Είτε μας αρέσει είτε όχι, το ποιοι είμαστε σήμερα έχει καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσαμε ως παιδιά. Η οικογένειά μας έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στην καλλιέργεια όλων των προτερημάτων μας αλλά και των μειονεκτημάτων μας. Αντίστοιχα, τώρα που έχουμε εμείς τον ρόλο του γονέα, μέσα από τις συνήθειές μας διαμορφώνουμε τις προσωπικότητες των παιδιών μας. Τα παιδιά μας μαθαίνουν πώς να αισθάνονται για τον εαυτό τους, τις ικανότητές τους, τα πάντα – από αυτά που λέμε και κάνουμε εμείς. Καθώς για εκείνα αποτελούμε τα πρώτα και πιο καθοριστικά πρότυπα, είναι αρκετά πιθανό να μιμηθούν τις πράξεις μας και να ενσωματώσουν τις συνήθειές μας. Ετσι, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να τα διδάξουμε καλές συνήθειες είναι υιοθετώντας πρώτα εμείς οι ίδιοι τη συμπεριφορά που θέλουμε εκείνα να έχουν.
Ωστόσο, μερικές φορές άθελά μας περνάμε λάθος μήνυμα στα παιδιά μας και τα επηρεάζουμε. Ας δούμε, λοιπόν, μερικές κακές συνήθειες που μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην ψυχολογία και στη συμπεριφορά των παιδιών μας.
Ασκούμε σκληρή αυτοκριτική
Αν τα παιδιά μάς ακούνε να κριτικάρουμε διαρκώς το σώμα μας και να κάνουμε υποτιμητικά σχόλια για τον ίδιο μας τον εαυτό επειδή πήραμε μερικά κιλά, τους περνάμε το μήνυμα ότι η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση είναι κάτι που πρέπει να βασίζεται στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζει το τζιν μας. Ειδικά τα κορίτσια, τα οποία ούτως ή άλλως δέχονται έντονες κοινωνικές πιέσεις για να ταιριάξουν στα καθιερωμένα πρότυπα ομορφιάς, μπορεί να επηρεαστούν από αυτά που ακούνε να λένε οι γονείς τους. Επομένως, φροντίζουμε να εκφράζουμε μια θετική εικόνα τόσο για το σώμα μας όσο και γενικότερα για την εξωτερική μας εμφάνιση και τον εαυτό μας, ώστε τα παιδιά μας να υιοθετήσουν μια αντίστοιχη στάση απέναντι στον εαυτό τους και τους άλλους ανθρώπους.
Είμαστε διαρκώς μπροστά από μια οθόνη
Δεν είναι δίκαιο να λέμε στα παιδιά να μην παίζουν στο τάμπλετ κατά τη διάρκεια του δείπνου εάν εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε να πάρουμε τα μάτια μας από το τηλέφωνό μας. Αλλωστε, αυτό που κάνουμε στέλνει ένα ισχυρότερο μήνυμα από αυτό που λέμε. Φροντίζουμε λοιπόν να θέσουμε ορισμένους οικογενειακούς κανόνες για τη χρήση οθονών και να τους τηρούμε και εμείς.
Καπνίζουμε
«Τα παιδιά των καπνιστών είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν το κάπνισμα». Το βλέπουμε να αναγράφεται στο πακέτο των τσιγάρων μας, το επιβεβαιώνουν όλες οι σχετικές έρευνες. Οταν καπνίζουμε μπροστά στα παιδιά μας, όχι μόνο τα μετατρέπουμε σε παθητικούς καπνιστές, επιβαρύνοντας την υγεία τους, αλλά παράλληλα τα εξοικειώνουμε με την πρακτική του καπνίσματος. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε λοιπόν είναι να σταματήσουμε το κάπνισμα ή έστω να μην καπνίζουμε μπροστά τους.
