«Οταν άκουσαν τη λέξη “διαβήτης” οι γονείς μου φαντάστηκαν ότι είχε γίνει κάποιο λάθος. Μέχρι εκείνη τη στιγμή πίστευαν ότι ο διαβήτης αφορούσε ενήλικους, παχύσαρκους ανθρώπους και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να είναι η αιτία για την κούραση, την τρομερή δίψα και την απώλεια κιλών που παρουσίαζα στα 4 μου χρόνια και εξαιτίας τους με πήγαν στον γιατρό για εξετάσεις», περιγράφει ο 24χρονος σήμερα Δημήτρης, πτυχιούχος Ιατρικής.
Και πιθανώς την ίδια έκπληξη που ένιωσαν τότε οι γονείς του όταν, ξαφνικά και χωρίς καμία κληρονομική προδιάθεση, το παιδί τους έπαθε διαβήτη τύπου 1, να νιώθουμε και πολλοί από εμάς.
Ναι, εκτός από τον διαβήτη των ενηλίκων – τύπου 2 –, ο παιδικός / νεανικός διαβήτης (τύπου 1) διαγιγνώσκεται καθημερινά σε εκατοντάδες παιδιά, εφήβους αλλά και νέους ενηλίκους σε ολόκληρο τον κόσμο και αν και δεν υπερβαίνει το 10% του συνόλου των περιπτώσεων διαβήτη παγκοσμίως, παρουσιάζει αύξηση της συχνότητάς του τα τελευταία 30 χρόνια.
Για την ιστορία
Ο διαβήτης είναι γνωστός από το 1550 π.Χ. περίπου – αφού η πρώτη γραπτή αναφορά στην ασθένεια συναντάται στον αιγυπτιακό πάπυρο «Ebers» – και χρωστάει το όνομά του στον Έλληνα Αρεταίο τον Καππαδόκη (120-200 μ.Χ.).
Ο Αρεταίος χρησιμοποιεί τον όρο «διαβήτης» για να περιγράψει τη μεγάλη ταχύτητα με την οποία τα υγρά που πίνουν οι διαβητικοί «διαβαίνουν» (από εδώ προέρχεται και η λέξη διαβήτης) μέσα από τον οργανισμό για να αποβληθούν ως ούρα.
Χρειάστηκε ωστόσο να περάσουν περίπου 2.000 χρόνια (μέχρι το 1921) για να ανακαλυφθεί η ινσουλίνη. Οπως φανταζόμαστε, πρόκειται για πολύ σημαντική επιστημονική ανακάλυψη, που τιμήθηκε με βραβείο Nobel, καθώς οι διαβητικοί – κυρίως όσοι πάσχουν από διαβήτη τύπου 1 – δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτήν.
Περί τίνος πρόκειται
Είναι γνωστός ως παιδικός ή νεανικός διαβήτης (παλαιότερα ονομαζόταν ινσουλινοεξαρτώμενος) και αφορά το 5-10% των διαβητικών.
Η αιτία του διαβήτη τύπου 1 παραμένει άγνωστη, αν και ενοχοποιούνται διάφορες ιώσεις που ενεργοποιούν αυτοάνοσους μηχανισμούς, που οδηγούν στην καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη, την ορμόνη που ελέγχει τη γλυκόζη του αίματος (σάκχαρο).
Γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η χορήγηση ινσουλίνης σε όσους πάσχουν από διαβήτη τύπου 1. Εμφανίζεται συνήθως σε νέους ανθρώπους, μικρότερους από 40 ετών, με ιδιαίτερη έξαρση ανάμεσα στα 12 και τα 15 αλλά και κοντά στα 30. Η κληρονομικότητα φαίνεται ότι παίζει πολύ μικρό ρόλο στην εκδήλωση της ασθένειας.
Τα συμπτώματα που θα μας υποψιάσουν
Θα πρέπει να διερευνήσουμε την κατάσταση αν το παιδί μας πηγαίνει πολύ συχνά στην τουαλέτα (ειδικά στη διάρκεια της νύχτας), διψάει και πεινάει πολύ, παραπονιέται ότι το στόμα του είναι ξηρό, είναι συνέχεια και αδικαιολόγητα κουρασμένο, χάνει ξαφνικά κιλά, εκνευρίζεται εύκολα κ.ά.
Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης
Πρόκειται για μία ασθένεια – που προς το παρόν τουλάχιστον – θεωρείται ισόβια (αν και υπάρχουν πάρα πολλές έρευνες σε εξέλιξη) και που απαιτεί από την πλευρά του παιδιού, και στη συνέχεια του ενήλικου να:
Παίρνει καθημερινά ινσουλίνη (πλέον υπάρχουν πολλές εξελίξεις τόσο στις μορφές και στα είδη της ινσουλίνης που υπάρχουν διαθέσιμα στην αγορά όσο και στους διαφορετικούς και πιο εύχρηστους τρόπους χορήγησής της, όπως είναι για παράδειγμα η αντλία ινσουλίνης).
Ακολουθεί υγιεινή και προσεγμένη διατροφή (που θα βασίζεται στη μεσογειακή διατροφή).
Μετρά όσο συχνά χρειάζεται το σάκχαρό του ώστε να προσαρμόζει ανάλογα τη δόση της ινσουλίνης και να αποφεύγει τόσο την υπεργλυκαιμία, που σχετίζεται με επιπλοκές στο μέλλον όσο και την υπογλυκαιμία, που μπορεί να είναι επικίνδυνη. Και στον τομέα της μέτρησης του σακχάρου σε καθημερινή βάση υπάρχουν πολλές εξελίξεις που κάνουν τη μέτρηση και την παρακολούθηση των επιπέδων του σακχάρου να γίνεται με μεγαλύτερη ευκολία και ακρίβεια.
Διατηρεί το βάρος του σε φυσιολογικά επίπεδα.
Ασκείται όσο το δυνατόν πιο συχνά (τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα) καθώς η άσκηση αποτελεί σημαντικό κομμάτι της θεραπείας του διαβήτη, γιατί μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και βελτιώνει τη δράση της ινσουλίνης.
Κάνει ειδικές εξετάσεις, σε τακτά χρονικά διαστήματα, σύμφωνα με τις οδηγίες του διαβητολόγου.
Επισκέπτεται τακτικά τον γιατρό του που θα πρέπει να έχει εξειδίκευση στον διαβήτη τύπου 1. n