Το να έχουν τα παιδιά μας ξεσπάσματα στη μέση του σουπερμάρκετ, σε ένα οικογενειακό τραπέζι ή ακόμη και στο σπίτι μπορεί να μας στεναχωρεί και να μας απογοητεύει. Ωστόσο, είναι δική μας ευθύνη να μάθουμε στα παιδιά μας τον αυτοέλεγχο και να τους διδάξουμε πώς να ανταποκρίνονται στις δύσκολες καταστάσεις δίχως να χάνουν την ψυχραιμία τους.
Όταν έχουν αυτοέλεγχο, τα παιδιά μπορούν να λάβουν τις κατάλληλες για αυτά και τους άλλους αποφάσεις και να ανταποκριθούν σε στρεσογόνες καταστάσεις με τρόπους που μπορούν να αποφέρουν θετικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, εάν πούμε στο παιδί ότι δεν θα του δώσουμε γλυκό μετά το μεσημεριανό του, εκείνο μπορεί να κλαίει, να παρακαλάει ή ακόμη και να ουρλιάζει ελπίζοντας ότι θα υποχωρήσουμε. Ωστόσο, με τον αυτοέλεγχο, το παιδί μπορεί να κατανοήσει ότι το ξέσπασμά του δεν πρόκειται να επιφέρει το αποτέλεσμα που θέλει κι ότι είναι πιο σοφό να περιμένει υπομονετικά.
Πώς θα μάθουμε στα παιδιά τον αυτοέλεγχο ανάλογα με την ηλικία τους
Μέχρι 2 ετών
Τα μωρά και τα νήπια απογοητεύονται από το μεγάλο χάσμα μεταξύ των πραγμάτων που θέλουν να κάνουν και του τι μπορούν να κάνουν. Έτσι, αντιδρούν συχνά με θυμό. Προσπαθούμε να αποφύγουμε τις εκρήξεις θυμού, αποσπώντας την προσοχή του μικρού μας με παιχνίδια ή άλλες δραστηριότητες. Για τα παιδιά που φτάνουν τα 2 έτη, μπορούμε να εφαρμόσουμε την τακτική του «timeout», δηλαδή να πούμε στο παιδί να κάτσει στην καρέκλα του για πέντε λεπτά. Με αυτόν τον τρόπο θα του δείξουμε ότι τα ξεσπάσματά του έχουν συνέπειες, καθώς και ότι είναι προτιμότερο να κάτσει για λίγο μόνο του αντί να έχει εκρήξεις θυμού.
3-5 ετών
Μπορούμε να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε το «timeout», αλλά αντί να ορίζουμε ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο, μπορούμε να βάζουμε τέλος όταν ηρεμεί το παιδί. Αυτό βοηθά τα παιδιά να βελτιώσουν την αίσθηση του αυτοέλεγχου. Και είναι εξίσου σημαντικό να επαινέσουμε το παιδί για το ότι δεν χάνει τον έλεγχο μπροστά σε απογοητευτικές ή δύσκολες καταστάσεις λέγοντας πράγματα όπως, «Μπράβο που έμεινες ήρεμος».
6-9 ετών
Καθώς τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο, είναι σε καλύτερη θέση να κατανοήσουν την ιδέα των συνεπειών και το γεγονός ότι μπορούν να επιλέξουν μια καλή ή κακή συμπεριφορά. Ενθαρρύνουμε το παιδί να απομακρύνεται για λίγα λεπτά από μια απογοητευτική κατάσταση ώστε να ηρεμήσει αντί να έχει έκρηξη θυμού. Επαινούμε το παιδί κάθε φορά που παίρνει τον χρόνο του για να ηρεμήσει, ώστε να ενθαρρύνουμε αυτή την καλή συμπεριφορά του.
10-12 ετών
Τα μεγαλύτερα παιδιά συνήθως κατανοούν καλύτερα τα συναισθήματά τους. Τα ενθαρρύνουμε να σκεφτούν τι τους προκαλεί να χάσουν τον έλεγχο και στη συνέχεια να το αναλύσουν. Τους εξηγούμε ότι μερικές φορές οι καταστάσεις που προκαλούν αναστάτωση αρχικά δεν καταλήγουν απαραίτητα τόσο απαίσιες όσο μπορεί να φανταζόμαστε. Προτρέπουμε τα παιδιά να αφιερώσουν χρόνο για να σκεφτούν πριν αντιδράσουν σε μια κατάσταση.
13-17 ετών
Μέχρι τώρα τα παιδιά πρέπει να είναι σε θέση να ελέγχουν τις περισσότερες από τις ενέργειές τους. Ωστόσο, υπενθυμίζουμε στους εφήβους να σκεφτούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες και τους προτρέπουμε να συζητήσουν για τις ενοχλητικές καταστάσεις που αντιμετωπίζουν αντί να χάσουν τον έλεγχο, να χτυπήσουν πόρτες ή να φωνάξουν. Εάν είναι απαραίτητο, πειθαρχούμε το έφηβο παιδί μας αφαιρώντας ορισμένα προνόμιά του για να τονίσουμε το μήνυμα ότι ο αυτοέλεγχος είναι μια σημαντική ικανότητα που απαιτούμε από αυτό.