Μπορεί να ανακαλύψετε ότι το παιδί σας έχει απώλεια ακοής (βαρηκοΐα) με το που θα γεννηθεί. Αλλά μπορεί να διαγνωστεί κι αργότερα στην παιδική ηλικία. Σε κάθε περίπτωση, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να λάβετε τη σωστή θεραπεία όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Η βαρηκοΐα μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός παιδιού να αναπτύξει ομιλία, γλώσσα και κοινωνικές δεξιότητες. Έτσι, όσο νωρίτερα αρχίσει να λαμβάνει θεραπεία, τόσο πιο πιθανό είναι να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του.

Εάν, λοιπόν, πιστεύετε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει βαρηκοΐα, ζητήστε από τον παιδίατρο να κάνει έλεγχο ακοής το συντομότερο δυνατό.

Δείτε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την παιδική βαρηκοΐα:

Τι είναι η βαρηκοΐα στα παιδιά

Ένα παιδί μπορεί να διαγνωστεί με απώλεια ακοής όταν δεν μπορεί να ακούσει ήχους κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο έντασης, ανάλογα με τα αποτελέσματα της δοκιμής ακοής – είτε στο ένα αυτί (μονόπλευρο) είτε και στα δύο αυτιά (αμφίπλευρο).

Το ελάχιστο «κατώφλι» είναι συνήθως κάπου μεταξύ 15 με 20 ντεσιμπέλ (dB) ήχου, που είναι περίπου ο ήχος των φύλλων που θροΐζουν ή οι άνθρωποι που ψιθυρίζουν. Παρόλο που το να μην μπορείς να ακούσεις τα φύλλα να θροΐζουν θεωρείται ένας μικρός βαθμός απώλειας ακοής, το παιδί σας θα αντιμετωπίσει δυσκολία στην κατανόηση ορισμένων τμημάτων του λόγου. Γι’ αυτό η θεραπεία της βαρηκοΐας είναι τόσο κρίσιμη στα παιδιά, τα οποία μαθαίνουν να μιλούν από τη στιγμή που γεννιούνται.

Αυτό, όμως, μπορεί να είναι απλά το σημείο εκκίνησης της πάθησης. Ορισμένα παιδιά θα έχουν ήπια απώλεια ακοής (δεν μπορούν να ακούσουν ήχους κάτω από 25-40 dB), άλλα μέτρια (41-60 dB) και άλλα σοβαρή (61-80 dB). Η αδυναμία να ακούσει σχεδόν όλο τον ήχο (81+ dB) είναι γνωστή ως βαθιά βαρηκοΐα ή κώφωση.

Δεν είναι μόνο θέμα έντασης

Η βαρηκοΐα είναι ένας συνδυασμός απώλειας έντασης (μετρημένος σε dB) και απώλειας συχνότητας (μετρημένης σε Hz). Για παράδειγμα, ορισμένα παιδιά μπορεί να δυσκολεύονται να ακούσουν ήχους υψηλής έντασης, αλλά δεν έχουν πρόβλημα να ακούσουν ήχους χαμηλής έντασης  – γνωστή και ως απώλεια ακοής υψηλής συχνότητας. Ένα παιδί που έχει μέτρια απώλεια ακοής στις υψηλές συχνότητες δεν θα μπορεί να ακούσει σωστά μια ομιλία, αλλά θα μπορεί να ακούσει ένα ελικόπτερο μίλια μακριά χωρίς κανένα πρόβλημα.

Ορισμένοι μπορεί να έχουν το αντίστροφο, που είναι η απώλεια ακοής χαμηλής συχνότητας, και άλλοι θα έχουν αυτό που είναι γνωστό ως «επίπεδη» απώλεια ακοής – πράγμα που σημαίνει ότι δυσκολεύονται να ακούσουν ήχους σε όλες τις συχνότητες, από τις χαμηλές μέχρι τις υψηλές. Ακριβώς επειδή η απώλεια ακοής είναι μοναδική και ιδιαίτερα μεταβλητή, τα προσαρμοσμένα ακουστικά βαρηκοΐας είναι εξαιρετικά σημαντικά, αφού μπορούν να προσαρμοστούν στο συγκεκριμένο πρότυπο απώλειας ακοής του παιδιού.

Για να κατανοήσετε πλήρως την απώλεια ακοής του παιδιού σας, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τον βαθμό απώλειας ακοής σε κάθε αυτί, καθώς και ποιους τόνους είναι πιο δύσκολο να ακούσουν.

