Από τη στιγμή που γίνατε γονείς, οι ήδη «έμπειροι» μπαμπάδες και μαμάδες του κύκλου σας είχαν πάντα την ίδια απάντηση όταν ανησυχούσατε για κάτι που συνέβη με το παιδί: «Και πού να μπει στην εφηβεία!». Τώρα που η στιγμή έφτασε ή πλησιάζει, έντρομοι αρχίζετε να αντιλαμβάνεστε ότι η σχέση σας όντως αλλάζει. Το παιδί σας, που ήθελε να κάνετε τα πάντα μαζί, τώρα απομακρύνεται, σας απαντά επιθετικά και μοιάζει να γίνεται όλο και πιο ξένο. Δεν χρειάζεται όμως να είναι έτσι.
Πολλές φορές ξεχνάμε πώς ήταν η δική μας εφηβεία. Ίσως πλέον μας φαίνεται ότι κάποια από τα πράγματα που κάναμε ήταν εξωφρενικά, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων όμως η φαντασία των γονιών μας ξεπερνούσε κατά πολύ την πραγματικότητα. Ωστόσο, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία να θυμηθούμε είναι το πόσο δύσκολη ήταν αυτή η περίοδος της ζωής μας και πόση ανάγκη είχαμε να νιώσουμε ότι οι ενήλικες μας καταλάβαιναν και μας στήριζαν. Ακόμη και αν κάποιες φορές αισθάνεστε ότι το παιδί σας ψάχνει κάθε τρόπο να απομακρυνθεί από εσάς ή και να σας πληγώσει, είναι βέβαιο πως ούτε και εκείνο θέλει να σας βλέπει σαν εχθρό – και ότι ξέρει πολύ καλά ότι σας χρειάζεται. Οι παρακάτω συμβουλές θα σας βοηθήσουν να… επουλώσετε τη σχέση σας και να αποκτήσετε βαθιά και ουσιαστική σύνδεση με τα έφηβα παιδιά σας.
1. Να είστε συγκεκριμένοι
Η έφηβη κόρη σας έκανε «κοπάνα» από το φροντιστήριο για να πάει για μπάνιο με τις φίλες της. Όταν συζητήσετε μαζί της για αυτή τη συμπεριφορά, αντί να την χαρακτηρίσετε «ανεύθυνη» ή να χρησιμοποιήσετε κάποιον άλλο γενικό και αφηρημένο όρο, σχολιάστε το γεγονός με όσο πιο συγκεκριμένη και ουδέτερη γλώσσα μπορείτε. Πείτε της «Πρέπει να συζητήσουμε για τις απουσίες σου. Έχεις χάσει πολλές ώρες μαθήματος τώρα τελευταία». Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αποφύγετε την αμυντική αντίδρασή της και είναι πιο πιθανό να καταφέρετε να έχετε μια πραγματική συζήτηση – ίσως μάλιστα μάθετε και τι είναι αυτό που την κάνει να αποφεύγει τα μαθήματα.
2. Διορθώστε χωρίς να αξιολογείτε
Όσο κι αν ανησυχείτε, τα λάθη και οι κακές επιλογές είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εφηβείας, καθώς μέσα από αυτά οι έφηβοι ανακαλύπτουν σταδιακά τον εαυτό τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να τους νουθετείτε, όμως ο τρόπος σας έχει τεράστια σημασία. Αντισταθείτε στον εκνευρισμό που σας ωθεί να προχωρήσετε σε χαρακτηρισμούς. Όταν λέμε σε έναν έφηβο μία φράση του στυλ «Πώς μπόρεσες να κάνεις τέτοια ανοησία; Δεν θα ωριμάσεις ποτέ!», το μήνυμα που του στέλνουμε είναι ότι μας έχει απογοητεύσει. Αυτό μπορεί να τον οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι δεν είναι αρκετά καλός για εμάς και να τον απομακρύνει. Αντ’ αυτού πείτε του: «Διαφωνούμε με την επιλογή σου για αυτό το λόγο, όμως μπορείς να το διορθώσεις αν κάνεις αυτό και ελπίζουμε ότι μπορείς να μάθεις από αυτή την εμπειρία».
