Τα παιδιά με αχρωματοψία δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν και να διακρίνουν ορισμένα χρώματα. Η πιο συχνή μορφή αχρωματοψίας είναι η αδυναμία αντίληψης του κόκκινου-πράσινου. Λιγότερο συχνή παρουσιάζεται αυτή της αδυναμίας αντίληψης του μπλε-κίτρινου χρώματος. Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, είναι σπάνιο ένα άτομο που πάσχει από αχρωματοψία να βλέπει μόνο σε αποχρώσεις του γκρι.
Η ανεπάρκεια της έγχρωμης όρασης μεταδίδεται συνήθως στο παιδί από τους γονείς του (κληρονομείται) και είναι παρούσα από τη γέννηση, αν και μερικές φορές μπορεί να αναπτυχθεί αργότερα στη ζωή του. Σχεδόν όλα τα παιδιά με αχρωματοψία είναι αγόρια. Και περίπου το 8% των αγοριών έχουν κοκκινο-πράσινη αχρωματοψία. Τα αγόρια συνήθως κληρονομούν την αχρωματοψία από την πλευρά της οικογένειας της μητέρας τους.
Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι σε θέση να προσαρμοστούν στην έλλειψη χρωματικής όρασης και σπάνια είναι σημάδι οτιδήποτε σοβαρού.
Πρώιμα συμπτώματα της αχρωματοψίας στα παιδιά
Το κύριο σύμπτωμα της αχρωματοψίας είναι η δυσκολία στη διάκριση των χρωμάτων ή τα λάθη κατά την αναγνώριση των χρωμάτων. Εάν ανησυχείτε ότι το παιδί σας μπορεί να παρουσιάζει αχρωματοψία, αναζητείστε τις ακόλουθες ενδείξεις:
- χρησιμοποιεί λάθος χρώματα για ένα αντικείμενο – π.χ. μωβ φύλλα των δέντρων, ιδιαίτερα χρησιμοποιώντας ακατάλληλα σκούρα χρώματα
- χαμηλό εύρος προσοχής όταν χρωματίζει σε φύλλα εργασίας
- άρνηση των προβλημάτων χρώματος
- προβλήματα στην αναγνώριση μολυβιών κόκκινου ή πράσινου χρώματος ή οποιουδήποτε μολυβιού χρώματος με κόκκινο ή πράσινο στη σύνθεσή του (π.χ. μωβ, καφέ)
- η αναγνώριση του χρώματος μπορεί να επιδεινωθεί από το χαμηλό επίπεδο φωτός, τις μικρές περιοχές χρώματος και τα χρώματα της ίδιας απόχρωσης
- όταν μυρίζει φαγητό πριν κάτσει να φάει
- εξαιρετική αίσθηση όσφρησης
- εξαιρετική νυχτερινή όραση
- ευαισθησία σε έντονα φώτα
- ζητήματα ανάγνωσης με έγχρωμες σελίδες ή φύλλα εργασίας που παράγονται με χρώμα σε χρώμα
- μπορεί να παραπονιέται ότι πονάνε τα μάτια ή το κεφάλι του, αν κοιτάζει κάτι κόκκινο σε πράσινο φόντο, ή το αντίστροφο
Στα παιδιά με αχρωματοψία μπορεί να μην τους αρέσει να χρωματίζουν εικόνες ή να μην θέλουν να παίζουν παιχνίδια μέτρησης ή ταξινόμησης με χρωματιστά τουβλάκια ή χάντρες.
Εάν πιστεύετε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει αχρωματοψία, μην χάνετε καθόλου χρόνο. Θα πρέπει να είστε αμέσως υποψιασμένοι εάν υπάρχουν άνδρες με αχρωματοψία από την πλευρά της μητέρας – αυτοί θα μπορούσαν να είναι θείοι, μεγάλοι θείοι, ξαδέρφια και παππούδες. Μέχρι την ηλικία των 5 ετών, τα παιδιά με κανονική έγχρωμη όραση θα μπορούν να αναγνωρίσουν όλες τις ομάδες χρωμάτων σε λίγα δευτερόλεπτα, αλλά ένα παιδί με αχρωματοψία μπορεί επίσης να φαίνεται ότι μπορεί να το κάνει αυτό.
