Η διαχείριση χρημάτων είναι μια βασική δεξιότητα ζωής που μπορούν να διδαχθούν τα παιδιά. Πολλοί γονείς, ωστόσο, δεν ξέρουν πώς να ξεκινήσουν αυτή τη συζήτηση.

Μια πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι το 41% των γονέων εκφράζουν απροθυμία να συζητήσουν οικονομικά θέματα με τα παιδιά τους. Αυτό το παραπέτασμα της σιωπής δυσκολεύει τα παιδιά να αναπτύξουν τις οικονομικές δεξιότητες που θα χρειαστούν μόλις πάνε στο πανεπιστήμιο ή ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, αντί να παρακάμψουν το ζήτημα οι γονείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις συνηθισμένες εμπειρίες τους – π.χ. ένα ταξίδι στο εμπορικό κέντρο ή στην τράπεζα – ως ευκαιρίες για να μιλήσουν για έννοιες όπως η αποταμίευση και τα έξοδα. Όπως και με άλλες πτυχές της ζωής, τα παιδιά θα καταλάβουν τι βλέπουν να κάνουν οι γονείς τους. Η εξήγηση των αποφάσεων που παίρνετε για να εξασφαλίσετε το οικονομικό σας μέλλον, μπορεί να έχει μόνιμο αντίκτυπο στα παιδιά σας.

Διαχωρισμός αναγκών και επιθυμιών

Καθώς οι γονείς μαθαίνουν από νωρίς, τα παιδιά έχουν την τάση να πιστεύουν ότι χρειάζονται κάθε αντικείμενο που τους τραβάει το μάτι – είτε πρόκειται για ένα τεράστιο σετ παιχνιδιού είτε για ένα κουτί μεσημεριανού γεύματος που διαφημίζει το αγαπημένο τους κινούμενο σχέδιο. Αλλά αν θέλετε τα παιδιά σας να αποφύγουν τις επικίνδυνες συνήθειες δαπανών αργότερα στη ζωή τους, πρέπει να τους διδάξετε ότι δεν μπορούν να τα έχουν όλα.

Όπως μπορεί να επιβεβαιώσει το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας, η εκμάθηση αυτού του μαθήματος είναι πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει πράξη.

Για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να καταλάβουν την κρίσιμη διάκριση μεταξύ αναγκών και επιθυμιών, μπορείτε να τους πείτε ότι τα χρήματα πληρώνουν τόσο για τις ανάγκες όσο και για τις επιθυμίες. Αλλά επειδή τα χρήματα που έχουμε στη διάθεσή μας είναι πεπερασμένα, οι ανάγκες προηγούνται.

Μαθαίνοντας την αξία ενός ευρώ

Ένα από τα καλύτερα οικονομικά μαθήματα που μπορείτε να δώσετε στο παιδί σας είναι η αίσθηση του πόσο κοστίζουν τα πράγματα – τόσο από την άποψη της τιμής όσο και από το πόση δουλειά χρειάζεται για την απόκτηση αυτών των χρημάτων.

Για να ενδιαφερθούν τα παιδιά, μετατρέψτε το μάθημα αυτό σε παιχνίδι. Δοκιμάστε το εξής: Πάρτε τα μαζί σας σε ένα παντοπωλείο και δώστε τους μια λίστα με διαφορετικά είδη για αγορά, δίνοντάς τους 15 ευρώ και φροντίζοντας να τους πείτε ότι δεν θα πρέπει να ξεπεράσουν αυτό το ποσό. Σύντομα θα αρχίσουν να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στο κόστος των διαφόρων προϊόντων και ιεραρχώντας τι έχει μεγαλύτερη προτεραιότητα από τα είδη που καταλήγουν στο καλάθι τους.

Καθώς τα παιδιά σας μεγαλώνουν λίγο, μπορείτε να επεκτείνετε αυτήν την άσκηση σε άλλες αποφάσεις αγοράς, ωθώντας τα να γίνουν ενημερωμένοι καταναλωτές. Είτε τους αποζημιώνετε για δουλειές είτε τους μοιράζετε ένα εβδομαδιαίο επίδομα – το «κλειδί» είναι να αναγκάσετε τον γιο ή την κόρη σας να πληρώσει για τις επιθυμίες του, χρησιμοποιώντας ίδια κεφάλαια.

Με τον καιρό, τα παιδιά μαθαίνουν τι σημαίνει να έχεις προϋπολογισμό και να καθορίζουν πόσο πραγματικά εκτιμούν τα διαφορετικά προϊόντα ή εμπειρίες που προσφέρονται.