Πόσο συχνή είναι η βαρηκοΐα στα παιδιά

Υπολογίζεται ότι περίπου το 15% των παιδιών και των εφήβων έχουν βαρηκοΐα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πάντως, είναι μικρή κι εντοπίζεται μόνο στο ένα αυτί, ενώ τα πιο σοβαρά επίπεδα απώλειας ακοής είναι λιγότερο συχνά.

Ένας τρόπος για να προσδιορίσετε εάν η ακοή του παιδιού σας αναπτύσσεται κατάλληλα είναι η παρακολούθηση σημαντικών ορόσημων ομιλίας και ακοής, όπως τα ακόλουθα:

Μωρά και βρέφη

Από τη γέννηση έως τους 4 μήνες, το μωρό σας πρέπει να:

• Τρομάζει με δυνατούς ήχους
• Ξυπνάει ή κουνιέται με δυνατούς θορύβους
• Απαντά στη φωνή σας χαμογελώντας ή γκρινιάζοντας
• Ηρεμεί με μια γνωστή φωνή

Από 4 έως 9 μηνών, το μωρό σας πρέπει να:

• Χαμογελάει όταν του μιλούν
• Παρατηρεί τα παιχνίδια που κάνουν ήχους
• Στρέφει το κεφάλι προς τους γνωστούς ήχους
• Κάνει θορυβώδεις θορύβους
• Κατανοεί τις κινήσεις των χεριών όπως το «αντίο»

Από 9 έως 15 μηνών, το μωρό σας πρέπει να:

• Κάνει διάφορους ήχους φλυαρίας
• Επαναλαμβάνει μερικούς απλούς ήχους
• Κατανοεί τα βασικά αιτήματα
• Χρησιμοποιεί τη φωνή του για να τραβήξει την προσοχή σας
• Απαντά όταν λέτε το όνομά του

Από 15 έως 24 μηνών, το μωρό σας πρέπει να μπορεί να:

• Χρησιμοποιεί πολλές απλές λέξεις
• Δείχνει τα μέρη του σώματος όταν το ρωτάτε
• Ονομάζει κοινά αντικείμενα
• Ακούει με ενδιαφέρον τραγούδια και ιστορίες
• Δείχνει τα οικεία αντικείμενα που ονομάζετε
• Ακολουθεί τις βασικές εντολές

Νήπια και παιδιά σχολικής ηλικίας

Τα μεγαλύτερα παιδιά μερικές φορές εμφανίζουν βαρηκοΐα που δεν υπήρχε πριν.

Ακολουθούν ορισμένα πράγματα που πρέπει να προσέξετε αν πιστεύετε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει απώλεια ακοής:

• Δυσκολεύεται να καταλάβει τι λένε οι άνθρωποι
• Μιλάει διαφορετικά από άλλα παιδιά της ηλικίας του
• Δεν απαντά όταν το καλείται με το όνομά του
• Απαντά ακατάλληλα σε ερωτήσεις (παρεξηγεί)
• Αυξάνει απίστευτα την ένταση της τηλεόρασης ή κάθεται πολύ κοντά στην τηλεόραση για να ακούσει
• Έχει μαθησιακά προβλήματα στο σχολείο – ειδικά αν παλιά δεν είχε
• Έχει καθυστέρηση στην ομιλία ή τη γλώσσα ή προβλήματα στην άρθρωση των λέξεων
• Παρακολουθεί τους άλλους για να μιμηθεί τις πράξεις τους, στο σπίτι ή στο σχολείο
• Παραπονιέται ότι πονάει το αυτί του (ή αυτιά) ή ότι ακούει θορύβους
• Δεν μπορεί να καταλάβει από το τηλέφωνο ή αλλάζει συχνά αυτί ενώ μιλάει στο τηλέφωνο
• Λέει «τι;» ή «ε;» αρκετές φορές την ημέρα
• Παρακολουθεί πολύ προσεκτικά το πρόσωπο ενός ομιλητή (πολλά παιδιά με απώλεια ακοής ωστόσο δεν διαγιγνώσκονται επειδή είναι πολύ επιτυχημένοι αναγνώστες χειλιών).

