Οι γονείς ξέρετε από πρώτο χέρι ότι μετά το τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, και πιο συγκεκριμένα το καλοκαίρι, τα παιδιά παύουν να έχουν τόσο πολλές υποχρεώσεις, για τον λόγο αυτό μπαίνετε σε μια διαδικασία αναζήτησης δραστηριοτήτων που θα τα κρατήσουν απασχολημένα. Σύμφωνα ωστόσο με τους ψυχολόγους και τους ειδικούς, ο υπερβολικός προγραμματισμός κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού καθυστερεί την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού, καθώς το απομακρύνει από το να ανακαλύψει αυτά που πραγματικά το ενδιαφέρουν. «Ο ρόλος σας ως γονιού είναι να προετοιμάσετε τα παιδιά για να πάρουν τη θέση τους στην κοινωνία.
Το να είσαι ενήλικας σημαίνει να απασχολείς τον εαυτό σου για να γεμίσεις τον ελεύθερο χρόνο σου με έναν τρόπο που θα σε κάνει ευτυχισμένο», λέει ο βρετανός παιδοψυχολόγος Λιν Φράι.
Ο ειδικός μάλιστα συμπληρώνει πως αν οι γονείς ξοδεύουν όλο τον ελεύθερο χρόνο τους στο να γεμίζουν τον ελεύθερο χρόνο του παιδιού τους, τότε τα παιδιά δεν θα μάθουν ποτέ να το κάνουν αυτό από μόνα τους.
Ο Φράι δεν είναι ο μόνος που επισημαίνει τα οφέλη της πλήξης. Η δόκτωρ Τερέζα Μπέλτον σε μια επίσκεψή της στο Πανεπιστήμιο του East Anglia τόνισε τη σχέση της πλήξης με τη φαντασία και δήλωσε στο BBC:
«Η πλήξη είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του “εσωτερικού ερεθίσματος”, το οποίο επιτρέπει με τη σειρά του την έκφραση της αληθινής δημιουργικότητας». Πίσω στο 1993, ο ψυχαναλυτής Ανταμ Φίλιπς έλεγε ότι «η ικανότητα του να βαριέται ένα παιδί αποτελεί στάδιο της ανάπτυξής του», ενώ προσέθετε ότι «η πλήξη αποτελεί μια ευκαιρία ώστε να συλλογιστεί τη ζωή.
Η άποψη των ενηλίκων ότι το παιδί θα πρέπει διαρκώς να απασχολείται είναι εντελώς λανθασμένη και απόλυτα καταπιεστική».
Ο Φράι από την πλευρά του προτείνει στους γονείς, κατά την έναρξη του καλοκαιριού, να καθίσουν μαζί με τα παιδιά τους – τουλάχιστον αυτά που είναι άνω των τεσσάρων ετών – και να γράψουν μαζί μια λίστα με όλα αυτά που θα μπορούσαν να κάνουν κατά τη διάρκεια των διακοπών.
Αυτή η λίστα μπορεί να αφορά βασικές δραστηριότητες, όπως παιχνίδια με τα χαρτιά, το διάβασμα ενός βιβλίου, μια βόλτα με το ποδήλατο, η μαγειρική και η φωτογραφία.
Ενθαρρύνετε τη γόνιμη μονοτονία το καλοκαίρι
Αν το παιδί αρχίσει να παραπονιέται διαρκώς ότι βαριέται το καλοκαίρι, τότε μπορείτε να του πείτε να ρίξει μια ματιά στη λίστα που ετοιμάσατε μαζί κι ύστερα να ρίξετε το «βάρος» της απόφασης σε εκείνο μέχρι να το ακούσετε να λέει «αυτό θέλω να κάνω!».
Ο βρετανός ψυχολόγος σημειώνει ότι υπάρχει μία πιθανότητα τα παιδιά να αρχίσουν να μελαγχολούν και να βαριούνται. Οι γονείς πρέπει ωστόσο να συνειδητοποιήσουν ότι αυτό δεν είναι χαμένος χρόνος.
Τα παιδιά πρέπει να βαριούνται, με σκοπό να παρακινούν τον εαυτό τους για να κάνουν πράγματα. Η πλήξη είναι ένας τρόπος ώστε να νιώσουν αυτάρκη.
Το 1930 ο φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ αφιέρωσε ένα ολόκληρο κεφάλαιο από το βιβλίο του «Η κατάκτηση της ευτυχίας» στη δυνητική αξία της πλήξης γράφοντας: «Ενα παιδί αναπτύσσεται καλύτερα όταν, όπως ένα νεαρό φυτό, μένει ανενόχλητο στο έδαφος.
Η τεράστια ποικιλία ερεθισμάτων δεν είναι καλή για τα μικρά παιδιά καθώς μπορεί στην ενήλικη ζωή τους να τους προκαλέσει ανικανότητα στο να διαχειριστούν τη γόνιμη μονοτονία».
Οργανώστε το καλοκαίρι με διασκεδαστικό τρόπο
Οι διακοπές του καλοκαιριού έχουν ως βασικό στόχο την ανάπαυλα και την ξεκούραση των μαθητών καθώς και την εμπέδωση αυτών που έχουν μάθει με λειτουργικό και δημιουργικό τρόπο. Αυτή η περίοδος τους δίνει τη δυνατότητα να ασχοληθούν με άλλες – πιο ξέγνοιαστες και ευχάριστες – δραστηριότητες, να μείνουν περισσότερες ώρες με την οικογένειά τους χωρίς πίεση και να ωριμάσουν σωματικά και συναισθηματικά, έτσι ώστε όταν έρθει η ώρα της επιστροφής τους στο σχολείο να έχουν περισσότερα εφόδια για να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες – λόγω της μεγαλύτερης σχολικής τάξης που θα ενταχθούν – σχολικές απαιτήσεις.
Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι μια περίοδος στη ζωή του παιδιού που μπορεί να την εκμεταλλευτεί όπως αυτό θέλει, αλλά πάντα με προσοχή ώστε να μπορέσει να ωφεληθεί από αυτή. Στο διάστημα αυτό, το παιδί πρέπει – και είναι απαραίτητο για την εξέλιξή του – να περάσει όμορφα και ξέγνοιαστα, μακριά από το άγχος και την πίεση των σχολικών απαιτήσεων.
Χρειάζεται όμως να τηρηθεί μια ισορροπία γιατί η απόλυτη απραξία και αποδιοργάνωση μπορεί να οδηγήσουν το παιδί σε αποσυντονισμό, με κίνδυνο να απομακρυνθεί πάρα πολύ από όλες τις γνωστικές δραστηριότητες και να δυσκολευτεί πολύ στην επαναπροσαρμογή του στην επόμενη σχολική τάξη.
Κατά τη διάρκεια των διακοπών, λοιπόν, οι γονείς θα πρέπει να φροντίσουν να υπάρχει για το παιδί τους ένα καθημερινό πρόγραμμα δομημένο με δραστηριότητες που θα έχουν επιλεγεί από κοινού με το παιδί τους.
Κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων οι γονείς θα πρέπει να ενισχύουν τα θετικά στοιχεία του παιδιού και την προσπάθεια που καταβάλλει στις δραστηριότητες στις οποίες έχει εμπλακεί. Ας μην ξεχνάμε ότι «σκοπός της εκπαίδευσης δεν είναι να προετοιμάσει το παιδί για την επιτυχία, όσο να το προετοιμάσει να αντέχει την αποτυχία» (B. Bell).