3. Δείξτε του ότι ενδιαφέρεστε
Το ταξίδι των εφήβων προς την ενηλικίωση συνήθως συμπεριλαμβάνει πολύ πειραματισμό. Τα μουσικά γούστα, τα χόμπι, οι τρόποι που διασκεδάζουν μεταβάλλονται διαρκώς και είναι πιθανό να αποτελούν άλλον ένα λόγο που νιώθετε ότι δεν τους καταλαβαίνετε. Αντί να αντιμετωπίζετε με αδιαφορία ή και περιφρόνηση τις νέες επιλογές τους, ζητήστε τους να σας «κάνουν μάθημα» σε σχέση με αυτές. Ρωτήστε τους γιατί τους αρέσει αυτή η μουσική, ζητήστε να σας δείξουν πώς παίζεται το αγαπημένο τους βιντεοπαιχνίδι. Έτσι, όχι μόνο θα δημιουργήσετε μία γέφυρα επικοινωνίας αλλά και θα τους τονώσετε την αυτοπεποίθηση, τοποθετώντας τους στο ρόλο του δασκάλου.
4. Αγκαλιάστε τις διαφωνίες
Ο έφηβος γιος σας έχει μια απάντηση για όλα και αυτό σας φαίνεται πολύ κουραστικό. Δεν πρέπει, όμως, να βιάζεστε να διακόψετε τον τσακωμό σας, καθώς μέσα στα επιχειρήματά του (ακόμη και αν κάποια σας φαίνονται άτοπα), σας λέει πολύτιμα πράγματα για τον εαυτό του και τον τρόπο που σκέφτεται. Οι γονείς ενός εφήβου που δεν αντιμιλάει πολλές φορές καταλήγουν να είναι σε πλήρη άγνοια για τη ζωή του. Αντιμετωπίστε τους καβγάδες ως αυτό που είναι: ένα πολύτιμο πεδίο για γόνιμη επικοινωνία.
5. Επιβραβεύστε τους
Θυμάστε πόση αυταπάρνηση απαιτούσε το να μην ακολουθήσετε τους φίλους σας στην «κοπάνα» όταν ήσασταν 16 χρονών; Ως γονείς συχνά αντιμετωπίζουμε ως αυτονόητες τις επιλογές που ξέρουμε ότι θα κάνουν καλό στο παιδί μας, το ίδιο όμως πολλές φορές χρειάζεται να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να συμμορφωθεί σε αυτές. Όταν αφήνουμε τις καλές συμπεριφορές του να περνούν απαρατήρητες και εστιάζουμε μόνο στις παρασπονδίες, το κάνουμε να αισθάνεται πως δεν εκτιμάμε τα όσα κάνει και – στη χειρότερη περίπτωση – ότι δεν ανήκει στην οικογένεια. Πείτε του «μπράβο» όταν τελειώνει το διάβασμά του από νωρίς ή όταν βλέπετε ότι λειτουργεί ώριμα, αντί να το αντιμετωπίζετε ως το ελάχιστο που θα μπορούσε να κάνει.
6. Καλωσορίστε τους φίλους τους
Η καινούρια φίλη της κόρης σας δεν τα πάει καλά με το διάβασμα και αυτό σας έχει ανησυχήσει αρκετά ώστε να προσπαθείτε να αποθαρρύνετε αυτή τη φιλία. Ωστόσο, δεν υπάρχει πιο σίγουρος τρόπος να απομακρύνετε ένα έφηβο παιδί από το να του δείξετε ότι δεν αποδέχεστε τους φίλους του, καθώς οι τελευταίοι αποτελούν τεράστιο κεφάλαιο της ακόμη αναπτυσσόμενης κοινωνικής του ταυτότητας. Η απόρριψή τους εκ μέρους σας μπορεί να εκληφθεί από το παιδί σας και σαν δική του απόρριψη, ενώ η απουσία επαφών με τον κύκλο του το μόνο που θα επιτύχει είναι να γιγαντώσει τους φόβους σας. Φροντίστε να γνωριστείτε και να αλληλεπιδράσετε με τους φίλους του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα γνωρίσετε καλύτερα και το παιδί σας.
7. Διασκεδάστε μαζί τους
Πότε ήταν η τελευταία φορά που πήγατε μια βόλτα με τον γιο σας; Η προσπάθεια του παιδιού σας να ανεξαρτητοποιηθεί από εσάς, οι καβγάδες και το άγχος σας για την ασφάλειά του, ενδέχεται να έχει περιορίσει τις ευχάριστες στιγμές σας στο ελάχιστο. Ξέρετε ότι αυτό είναι κάτι που σας στεναχωρεί, και εκείνος όμως σίγουρα δεν θέλει να σας ταυτίζει αποκλειστικά με δυσάρεστα συναισθήματα. Προτείνετέ του διασκεδαστικές δραστηριότητες και μην αποθαρρύνεστε από την απόρριψή του. Μπορεί τις περισσότερες φορές να αρνείται να σας συνοδεύσει, όταν όμως το κάνει οι αναμνήσεις που θα δημιουργήσετε θα είναι πολύτιμες για τη σχέση σας.