Ολοι οι γονείς και τα παιδιά εξαντλημένοι από έναν δύσκολο και κουραστικό χειμώνα προσβλέπουμε στην ανάπαυλα των καλοκαιρινών διακοπών. Για να περάσουμε όμως καλά μικροί και μεγάλοι υπάρχουν κάποιες συμβουλές που πρέπει να ακολουθήσουμε. Oταν σκεφτόμαστε τις διακοπές, συχνά αναρωτιόμαστε αν θα είναι αρκετές, αν θα μας φτάσουν. Eίναι πολύ σημαντικό όμως να τονίσουμε ότι δεν είναι η ποσότητα του χρόνου των διακοπών, αλλά η ποιότητά του, καθώς και αυτή των αναπτυσσόμενων σχέσεων μέσα στον χρόνο που διαθέτουμε, όπως και ο ψυχολογικός σύνδεσμος που αναπτύσσεται ανάμεσα σε εμάς και τα παιδιά την περίοδο των διακοπών. Με άλλα λόγια, ο χρόνος και οι δραστηριότητες που μοιραζόμαστε με τα παιδιά μας στις διακοπές οφείλουν να παράγουν θετικά συναισθήματα, να κινητοποιούν μηχανισμούς αμοιβαίας ικανοποίησης και ενίσχυσης θετικού δεσμού. Οι παραγόμενες μνήμες και αναμνήσεις είναι πηγή ανανεώσιμης θετικής ενέργειας από και προς όλους για το μέλλον.Ευκαιρία για πολλές προκλήσεις
Οι διακοπές είναι ευκαιρία για πολλές προκλήσεις
Οι καλοκαιρινές διακοπές μπορούν να γίνουν πηγή αυτοπεποίθησης για τα παιδιά εφόσον προάγουμε την ανεξαρτησία τους (ανάλογα με την ηλικία τους), είναι επίσης μια εξαιρετική ευκαιρία μάθησης, π.χ. τα παιδιά μαθαίνουν νέες δεξιότητες, κοινωνικοποιούνται, έχουν καινούργιες προσλαμβάνουσες και εμπειρίες, ανακαλύπτουν νέα τοπία, ήθη και έθιμα, μαθαίνουν να προσαρμόζονται σε νέα περιβάλλοντα και λειτουργίες. Φυσικά υπάρχουν πολλές προκλήσεις για τους γονείς στην περίοδο των διακοπών, μιας και η αλλαγή περιβάλλοντος, η αλλαγή στη ρουτίνα φέρνουν συχνά και γκρίνια. Εκεί ως γονείς οφείλουμε να αποδεχτούμε τα όποια αρνητικά δικά μας συναισθήματα καθώς και αυτά των παιδιών μας.
Πρακτικές για να περάσουμε καλά στις διακοπές
* Οταν λοιπόν είμαστε εξουθενωμένοι και τα παιδιά γκρινιάζουν γιατί θέλουν να μείνουν κι άλλο στην παραλία, όταν δυσανασχετούν στην ώρα του ύπνου ή του μπάνιου, εμείς χρειάζεται να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε κανονικά τη ρουτίνα. Τους εξηγούμε ότι και εμείς είμαστε κουρασμένοι και χρειαζόμαστε ξεκούραση, επαναλαμβάνουμε συνεχώς τον «στόχο» των διακοπών που δεν είναι άλλος από το να διασκεδάσουμε και να χαλαρώσουμε και να αναπλαισιώσουμε την «αρνητική» συμπεριφορά με μια θετικότερη εναλλακτική π.χ. «Οσο πιο σύντομα κάνεις μπάνιο θα έχουμε περισσότερο χρόνο να μπορούμε να παίξουμε, να πάμε βόλτα, για παγωτό».
* Συχνά μιλάμε στα παιδιά και όχι με τα παιδιά. Χρησιμοποιούμε τη δικαιολογία ότι τα παιδιά δεν μπορούν να επικοινωνήσουν στο επίπεδο του ενηλίκου. Ομως, όπως σε κανέναν, έτσι και στο παιδί, δεν αρέσει «να του λένε». Οταν μιλάμε με το παιδί πρέπει να κάνουμε διάλογο, να μιλάμε και να ακούμε τι έχει να πει. Αυτό θα μας βοηθήσει ιδιαίτερα με τους εφήβους.
* Πρέπει να θυμόμαστε: Οι πράξεις μπορούν να χαρακτηριστούν καλές ή κακές, αλλά όχι τα συναισθήματα. Τα συναισθήματα δεν είναι ούτε καλά ούτε κακά. Υπάρχουν και αποτελούν μέρος της ανθρώπινης υπόστασης.
