Μικρά και μεγάλα, αθώα και επικίνδυνα, όλοι κάποιες φορές στη ζωή μας θα κρατήσουμε ή θα μοιραστούμε μυστικά. Πώς όμως μπορούμε να εξηγήσουμε στα παιδιά μας τη σωστή στρατηγική όταν κάποιος τους ζητά να μην αποκαλύψουν μια πράξη ή μια πληροφορία;
Δεν είναι πάντα εύκολο για τα μικρά μας να διακρίνουν τις – συχνά λεπτές – διαφορές ανάμεσα σε ένα μυστικό που πρέπει να διαφυλαχθεί και σε κάποιο άλλο που τα εκθέτει σε τεράστιους κινδύνους. Δείτε πώς να τους μιλήσετε για αυτά, πότε πρέπει να επέμβετε και σε ποιες περιπτώσεις είναι καλύτερο να σεβαστείτε την ιδιωτικότητά τους.
Μυστικά εναντίον ευαίσθητων πληροφοριών
Ήδη από μικρή ηλικία θα πρέπει να τους εξηγήσουμε ότι κάποια πράγματα είναι καλύτερο να μένουν εντός της οικογένειας. Για παράδειγμα, αν δεν αποκαλύψει στους φίλους του ότι ο μικρός του αδελφός έπαθε τροφική δηλητηρίαση, δεν τους κρατάει ένα μυστικό, αλλά προστατεύει μια προσωπική πληροφορία.
Υπάρχουν καλά και κακά μυστικά;
Αν και δεν είναι πάντα εύκολο για ένα μικρό παιδί να αντιληφθεί τις διαφορές, μπορείτε χρησιμοποιώντας απλά λόγια να το βοηθήσετε να διακρίνει τα αθώα από τα επικίνδυνα μυστικά.
Ένας καλός τρόπος για να καταλάβει, είναι να του πείτε πως όταν ο σκοπός μας είναι να κάνουμε κάποιον χαρούμενο, όπως στην περίπτωση ενός πάρτι – έκπληξη, το μυστικό είναι καλό, ενώ όταν αισθανόμαστε άβολα που το κρατάμε ή δεν καταλαβαίνουμε για ποιο λόγο μας το ζητούν, ενδέχεται να μην είναι.
Εχέμυθοι ενήλικες
Είναι σημαντικό το μικρό σας να ξέρει ότι μπορεί να ζητήσει τη γνώμη σας για το αν πρέπει να κρατήσει κάτι για τον εαυτό του ή όχι, χωρίς να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο τιμωρίας. Αν το κάνει, μην το πιέσετε εξ αρχής να σας αποκαλύψει την πληροφορία.
Ρωτήστε το αν η γνώση αυτού του μυστικού το κάνει να φοβάται ή να νιώθει όμορφα, τι θα συμβεί αν το μοιραστεί και για ποιο λόγο του ζήτησαν να το κρατήσει για τον εαυτό του. Από τις απαντήσεις του σε αυτές τις ερωτήσεις θα μπορέσετε να καταλάβετε αν πρόκειται για κάτι ανησυχητικό και να το κατευθύνετε αντίστοιχα.
«Μαμά, είμαι καρφί;»
Όσο μεγαλώνει, τόσο συχνότερα θα έρχεται αντιμέτωπο με επιλογές που αφορούν μυστικά. Τα παιδιά που μοιράζονται μια «απόρρητη» πληροφορία με άλλους συμμαθητές – και κυρίως με τους δασκάλους τους – συχνά αποκτούν τη φήμη του «καρφιού» και αντιμετωπίζουν την επιθετικότητα των συμμαθητών τους.
Εξηγήστε του πως δεν θα πρέπει να μοιράζεται μυστικά που θέτουν άλλους ανθρώπους σε κίνδυνο ή τους φέρνουν σε δύσκολη θέση, ενώ αντίθετα όταν προστατεύουν κάποιον, η αποκάλυψη είναι στην πραγματικότητα η πιο γενναία επιλογή.
Για παράδειγμα, ο δάσκαλος δεν χρειάζεται να πληροφορηθεί από το μικρό σας ότι η Μαρία δεν είχε διαβάσει για το μάθημα, όμως είναι ανάγκη να ξέρει ότι ο Γιαννάκης χτυπάει άλλα παιδάκια στο διάλειμμα.
Τα δύο άκρα
Όταν πηγαίνουν στο δημοτικό, τα παιδιά αποκτούν την ικανότητα να επιδεικνύουν εχεμύθεια, ενώ παράλληλα εξακολουθούν να θέλουν να μοιραστούν τις λεπτομέρειες της καθημερινότητάς τους με τους γονείς τους. Υπάρχουν όμως και δύο περίοδοι της ζωής τους που η στάση τους στο ζήτημα των μυστικών δεν είναι τόσο ισορροπημένη.
Νήπια: Ακόμη και αν το ήθελαν, τα νήπια αδυνατούν να κρατήσουν το παραμικρό μυστικό. Αν θέλετε κάτι να μείνει κρυφό, μην το πείτε ποτέ μπροστά τους – δεν έχει σημασία αν δείχνουν να προσέχουν τι λέτε ή όχι.
Σε περίπτωση που το μικρό σας εκθέσει μια ευαίσθητη πληροφορία σε λάθος αυτιά, μην το μαλώσετε, αλλά πείτε του πως δεν πρέπει να επαναλαμβάνει αυτά που ακούει να λένε οι μεγάλοι μεταξύ τους.
Έφηβοι: Τώρα εκτός του μυστικού βρίσκεστε εσείς. Οι έφηβοι έχουν ανάγκη από ιδιωτικότητα προκειμένου να ανεξαρτητοποιηθούν, πράγμα απαραίτητο για να φτάσουν με επιτυχία στην ενηλικίωση.
Μην ψάχνετε τα πράγματά τους και μην μπαίνετε στο δωμάτιό τους απροειδοποίητα. Για να τους ενθαρρύνετε να μοιράζονται πράγματα μαζί σας, φροντίστε να μην γίνεστε επικριτικοί όταν σας μιλάνε, κάντε τους ερωτήσεις που δεν επιδέχονται μονολεκτικών απαντήσεων και επιλέξετε προσεκτικά την κατάλληλη στιγμή.
Αν η κόρη σας φαίνεται ήδη εκνευρισμένη ή μόλις επέστρεψε από τρίωρο μάθημα στο φροντιστήριο, ενδέχεται να αντιληφθεί ως «ανάκριση» ό,τι και αν της πείτε.
Ωστόσο, αν το παιδί σταματήσει να μοιράζεται ακόμη και την παραμικρή πληροφορία για την καθημερινότητά του, είναι ώρα να αναλάβετε δράση. Είτε σας κρύβει κάτι που ενδέχεται να το θέτει σε κίνδυνο είτε η σχέση σας έχει δεχθεί κάποιο σοβαρό πλήγμα, δεν μπορείτε να αφήσετε τα πράγματα στην τύχη τους.