Λύνουμε τις διαφωνίες μας με τσακωμούς
Κάθε σχέση έχει τις εντάσεις της και τις διαφωνίες της, οι οποίες ενίοτε οδηγούν και σε τσακωμό. Ωστόσο, ο τσακωμός δεν μπορεί να είναι ο βασικός μας τρόπος για να επιλύουμε τις διαφωνίες μας. Πρέπει να δείξουμε στα παιδιά μας ότι ακόμη κι όταν διαφωνούμε με άλλους ανθρώπους – είτε συγγενείς είτε αγνώστους – θα πρέπει να διατηρούμε την ψυχραιμία μας και να προσπαθούμε να βρούμε λύση μέσω της συζήτησης. Αν φτάσουμε κάποιες φορές στο σημείο να τσακωθούμε, και πάλι θα πρέπει να το κάνουμε με αλληλοσεβασμό, ώστε τα παιδιά μας να μεγαλώνουν σε ένα υγιές περιβάλλον, το οποίο τα κάνει να νιώθουν ασφάλεια και τους μεταδίδει τις σωστές αξίες.
Δεν διαβάζουμε βιβλία
Ως γονείς συχνά αναρωτιόμαστε πώς θα κάνουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν το διάβασμα. Η απάντηση (και) σε αυτό είναι δίνοντας εμείς οι ίδιοι το καλό παράδειγμα. Ενα παιδί που μεγαλώνει σε ένα σπίτι όπου υπάρχει η κουλτούρα του διαβάσματος είναι πιο πιθανό να υιοθετήσει και το ίδιο αυτή τη συνήθεια. Ετσι, φροντίζουμε να περνάμε ποιοτικό χρόνο χαλαρώνοντας με ένα βιβλίο. Οταν περνάμε στα παιδιά το μήνυμα ότι η ανάγνωση βιβλίων είναι μια ευχάριστη και διασκεδαστική ασχολία, τότε μπορεί να ακολουθήσουν κι αυτά το παράδειγμά μας.
Χρησιμοποιούμε το φαγητό για να νιώσουμε καλύτερα
Εάν χρησιμοποιούμε το φαγητό για να αισθανθούμε καλύτερα όταν είμαστε λυπημένοι ή απογοητευμένοι, μπορεί να μεταδώσουμε στα παιδιά το λάθος μήνυμα ότι το φαγητό είναι ο μηχανισμός για να νιώθουμε καλύτερα ψυχολογικά. Γι’ αυτό προσπαθούμε να βρούμε άλλους, πιο υγιείς τρόπους να πάρουμε μια συναισθηματική ώθηση όταν είμαστε «πεσμένοι». Για παράδειγμα, αν έχουμε στρες, μπορούμε να βγούμε για τρέξιμο ώστε να εκτονωθούμε ή να πάρουμε τηλέφωνο μια φίλη μας.
Ανησυχούμε υπερβολικά
Το άγχος μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους μέσα στην καθημερινότητά μας, επηρεάζοντας τα παιδιά μας. Τα παιδιά παρατηρούν τη συμπεριφορά των γονιών τους, καθώς έτσι μαθαίνουν να περιηγούνται τον κόσμο γύρω τους. Παρακολουθώντας πώς ένας γονέας ανταποκρίνεται σε πιθανές απειλές, το παιδί μαθαίνει τι είναι επικίνδυνο και πώς να ανταποκρίνεται και το ίδιο σε αντίστοιχη περίπτωση. Οταν είμαστε πολύ ανήσυχοι ή αγχωμένοι, τα παιδιά μας το καταλαβαίνουν και καλλιεργούν το ίδιο μοτίβο συμπεριφοράς και αντίδρασης. Γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προσπαθήσουμε – μόνοι μας ή με τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή – να κατανοήσουμε από πού προέρχεται το άγχος μας. Ετσι, θα είμαστε σε θέση να αισθανθούμε ξανά ότι έχουμε τον έλεγχο της κατάστασης καθώς και να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας με πιο υγιείς τρόπους.