Εστιάζοντας στη σημασία της αποταμίευσης

Η ξαφνική ύφεση που προκλήθηκε από τον Covid πέρυσι ήταν μια υπενθύμιση του πόσο επισφαλής είναι στην πραγματικότητα η οικονομική «υγεία» πολλών ενηλίκων. Με άλλα λόγια, αποκάλυψε πόσο σοβαρό είναι πραγματικά το πρόβλημα των αποταμιεύσεων της Ελλάδας. Πώς μπορείτε, λοιπόν, να κάνετε τα παιδιά να καταλάβουν ότι πρέπει να αφήσουν στην άκρη μερικά από τα τωρινά «θέλω τους», ώστε να είναι σε θέση να χειριστούν τις μελλοντικές τους ανάγκες;

Αυτό που μπορείτε να κάνετε για να τα βοηθήσετε, είναι να βάλετε έναν στόχο αποταμίευσης μαζί με το παιδί σας και να παραμείνετε εστιασμένοι σε αυτόν. Ζητήστε του να επιλέξει ένα προϊόν ή μια εμπειρία που θα ήθελε πραγματικά και βοηθήστε το να ερευνήσει πόσο κοστίζει. Μπορείτε ακόμη να δημιουργήσετε μια «αφίσα στόχου» με μια εικόνα του αντικειμένου, την τιμή του και μια ένδειξη για το πόση πρόοδο έχει κάνει το παιδί σας στην αγορά του.

Σε αυτό το στάδιο μπορείτε:

• Να μιλήσετε στο παιδί σας για τρόπους με τους οποίους μπορεί να κερδίσει χρήματα ολοκληρώνοντας τις δουλειές του σπιτιού. Κάθε «ημερήσια πληρωμή» επιτρέπει στο παιδί σας να επιλέξει το χρηματικό ποσό που θα ήθελε να διαθέσει για την αγορά του στόχου του.
• Εναλλακτικά, μπορείτε να αυτοματοποιήσετε τις αποταμιεύσεις τους, ώστε ένα μέρος από όλα όσα κερδίζουν να είναι βραχυπρόθεσμα ανέγγιχτα. Η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να είναι τόσο απλή όσο η δημιουργία διαφορετικών βάζων για δαπάνες και αποταμιεύσεις.

Άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού ή χρεωστικής κάρτας

Όταν τα παιδιά φτάνουν στο λύκειο, είναι πρόθυμα να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους. Η διαχείριση του δικού τους λογαριασμού είναι ένας φυσικός τρόπος για να αποκτήσουν μεγαλύτερη κυριότητα της οικονομικής τους ζωής.

Η τοποθέτηση χρημάτων σε λογαριασμό ταμιευτηρίου ή χρεωστικής κάρτας, μπορεί να βοηθήσει το έφηβο παιδί σας να κατανοήσει τον σημαντικό ρόλο των τραπεζικών προϊόντων στη διατήρηση των χρημάτων του ασφαλή και στη δυνατότητα να κερδίζει τόκους. Επιπλέον, αυτοί οι λογαριασμοί το κρατούν συντονισμένο στην οικονομική του πρόοδο (ή την έλλειψή της) με τρόπο που ένας κουμπαράς δεν μπορεί να το κάνει. Τα παιδιά μπορούν να δουν ακριβώς πόσα χρήματα έχουν διαθέσιμα κάθε φορά που συνδέονται, κάτι που τους παρέχει άμεση ανατροφοδότηση κάθε φορά που βάζουν ή βγάζουν χρήματα.

Οι χρεωστικές κάρτες που είναι «φιλικές» προς τα παιδιά έχουν το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι τους επιτρέπουν να αγοράζουν εύκολα προϊόντα αυτοπροσώπως ή διαδικτυακά, χρησιμοποιώντας δικά τους χρήματα, κάτι που τα αναγκάζει να κάνουν σημαντικές επιλογές σχετικά με τον τρόπο χρήσης των χρημάτων τους. Οι χρεωστικές κάρτες μπορούν επίσης να διευκολύνουν τα παιδιά να κατανοήσουν τη θετική πλευρά της διατήρησης των χρημάτων τους.

Η διδασκαλία στα παιδιά της πεπερασμένης φύσης των χρημάτων στα παιδιά σας μπορεί να τα βοηθήσει να προετοιμαστούν για την ενηλικίωση και να σας γλιτώσει βραχυπρόθεσμα από πολλές γκρίνιες. Μέχρι να εισέλθουν στο εργατικό δυναμικό και να προγραμματίσουν το μέλλον τους, αυτά τα μαθήματα αναμφίβολα θα σας φανούν χρήσιμα.