Η αυτοέκφραση, δηλαδή η ικανότητα των παιδιών να εκφραστούν λέγοντας αυτό που θέλουν ή μιλώντας για το πώς νιώθουν, είναι μία από τις πιο σημαντικές πτυχές της ανάπτυξής τους.
Αυτό συνήθως προκύπτει από το γεγονός ότι μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον σεβασμού και αγάπης. Εάν αυτά τα δύο στοιχεία λείπουν από το περιβάλλον τους, τα παιδιά διατρέχουν τον κίνδυνο να μην μπορέσουν να εκφραστούν σε άλλους. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να οδηγήσει στην αδυναμία τους να ανοιχτούν σε άλλους. Καθώς μεγαλώνουν αυτό μπορεί να αρχίσει να τους επηρεάζει ψυχικά και συναισθηματικά.
Εάν ένα παιδί θεωρεί ότι είναι δύσκολο να εκφραστεί, θα έχει γενικά την τάση να συμμορφώνεται με όποιο περιβάλλον ή κατάσταση βρίσκεται. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό χαρακτήρα έχει αποδειχθεί ότι έχει αρνητική επίδραση στην αυτοεκτίμησή του, οδηγώντας συχνά σε κατάθλιψη και δυστυχία.
Πώς μπορώ να ενισχύσω την αυτοέκφραση των παιδιών μου
Γνωρίζουμε ότι όσο καλύτερη είναι η σχέση που έχουν οι γονείς με τα παιδιά τους, τόσο πιο εύκολα επικοινωνούν μεταξύ τους για σχεδόν οτιδήποτε.
Η συνεχής επικοινωνία με το παιδί σας, χωρίς αμφιβολία, θα βελτιώσει τις επικοινωνιακές δεξιότητες του παιδιού σας και στη συνέχεια την αυτοέκφρασή του. Αλλά, ας το παραδεχτούμε, οι υποχρεώσεις της καθημερινότητας δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια για συνεχή επικοινωνία.
Τι μπορείτε, λοιπόν, να κάνετε για να ενισχύσετε την αυτοέκφραση των παιδιών σας;
#1 Έκφραση μέσα από το παιχνίδι
Ένας πολύ καλός τρόπος για να μάθει το παιδί σας να εκφράζεται είναι να αναζητήσει ή να δημιουργήσει ευκαιρίες για να παίξει με άλλα παιδιά. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω αθλητικών ή άλλων εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Μέσα από τέτοιες δραστηριότητες, το παιδί σας θα αποκτήσει διαφορετικές δεξιότητες όπου θα πρέπει επίσης να εκφραστεί για να τις πετύχει π.χ. ομαδική εργασία, αλληλοσεβασμός.
Τα παιχνίδια με κάρτες και επιτραπέζια παιχνίδια μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη του ίδιου στόχου: οι κανόνες εξηγούνται, οι κινήσεις δικαιολογούνται κ.λπ.
Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες που εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, αρκεί να είναι ελεγχόμενες και ασφαλείς για το παιδί σας. Ακόμη και η τηλεόραση μπορεί να αξιοποιηθεί γι’ αυτό το σκοπό, αλλά καλύτερα να την παρακολουθείτε με το παιδί σας για να υπάρχει μια διαδραστική πτυχή στη δραστηριότητα. Αν όχι, γίνεται μονόπλευρη, με το παιδί απλώς να παρακολουθεί.
#2 Ενθαρρύνετε την επιλογή
Καθώς το παιδί σας αποκτά μεγαλύτερη επίγνωση των επιλογών του, μπορεί να μην συμφωνεί πάντα με αυτά που του δίνετε ή με τις προτάσεις σας. Αυτό δεν πρέπει να αποτελέσει αιτία πολέμου στο σπίτι, καθώς μπορεί να είναι ένα υπέροχο σημάδι ότι το παιδί σας αρχίζει να εκφράζει τις προτιμήσεις του. Οι προτιμήσεις των παιδιών μπορεί να μην είναι πάντα ιδανικές ή βέλτιστες. Για παράδειγμα, μπορεί η κόρη σας να θέλει να φορέσει μέσα στο καταχείμωνο το ροζ σορτσάκι με το floral top που της αγοράσατε το καλοκαίρι. Αυτό μπορεί να «δοκιμάσει» για λίγο τα νεύρα σας, καθώς προσπαθείτε να την ετοιμάσετε εγκαίρως για το νηπιαγωγείο. Αλλά με λίγο διάλογο, θα πρέπει να καταφέρετε να καταλήξετε σε μια απόφαση με την οποία μπορείτε να ζήσετε και οι δύο!
Καθώς το παιδί σας προχωρά στα διάφορα στάδια ανάπτυξης, θα πρέπει να αρχίσετε να του δίνετε αυτή την επιλογή – ποιο βιβλίο να διαβάσει, ποιο παιχνίδι να παίξει, κ.ο.κ. Μπορεί να καταλήξετε να κάνετε παραχωρήσεις, αλλά όχι χωρίς μια υγιή συζήτηση για το γιατί. Με αυτόν τον τρόπο, ακόμα κι αν το παιδί σας έχει την επιλογή του, θα μπορεί να μάθει από την εμπειρία. Αυτό, με τη σειρά του, θα βοηθήσει πολύ στη διαμόρφωση της κατανόησής τους για τον εαυτό τους.
#3 Ενθαρρύνετε τη συμβολή του παιδιού σας
Είναι εύκολο να σκεφτείτε ότι είναι απλά παιδιά – «Τι ξέρουν;». Στη συνέχεια, αγνοείτε τις απόψεις τους, ειδικά όταν πρόκειται για θέματα που τα αφορούν. Αλλά αν όντως νοιάζεστε για το καλό των παιδιών, θα πρέπει τουλάχιστον να τα ακούσετε. Μπορεί και να εκπλαγείτε. Ναι, μπορεί να θέλουν να πάνε στη σχολή καράτε που συχνάζουν και οι φίλοι τους, παρόλο που ο ποδοσφαιρικός σύλλογος της γειτονιάς είναι στην πραγματικότητα η καλύτερη επιλογή. Αλλά σοβαρά, αν το παιδί σας δεν δείχνει σημάδια ανερχόμενου ταλέντου στο ποδόσφαιρο, καλύτερα να το βάλετε σε ένα μέρος όπου θα διασκεδάζει πραγματικά και θα νιώθει πιο άνετα – και πού καλύτερα παρά ανάμεσα σε φίλους.
Καθώς το παιδί σας συνεχίζει να αναπτύσσεται, μπορεί να έχει τελείως διαφορετικές προτιμήσεις/ενδιαφέροντα από αυτά που έχετε εσείς για αυτό. Αντί να «κοντράρεστε» όλη την ώρα, κάντε μαζί τη σχετική «έρευνα» και βρείτε μερικές αμοιβαία αποδεκτές επιλογές. Αφήστε το παιδί σας να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Bonus tip:
Εκτός από τα παραπάνω, είναι σημαντικό να προσπαθείτε πάντα να δείχνετε υποστήριξη, κατανόηση και εκτίμηση. Ενημερώστε το παιδί σας ότι μπορεί να έρθει σε εσάς όποτε θέλει. Εάν αισθάνονται ότι τα ακούτε, τα εκτιμάτε και τα υποστηρίζετε, θα κάνουν πάντα μία παύση για να ακούσουν όσα έχετε να τους πείτε.
