Το να κοιτάτε το νέο σας μωρό, παρατηρώντας κάθε λεπτομέρεια, είναι μια από τις πολλές χαρές της γονεϊκότητας. Μεταξύ πολλών μοναδικών χαρακτηριστικών που μπορεί να παρατηρήσετε είναι ένα σημάδι εκ γενετής – ένα διαφορετικό σημείο στο δέρμα με το οποίο γεννιέται ένα μωρό ή αναπτύσσεται αμέσως μετά τη γέννησή του.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι εκ γενετής σημαδιών:

  1. τα χρωματισμένα, που δημιουργούνται όταν υπάρχει υπερβολική ποσότητα χρωστικών κυττάρων σε μια περιοχή του δέρματος, και
  2. τα αγγειακά εκ γενετής σημάδια, που εμφανίζονται όταν υπάρχει ανώμαλη ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων σε μια συγκεκριμένη περιοχή του δέρματος.

Τα σημάδια εκ γενετής μπορεί να είναι επίπεδα ή υπερυψωμένα, να έχουν κανονικά ή ακανόνιστα περιγράμματα και να έχουν διαφορετικές αποχρώσεις χρωματισμού από καφέ, μαύρο ή απαλό μπλε έως ροζ, κόκκινο ή μοβ. Τα περισσότερα εκ γενετής σημάδια είναι ακίνδυνα και πολλά υποχωρούν από μόνα τους ή συρρικνώνονται με την πάροδο του χρόνου. Μερικές φορές ωστόσο συνδέονται με άλλα προβλήματα υγείας. Γι’ αυτό πρέπει να παρακολουθούνται.

Τι προκαλεί τα εκ γενετής σημάδια;

Οι γιατροί δεν γνωρίζουν τι προκαλεί τα περισσότερα εκ γενετής σημάδια. Δεν μπορούν να προληφθούν και δεν προκαλούνται απ’ οτιδήποτε έγινε ή δεν έγινε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ορισμένα είδη μπορεί να εμφανίζονται σε οικογένειες, αλλά δεν έχει βρεθεί μια γενετική αιτία.

Πώς αντιμετωπίζονται τα εκ γενετής σημάδια;

Οι κηλίδες χρώματος σολομού –σημάδια κόκκινου, ροζ ή σομόν χρώματος που εντοπίζονται συνήθως στον αυχένα, το μέτωπο, τα βλέφαρα ή ανάμεσα στα μάτια- συχνά ξεθωριάζουν με το πέρασμα του χρόνου. Αυτές στο πίσω μέρος του λαιμού μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα αισθητές. Τα περισσότερα άλλα αγγειακά σημάδια μπορούν να αντιμετωπιστούν.

Τα αιμαγγειώματα -καλοήθεις αγγειακοί όγκοι ροζ ή κόκκινου χρώματος που αναπτύσσονται ταχύτατα κατά το πρώτο εξάμηνο της ζωής του βρέφους- μπορεί να είναι παραμορφωτικοί και ενοχλητικοί για τα παιδιά. Τα μικρά αιμαγγειώματα σε λιγότερο ορατά σημεία συνήθως δεν χρειάζονται θεραπεία, καθώς τα περισσότερα συρρικνώνονται μέχρι το παιδί να γίνει 10 ετών. Οι γιατροί μπορούν να θεραπεύσουν μεγαλύτερα ή πιο ορατά αιμαγγειώματα με φάρμακο που τοποθετείται απευθείας στο αιμαγγείωμα, χορηγούμενο ενδοφλέβια ή από του στόματος.

Η θεραπεία με λέιζερ (υψηλά συμπυκνωμένη φωτεινή ενέργεια) μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά με τριχοειδικές δυσπλασίες – σημάδια με ροζ χρώμα που αποκτούν σκούρο κόκκινο ακόμα και μωβ χρώμα καθώς το παιδί μεγαλώνει. Οι περισσότεροι λεκέδες γίνονται πιο ανοιχτοί μετά από αρκετές θεραπείες με λέιζερ “παλμικής βαφής”. Μερικοί μπορεί να επιστρέψουν και να χρειαστούν εκ νέου θεραπεία. Η θεραπεία με λέιζερ ξεκινά συχνά από τη βρεφική ηλικία όταν ο λεκές και τα αιμοφόρα αγγεία είναι μικρότερα. Τα σημάδια στο κεφάλι και το λαιμό αντιδρούν καλά στη θεραπεία με λέιζερ. Το ειδικό μακιγιάζ μπορεί επίσης να κρύψει έναν πορτοκαλί λεκέ.