Κάντε στο παιδί σας ένα τεστ αχρωματοψίας
Για να δώσετε στον εαυτό σας μια βασική ένδειξη για το εάν μπορεί να υπάρχει πρόβλημα με την έγχρωμη όραση του παιδιού σας, πάρτε ένα φύλλο λευκό χαρτί και ένα σετ μολύβια χρωματισμού – τουλάχιστον 12 διαφορετικά χρώματα, συμπεριλαμβανομένου του πράσινου, του κόκκινου, του καφέ, του πορτοκαλί, του μπλε, του μωβ και του γκρι. Χρησιμοποιήστε αποχρώσεις μεσαίου εύρους, όχι πολύ ανοιχτό ή πολύ σκούρο – και σκιάστε μια περιοχή περίπου 2 επί 2 (εκατ.) από κάθε χρώμα στο χαρτί. Βεβαιωθείτε ότι τα χρώματα είναι σε τυχαία σειρά και δεν έχετε όλα τα κόκκινα ή τα πράσινα μαζί, αλλά τοποθετήστε το κόκκινο, το πράσινο και το καφέ το ένα δίπλα στο άλλο.
Πηγαίντε σε ένα σημείο με καλό φωτισμό (αλλά όχι έντονο φως, τεχνητό φως ή έντονο ηλιακό φως) και ζητήστε από το παιδί σας να αναγνωρίσει όλα τα χρώματα στο φύλλο. Μην του δείχνετε κάθε χρώμα ξεχωριστά, καθώς θα πρέπει να μπορεί να βλέπει όλα τα χρώματα ταυτόχρονα.
Τι περιμένετε να δείτε
Εάν το παιδί σας δείχνει σημάδια ότι δεν είναι σίγουρο εάν ένα χρώμα είναι κόκκινο, πράσινο, καφέ, μωβ, μπλε ή γκρι, υπάρχει εύλογη πιθανότητα να έχει κοκκινο-πράσινη αχρωματοψία. Θα πρέπει να περιμένετε από ένα παιδί με κοκκινο-πράσινη αχρωματοψία να μπορεί να αναγνωρίσει το έντονο πορτοκαλί, το κίτρινο και το ροζ (μπορεί να αναγνωρίσει αυτά τα χρώματα από τη φωτεινότητα και τη σκιά). Φροντίστε να συμπεριλάβετε αυτά τα χρώματα για να μην έχει την εντύπωση ότι είναι πολύ ανόητο για να παίξει αυτό το «παιχνίδι» μαζί σας.
Επαινέστε το παιδί σας που εντόπισε σωστά τα χρώματα και βεβαιωθείτε ότι γνωρίζει ότι δεν υπάρχουν σωστές και λάθος απαντήσεις. Βεβαιωθείτε επίσης ότι δεν υπάρχουν άλλοι άνθρωποι τριγύρω, ειδικά αδέρφια. Εάν έχετε υποψίες ότι το παιδί σας μπορεί να έχει αχρωματοψία, ό,τι κι αν κάνετε, ΜΗΝ συνεχίσετε αυτήν την άσκηση ρωτώντας το για τα χρώματα των αντικειμένων στο σπίτι. Εάν το κάνετε αυτό, μπορεί να «σκαλώσει» και σίγουρα θα αρχίσει να αισθάνεται έλλειψη αυτοεκτίμησης.
Θεραπεία για την αχρωματοψία
Δεν υπάρχει θεραπεία για την αχρωματοψία. Αλλά δεν είναι μια σοβαρή κατάσταση, επειδή τα παιδιά μαθαίνουν τα χρώματα με συνειρμό.
Είναι καλή ιδέα να ενημερώσετε τους δασκάλους του παιδιού σας ότι το παιδί σας έχει προβλήματα έγχρωμης όρασης, ώστε οι δάσκαλοι να μπορούν να επιλέξουν διδακτικές δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνουν τον εντοπισμό διαφορών χρώματος.
Καθώς τα παιδιά με σοβαρή αχρωματοψία μεγαλώνουν, μπορεί να μην είναι ασφαλές ή δύσκολο για αυτά να κάνουν εργασίες όπου η αναγνώριση χρώματος είναι σημαντική – για παράδειγμα, χειρισμός ηλεκτρικών καλωδίων ή διαχωρισμό των προειδοποιητικών φώτων.