Εχουν χοληστερίνη και τα παιδιά;

Η υπερχοληστερολαιμία αποτελεί ένα πρόβλημα που εμφανίζεται σε μεγάλο ποσοστό ενηλίκων και ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας και συγκαταλέγεται στους βασικότερους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα παιδιά εμφανίζουν αυξημένες τιμές χοληστερόλης ή/και τριγλυκεριδίων, ενώ υπάρχουν και μελέτες που δείχνουν ότι η ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης είναι πιθανό να ξεκινά από μικρή ηλικία.

Τι φταίει;

Οι παράγοντες που ευθύνονται για τη συχνότερη εμφάνιση του εν λόγω προβλήματος στα παιδιά είναι σίγουρα πολλοί, με τις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και τον καθιστικό τρόπο ζωής να παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Από την άλλη, βασική αίτια της διαταραχής είναι και το αυξημένο σωματικό βάρος, καθώς είναι γνωστό ότι τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά έχουν σημαντικά υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης υπερλιπιδαιμιών, συγκριτικά με τα παιδιά φυσιολογικού σωματικού βάρους.

Επομένως, θα ήταν καλό τα επίπεδα χοληστερόλης να ελέγχονται κατά διαστήματα και στα παιδιά και ιδιαίτερα όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό υπερχοληστερολαιμίας ή το παιδί έχει αυξημένο σωματικό βάρος. Με ποιο τρόπο λοιπόν μπορεί όταν βρεθεί υψηλή χοληστερόλη σε ένα παιδί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα διατροφικά;

Τι να τρώει και τι να αποφεύγει

Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς η υιοθέτηση ενός υγιεινού και ισορροπημένου διαιτολογίου μπορεί να οδηγήσει στην αποτελεσματική μείωση των επιπέδων χοληστερόλης.

• Ενα παιδί με υπερχοληστερολαιμία θα πρέπει πρώτα από όλα να βελτιώσει την ποιότητα των λιπαρών που προσλαμβάνει μέσα από την καθημερινή του διατροφή. Χρειάζεται να περιορίσει την πρόσληψη κορεσμένου λίπους και να αυξήσει τροφές που περιέχουν καλά, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά.
• Οι πιο συνήθεις πηγές πρόσληψης κακών λιπαρών και κατ’ επέκταση αύξησης της χοληστερόλης στα παιδιά είναι τα γλυκά, τα παχιά τυριά και τα πλήρη γαλακτοκομικά.
• Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να τα περιορίσουμε, επιλέγοντας γάλα, γιαούρτι και τυριά χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, καθώς και άπαχα κομμάτια κρέατος, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στα πουλερικά και στο ψάρι έναντι του κόκκινου κρέατος, ενώ θα πρέπει να αποφεύγονται τα πλούσια σε λίπος αλλαντικά.
• Να ενθαρρύνεται η κατανάλωση τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα οσπρίων και η συστηματική κατανάλωση ξηρών καρπών.
• Αντί για βούτυρο με μέλι, βάλτε του ταχίνι ή φιστικοβούτυρο με μέλι ή μαρμελάδα.
• Από την άλλη, θα πρέπει να εξασφαλίζεται υψηλή πρόσληψη φυτικών ινών μέσα από την καθημερινή κατανάλωση ποικιλίας φρούτων και λαχανικών, την επιλογή προϊόντων δημητριακών ολικής άλεσης και την τακτική κατανάλωση οσπρίων.
• Αναφορικά με το αβγό, δεν προτείνεται ο αποκλεισμός του από το διαιτολόγιο, αν και θα ήταν καλό η κατανάλωσή του να μην υπερβαίνει τις τρεις φορές/εβδομάδα.
• Ακόμη, συστήνεται ο περιορισμός της κατανάλωσης ζάχαρης, γλυκών, έτοιμων φαγητών και προϊόντων αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής.
• Το ελαιόλαδο θα πρέπει να επιλέγεται ως κύριο προστιθέμενο λίπος στο φαγητό, καθώς και να προτιμώνται υγιεινοί τρόποι μαγειρέματος, όπως το βράσιμο και το ψήσιμο.

Πώς θα τα πείσουμε

Αντιλαμβάνεται κανείς ότι δεν είναι πάντα εύκολο να γίνουν τέτοιοι περιορισμοί σε ένα παιδί. Η εν λόγω προσπάθεια καταλήγει συχνά σε «μάχη», αφού πολλές φορές οι γονείς χρησιμοποιούν ακατάλληλα μέσα για να πετύχουν τον στόχο τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πίεση που ασκείται συχνά στα παιδιά, ώστε να δοκιμάσουν ή να καταναλώσουν «δύσκολα» τρόφιμα, όπως τα όσπρια, τα λαχανικά και τα φρούτα.

Από την άλλη, λανθασμένη τεχνική είναι και η προσφορά μιας «λιχουδιάς» σαν επιβράβευση για την κατανάλωση κάποιου φαγητού. Οι παραπάνω μέθοδοι, αν και μπορεί παροδικά να αποδίδουν, μακροπρόθεσμα επιφέρουν το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Επομένως, στόχος των γονέων θα πρέπει να είναι η σταδιακή εξοικείωση των παιδιών με όλα τα τρόφιμα, χωρίς πίεση, πράγμα που μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την επαναλαμβανόμενη έκθεσή τους σε αυτά. Με άλλα λόγια, οι γονείς θα πρέπει να προσφέρουν συνεχώς ποικιλία υγιεινών επιλογών στα παιδιά, αφήνοντας εκείνα να επιλέξουν αν και τι θα καταναλώσουν.

Επιπλέον, οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται ότι αποτελούν πρότυπα για το παιδί τους κι έτσι μπορούν να του δώσουν το καλό παράδειγμα υιοθετώντας και οι ίδιοι ένα υγιεινό διατροφικό πρότυπο. Μην περιμένετε, λοιπόν, το παιδί σας να μάθει να τρέφεται υγιεινά εάν δεν βλέπει κι εσάς να κάνετε το ίδιο.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Χάρη Γεωργακάκη, κλινικό διαιτολόγο – διατροφολόγο, MSc στην κλινική διατροφή, αντιπρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιαγγειακής Υγείας και Διατροφής.