Στα χρωματισμένα εκ γενετής σημάδια καλό είναι να μην παρεμβαίνουμε, με εξαίρεση τους συγγενείς μελανοκυτταρικούς σπίλους -μεγάλες, σκουρόχρωμες ελιές που συνήθως εντοπίζονται στο κεφάλι ή τον κορμό- και, περιστασιακά, τις κηλίδες café-au-lait – σημάδια ανοιχτού καφέ χρώματος που μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Οι γιατροί μπορούν να αφαιρέσουν τους σπίλους – ιδιαίτερα αν είναι μεγάλου μεγέθους – με χειρουργική επέμβαση, αν και οι πολύ μεγάλοι μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αφαιρεθούν. Η θεραπεία με λέιζερ μπορεί να αφαιρέσει τα σημάδια café-au-lait, αλλά αυτά συχνά επιστρέφουν.

Πότε πρέπει να καλέσω τον γιατρό;

Ένας γιατρός θα πρέπει να ελέγξει ένα σημάδι γέννησης όταν εμφανίζεται για πρώτη φορά για να δει τι είδους είναι και να αποφασίσει ποια παρακολούθηση ή θεραπεία χρειάζεται – εάν υπάρχει.

Καλέστε το γιατρό εάν κάποιο σημάδι αιμορραγεί, πονάει, φαγουρίζει ή δείχνει να έχει μολυνθεί. Όπως με κάθε τραύμα που αιμορραγεί, καθαρίστε την πληγή με σαπούνι και νερό και, χρησιμοποιώντας έναν αποστειρωμένο επίδεσμο, ασκήστε σταθερή πίεση στην περιοχή μέχρι να σταματήσει η αιμορραγία. Εάν η αιμορραγία δεν σταματήσει, καλέστε το γιατρό.

Μερικές φορές τα αιμαγγειώματα σχηματίζουν ανοιχτές πληγές οι οποίες μπορούν να μολυνθούν. Τα συγγενή μελανοκυτταρικά σημάδια σπάνια προκαλούν άλλα προβλήματα, αλλά οι ελιές θα πρέπει να ελέγχονται εφ’ όρου ζωής για αλλαγές στο μέγεθος, το χρώμα ή την υφή.

Τι άλλο πρέπει να γνωρίζω;

Μπορεί να είναι ένα σοκ στην αρχή να δείτε ένα σημάδι εκ γενετής στο νεογέννητό σας. Εάν το σημάδι είναι έντονο και σε σημείο που είναι ορατό, οι άνθρωποι μπορεί να κάνουν ερωτήσεις ή να κοιτάζουν επίμονα – κάτι που μπορεί να σας προκαλέσει αμηχανία ή και εκνευρισμό. Βοηθά να έχετε μια απλή εξήγηση έτοιμη για να το χειριστείτε. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν κακό σκοπό, αλλά θα πρέπει να μπορείτε να τους βάλετε «φρένο» εάν τείνουν να γίνουν αγενείς.

Ακόμη και σε μικρή ηλικία, τα παιδιά παρακολουθούν πώς αντιδρούν οι γονείς τους σε τέτοιες καταστάσεις κι εσείς μπορείτε να τους δώσετε το καλό παράδειγμα για να ξέρουν πώς θα αντιμετωπίζουν τις αντιδράσεις των άλλων. Μιλώντας απλά και ανοιχτά στα παιδιά για τα εκ γενετής σημάδια, είναι πιο πιθανό να τα αποδεχτούν ως ένα άλλο μέρος του εαυτού τους – όπως το χρώμα των μαλλιών. Εξασκηθείτε σε απλές απαντήσεις που μπορούν να χρησιμοποιήσουν εάν ρωτηθούν σχετικά, όπως «Είναι απλώς ένα σημάδι. Γεννήθηκα με αυτό.». Βοηθά επίσης τα παιδιά συναισθηματικά να βρίσκονται γύρω από υποστηρικτικές οικογένειες και φίλους που τους φέρονται κανονικά.