Υπάρχουν φορές που, ενώ έχουμε αγοράσει στα παιδιά μας τα πιο πρωτοποριακά παιχνίδια, εκείνα επιλέγουν να παίξουν κάνοντας δουλειές του σπιτιού. Να ξεσκονίσουν όταν ξεσκονίζουμε, να βοηθήσουν στο μαγείρεμα όταν μαγειρεύουμε, να σκουπίσουν όταν σκουπίζουμε… Μια λίστα από δουλειές που δεν έχει τελειωμό! Και ενώ όλο αυτό μας φαίνεται διασκεδαστικό, υπάρχει περίπτωση κάποιες στιγμές, να μας κουράζει μιας και μπορεί να μας καθυστερεί. Είναι σημαντικό ωστόσο να θυμόμαστε ότι ένα πολύ βασικό στοιχείο μέσα από το οποίο μαθαίνουν σχεδόν τα πάντα, ιδίως στα πρώτα στάδια ανάπτυξής τους, είναι η μιμητική συμπεριφορά. Έχουμε όμως αναρωτηθεί ποτέ ποια είναι τα γενικότερα οφέλη των δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής για τα παιδιά;
Καθημερινή ζωή μια ολόκληρη ζωή
Οι δραστηριότητες καθημερινής ζωής, όπως είναι οι δουλειές του σπιτιού, βοηθούν σημαντικά τα παιδιά να μάθουν τι πρέπει να κάνουν για να φροντίζουν τον εαυτό τους αλλά και τους γύρω τους, ξεκινώντας από την οικογένειά τους. Η προετοιμασία των γευμάτων, ο καθαρισμός του σπιτιού, η οργάνωση αλλά και η διατήρηση ενός χώρου οργανωμένου ακόμα και η φροντίδα των φυτών είναι λίγες μόνο από τις δραστηριότητες αυτές. Έτσι κατακτούν, σε μεγάλο βαθμό, δεξιότητες που θα τα ακολουθούν και στην ενήλικη ζωή τους.
Άλλοι μηχανισμοί
Παράλληλα επειδή αυτές οι δραστηριότητες είναι «οικογενειακή υπόθεση» αναπτύσσουν σημαντικά τους μηχανισμούς της λεκτικής επικοινωνίας, της συνεργασίας και της ομαδικότητας. Το να συμβάλλουν στην οικογενειακή ζωή τονώνει σημαντικά το αίσθημα ικανότητας και υπευθυνότητας που νιώθουν. Ακόμα και τα μεγαλύτερα παιδιά, που μπορεί να μην ξεκινούν με μεγάλη προθυμία για να βοηθήσουν, σχεδόν πάντα μετά την ολοκλήρωση της δραστηριότητάς τους νιώθουν ικανοποίηση.
Όλοι κερδισμένοι
Όταν το παιδί μας είναι μικρό και θέλει να ασχοληθεί με τις δραστηριότητες καθημερινής ζωής ενδεχομένως να μας προσθέτει λίγη κούραση. Έχουμε αναρωτηθεί όμως τι γίνεται αργότερα; Όπως για όλες τις δεξιότητες, έτσι και γι’ αυτήν, οι άνθρωποι, όχι μόνο τα παιδιά, χρειαζόμαστε χρόνο και επανάληψη για να τις κατακτήσουμε και να τις τελειοποιήσουμε. Αρκεί να θυμηθούμε πόσες φορές έπεσε, το παιδί, για να μάθει να περπατάει ή πόσο χρόνο χρειαστήκαμε, εμείς, σε μια νέα δουλειά για να προσαρμοστούμε και να μπορούμε να αποδώσουμε πλήρως. Σε βάθος χρόνου όμως, όταν το παιδί μας έχει κατακτήσει τον «στόχο» αυτόν, όλη η οικογένεια θα λειτουργεί αρκετά καλύτερα και θα μειωθεί σε μεγάλο βαθμό το καθημερινό μας άγχος. Είναι πολύ πιθανό να μένει περισσότερος ελεύθερος χρόνος τον οποίο μπορούμε να περνάμε διασκεδάζοντας όλοι μαζί.
Ενθάρρυνση και εναλλακτικές λύσεις
Καλό είναι να μην αποθαρρύνουμε τα παιδιά όταν μας ζητούν να εμπλακούν στις δουλειές αλλά να βρίσκουμε τρόπους ώστε να μπορούν να το κάνουν. Σε περίπτωση δηλαδή που μια δουλειά είναι επικίνδυνη για την ηλικία του, μπορούμε απλά να εξηγήσουμε γιατί δεν μπορεί να το κάνει ακόμα. Στην συνέχεια βρίσκουμε κάτι να αντιπροτείνουμε. Για παράδειγμα όταν το παιδί μας θέλει να κόψει κάποιο λαχανικό με το μαχαίρι μπορούμε να του αντιπροτείνουμε απλά να το πλύνει. Καλό είναι να έχουμε κατά νου ότι οι επαναλαμβανόμενες αρνήσεις ενδεχομένως να του «περάσουν» το μήνυμα ότι δεν χρειάζεται ή ότι δεν έχει την ικανότητα να ασχοληθεί με κάτι.
Πώς θα βάλουμε τα παιδιά στο «παιχνίδι»;
Το να εντάξουμε το παιδί στις δραστηριότητες αυτές σε καθημερινή βάση μπορεί να μας δυσκολέψει λίγο ιδίως με τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας. Γι’ αυτό μπορούμε να:
- Κάνουμε τις δουλειές μαζί μέχρι να μπορέσει να τις κάνει μόνο του
- Είμαστε ξεκάθαροι με τις υποχρεώσεις όλων μέσα στο σπίτι. Μπορεί να μας φανεί αρκετά βοηθητικό το να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα για όλη την οικογένεια και να γίνει κομμάτι στην καθημερινή ρουτίνα μας.
- Δείχνουμε ενδιαφέρον όταν το παιδί μας έχει καταφέρει να ολοκληρώσει μία δραστηριότητα και το επαινούμε.
Δραστηριότητες καθημερινής ζωής για κάθε ηλικία
Παιδιά 2 – 3 ετών
- Τακτοποίηση παιχνιδιών
- Τακτοποίηση βιβλίων
- Στρώσιμο τραπεζομάντηλου ή σουπλά
- Πλύσιμο λαχανικών
- Ξεσκόνισμα, με βρεγμένο πανάκι, των χαμηλότερων σε ύψος επίπλων
Παιδιά 4 – 5 ετών
- Ολοκληρωμένο στρώσιμο τραπεζιού
- Προετοιμασία φαγητού (με επίβλεψη)
- Άπλωμα (σε επιδαπέδια απλώστρα) και μάζεμα καθαρών ρούχων από την απλώστρα
- Τακτοποίηση ρούχων στις ντουλάπες
- Τακτοποίηση αντικειμένων από το σούπερ μάρκετ
Παιδιά 6 – 12 ετών
- Πότισμα των φυτών
- Τάισμα των κατοικίδιων
- Πέταγμα σκουπιδιών
- Δίπλωμα και τακτοποίηση ρούχων
- Βοήθεια στην επιλογή γευμάτων και στην συλλογή των υλικών από το σούπερ μάρκετ
- Προετοιμασία φαγητού και σερβίρισμα (με επίβλεψη)
- Σκούπισμα και σφουγγάρισμα