Όταν ένα παιδί παρουσιάσει βαρηκοΐα αργότερα

Τα παιδιά μπορούν επίσης να επηρεαστούν από επίκτητη απώλεια ακοής, που σημαίνει ότι μπορεί να παρουσιαστεί οποιοδήποτε στιγμή μετά τη γέννηση. Υπάρχουν διάφορες αιτίες επίκτητης απώλειας ακοής, μεταξύ των οποίων:

• Ένα διάτρητο τύμπανο
• Ωτοσκλήρωση ή ασθένειες του Meniere
• Λοιμώξεις όπως μηνιγγίτιδα, ιλαρά, παρωτίτιδα ή κοκκύτη
• Λήψη φαρμάκων που σχετίζονται με την απώλεια της ακοής
• Σοβαρός τραυματισμός στο κεφάλι
• Έκθεση σε δυνατό θόρυβο
• Μη θεραπευμένη ή συχνή μέση ωτίτιδα (λοιμώξεις του αυτιού)
• Έκθεση σε παθητικό κάπνισμα ή άλλες τοξίνες

Εάν παρατηρήσετε ότι το μικρό σας εμφανίζει οποιοδήποτε από τα παραπάνω σημάδια πηγαίντε το στον γιατρό του, ο οποίος μπορεί να σας παραπέμψει σε παιδο-ΩΡΛ για έναν πλήρη έλεγχο ακοής.

Έλεγχος και διάγνωση

Ο έλεγχος της ακοής μπορεί να καθορίσει εάν ένα παιδί μπορεί να υφίσταται απώλεια ακοής. Πρόκειται για μια ανώδυνη και μη επεμβατική εξέταση, που ολοκληρώνεται μέσα σε λίγα μόλις λεπτά. Συχνά, μάλιστα, τα μωρά αποκοιμούνται ενώ ελέγχονται.

Μωρά

Όλα τα μωρά πρέπει να υποβληθούν σε έλεγχο ακοής πριν συμπληρώσουν ένα μήνα ζωής. Τα περισσότερα μωρά ελέγχονται ενώ είναι ακόμη στο νοσοκομείο. Εάν για κάποιο λόγο ένα μωρό δεν υποβληθεί σε έλεγχο ακοής με το που θα γεννηθεί, είναι πολύ σημαντικό να υποβληθεί σε πλήρη εξέταση ακοής το συντομότερο δυνατό, αλλά το αργότερο σε ηλικία 3 μηνών.

Παιδιά

Τα παιδιά πρέπει να ελέγχουν την ακοή τους πριν ξεκινήσουν το σχολείο ή οποιαδήποτε στιγμή υπάρχει ανησυχία για την ακοή τους. Τα παιδιά που δεν περνούν τον έλεγχο της ακοής πρέπει να υποβληθούν σε πλήρη εξέταση ακοής το συντομότερο δυνατό.

Θεραπείες για την απώλεια ακοής

Δεν υπήρξε ποτέ μεγαλύτερη ελπίδα για παιδιά με βαρηκοΐα, ακόμη και για εκείνα με σοβαρή απώλεια ακοής.

Μετά την εξέταση, ο παιδο-ΩΡΛ θα συζητήσει μαζί σας και θα σας συστήσει ένα κατάλληλο θεραπευτικό σχέδιο ή ιατρική παρέμβαση.

Μερικές από αυτές τις επιλογές περιλαμβάνουν:

• Εκμάθηση άλλων τρόπων επικοινωνίας, όπως η νοηματική γλώσσα
• Τεχνολογία που βοηθά στην επικοινωνία, όπως ακουστικά βαρηκοΐας και κοχλιακά εμφυτεύματα
• Ιατρική και χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση ορισμένων τύπων απώλειας ακοής
• Υπηρεσίες υποστήριξης οικογένειας

Συνοψίζοντας…

• Εάν πιστεύετε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει βαρηκοΐα, ζητήστε από το γιατρό του να κάνει έλεγχο ακοής το συντομότερο δυνατό. Μην περιμένετε!
• Εάν το παιδί σας δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο ακοής όταν γεννήθηκε, ζητήστε από το γιατρό του μια πλήρη εξέταση το συντομότερο δυνατό.
• Εάν το παιδί σας έχει βαρηκοΐα, μιλήστε με έναν παιδο-ΩΡΛ για τις θεραπευτικές επιλογές που έχετε.

Εάν είστε γονιός και υποψιάζεστε ότι το παιδί σας έχει βαρηκοΐα, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας και μιλήστε με το γιατρό του παιδιού σας. Αν το παιδί σας δεν λάβει έγκαιρα την κατάλληλη θεραπεία, αυτό θα επηρεάσει αναπόφευκτα με αρνητικό τρόπο τις σχολικές του επιδόσεις. Ωστόσο, οι γονείς δεν είναι οι μόνοι που έχουν την ευθύνη να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά με απώλεια ακοής έχουν την ίδια ευκαιρία στη μάθηση – η εκπαιδευτική κοινότητα έχει επίσης ευθύνες.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι τα περισσότερα παιδιά με βαρηκοΐα μπορούν να ενσωματωθούν σε μια αίθουσα διδασκαλίας.