* Διαλέγουμε προορισμούς διακοπών που είναι family friendly, παραλίες με εύκολη πρόσβαση, δυνατότητα διαφόρων δραστηριοτήτων που αφορούν και αρέσουν στα παιδιά και αν μιλάμε για μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους τότε τους συμπεριλαμβάνουμε στην επιλογή και συνυπολογίζουμε τις επιθυμίες τους.
* Διασφαλίζουμε τις παραμέτρους ασφαλείας που χρειάζεται π.χ. πρόσβαση σε φαρμακείο, ιατρείο κ.λπ. ώστε να αισθανόμαστε και εμείς πιο άνετα και με λιγότερο άγχος. Προσφέρουμε επιλογές και μαζί αποφασίζουμε έτσι ώστε να καταστήσουμε τα παιδιά συνυπεύθυνα για την επιλογή των διακοπών (αποφεύγουμε έτσι την αυταρχικότητα του «εγώ αποφασίζω» για κάτι που αφορά και τα παιδιά και θέλουμε να ικανοποιεί όσο περισσότερο γίνεται όλους), δίνοντας έτσι περισσότερη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση καθώς και αίσθημα χαράς.
* Αφήστε το παιδί να βρει μια συνταγή προσαρμογής στον δικό του χρόνο.
* Δημιουργήστε ψυχαγωγική ατμόσφαιρα.
* Κάντε μια συμφωνία π.χ. «Για να μπορούμε να κολυμπήσουμε χρειαζόμαστε πρώτα να βάλουμε αντηλιακό και να μην έχουμε φάει».
* Δώστε έμφαση στη συνεργασία π.χ. «Βοήθησέ με να μαζέψουμε τα πράγματα για να πάμε πιο γρήγορα στην παραλία».
* Μοιράστε στα παιδιά ευθύνες π.χ. «Μάζεψε τα κουβαδάκια σου για να πάμε για παγωτό», «Πλύνε το μαγιό σου για να στεγνώσει εγκαίρως για το απογευματινό μπάνιο».
* Δώστε ευκαιρίες π.χ. «Δεν πειράζει που δεν μάζεψες τα ρούχα σου, αύριο είμαι σίγουρη πως θα το κάνεις».
* Εμπιστευτείτε π.χ. «Σε εμπιστεύομαι να πας στο beach bar να πάρεις μόνος σου παγωτό».
* Κάντε ένα αίτημα π.χ. «Θα ήθελα να μαζεύεις τα παιχνίδια σου στην παραλία».
* Ενδώστε π.χ. σε ένα ακόμη παγωτό ή μια τελευταία βουτιά.
* Χρησιμοποιήστε την αντιστροφή ρόλων π.χ. «Θα σου άρεσε να σου πετάνε άμμο;».
* Εκτιμήστε και αναγνωρίστε την καλή συμπεριφορά. Ενισχύστε την όποια θετική προσπάθεια.
* Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να αναλάβουν ευθύνες κατάλληλες για την ηλικία τους.
* Οι γονείς πρέπει να θυμούνται να μην ωθούν τα παιδιά σε ανεξαρτησία σε βαθμό για τον οποίο δεν είναι έτοιμα ακόμα π.χ. αν ένα παιδί φοβάται ακόμη να μπει μόνο του στη θάλασσα δεν χρειάζεται να το πιέσουμε, μόνο να το κατανοήσουμε, να το αποδεχτούμε, να το υποστηρίξουμε και να το ενθαρρύνουμε θετικά.
* Πρέπει να σεβόμαστε τον προσωπικό ρυθμό ενός παιδιού.
* Πρέπει να έχουμε κάποια ελαστικότητα για τις καθυστερήσεις π.χ. «Γιατί αργείς τόσο να βάλεις το μαγιό σου;».
*Να τους επιτρέψουμε να σκεφτούν για τον εαυτό τους π.χ. «Προτιμάς να φας παγωτό από το να κολυμπήσεις κι άλλο;».
* Να έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες και απαιτήσεις (δεν είναι εύκολο τα παιδιά να ακολουθήσουν το δικό μας «πρόγραμμα», εμείς θα προσαρμόσουμε τις λειτουργίες μας). Αυτή ίσως είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για τους γονείς. Είναι αυτονόητο ότι οι διακοπές με τα παιδιά (ιδιαίτερα τα μικρά) δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Είναι άσκοπο να φαντασιωνόμαστε την απόλυτη ανεμελιά και χαλάρωση. Ας φροντίσουμε να περάσουμε όλοι όσο καλύτερα γίνεται και ας εκμεταλλευτούμε αυτόν τον χρόνο όσο γίνεται περισσότερο. Οι διακοπές είναι ένα δώρο που κάνουμε στον εαυτό μας και στα παιδιά μας. Ας το χαρούμε όλοι!
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Βάσω Μακαρώνη, κλινική ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια.