλλων, να τα αναγνωρίζει και να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες αυτές για να κατευθύνει τη σκέψη και τις πράξεις του. Η ιδέα αυτή παρέμεινε για λίγα χρόνια περιορισμένη στα γραφεία των ακαδημαϊκών, έως ότου ο Daniel Goleman, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Harvard, συνέγραψε το 1995 το βιβλίο «Συναισθηματική νοημοσύνη: Γιατί το EQ είναι πιο σημαντικό από το IQ».
Πώς θα ενισχύσουμε τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού
*Του μαθαίνουμε να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του
Στα παιδιά μικρής ηλικίας χρειάζεται να εξηγήσουμε πώς αισθάνονται επειδή δεν μπορούν να το επικοινωνήσουν μόνα τους. Έτσι, τα βοηθάμε να οικοδομήσουν το συναισθηματικό τους λεξιλόγιο. Το παιδί χρειάζεται μια λέξη ώστε να τη συσχετίσει με ένα συναίσθημα. Με αυτόν τον τρόπο, στη συνέχεια θα μπορεί να χρησιμοποιεί τις λέξεις για να εκφραστεί αντί να αντιδράει έντονα.
*Αποδεχόμαστε τα συναισθήματά του
Το παιδί μας μάς χρειάζεται περισσότερο όταν είναι λυπημένο, φοβισμένο ή θυμωμένο. Όταν αποδεχόμαστε τα συναισθήματα του παιδιού, το βοηθάμε να αποκτήσει σταδιακά την ικανότητα να ηρεμεί μόνο του τον εαυτό του, μια ιδιαίτερα χρήσιμη ικανότητα για όλη του τη ζωή. Έχουμε κατά νου ότι προκειμένου να υποχωρήσουν τα αρνητικά συναισθήματα, το παιδί θα πρέπει να μπορεί να μιλήσει για αυτά, να τα κατονομάσει και να νιώσει ότι τα κατανοούμε. Αντί λοιπόν να βιαστούμε να πούμε το παιδί υπερβολικό, ακυρώντας τα συναισθήματά του, το ακούμε με ενδιαφέρον και κατανόηση.
*Βάζουμε όρια
Ενώ είναι σημαντικό να αφήνουμε χώρο στο παιδί να εκφράζεται όπως νιώθει, είναι εξίσου σημαντικό να βάζουμε όρια. Ουσιαστικά, τα όρια μπαίνουν για να αποτρέψουν συμπεριφορές που είναι επικίνδυνες για την ακεραιότητα και την υγεία του παιδιού και των άλλων, καθώς και για συμπεριφορές που δεν μας βρίσκουν σύμφωνους. Σε κάθε περίπτωση, βάζουμε όρια στο παιδί με ψυχραιμία και προσφέροντας εξηγήσεις, όχι με φωνές και εντάσεις. Άλλωστε, όταν διατηρούμε την ψυχραιμία μας δείχνουμε στο παιδί ότι έχουμε τον έλεγχο, κάνοντάς το να νιώθει ασφάλεια, ενώ παράλληλα αποτελούμε ένα καλό πρότυπο συμπεριφοράς.
*Ενδιαφερόμαστε για τη συναισθηματική του κατάσταση
Για να είμαστε ενήμεροι για τη συναισθηματική κατάσταση των παιδιών μας, πρέπει να τα παρατηρούμε, να περνάμε ποιοτικό χρόνο μαζί τους, να τα ακούμε ενεργά και να συζητάμε μαζί τους. Πρέπει να δείχνουμε στο παιδί ότι λαμβάνουμε υπόψιν μας τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις απόψεις του, ώστε να δημιουργήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης και κατανόησης μαζί του. Με αυτόν τον τρόπο, το ίδιο το παιδί θα νιώθει ασφαλές να μοιράζεται μαζί μας ό,τι το απασχολεί και να επικοινωνεί τους προβληματισμούς του.
