H ανεξαρτησία για τους εφήβους αφορά τη διαδικασία του να δοκιμάζουν νέα πράγματα, να αναλαμβάνουν ευθύνες, να παίρνουν αποφάσεις μόνοι τους και να προσδιορίσουν σταδιακά το «ποιοι είναι» και «τι θέλουν» πραγματικά.
Είναι φανερό λοιπόν πως η κατάκτηση αυτής της ικανότητας είναι ένα βασικό μέρος του «ταξιδιού» του παιδιού προς την ενηλικίωση. Επειδή όμως το τμήμα λήψης αποφάσεων του εγκεφάλου των παιδιών είναι υπό ανάπτυξη, κατά την εφηβεία προκύπτει μια μορφή «εξαρτημένης ανεξαρτησίας». Το παιδί δηλαδή αποζητά την αυτονομία του, η οποία όμως, μόνο με τη σωστή καθοδήγηση και επίβλεψη του γονιού μπορεί να επιτευχθεί.
Πώς βοηθάμε τους εφήβους να γίνουν ανεξάρτητοι
Το να ενθαρρύνετε το παιδί σας να γίνεται μεγαλώνοντας πιο ανεξάρτητο, είναι ωφέλιμο και για τους δυο σας. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, οι έφηβοι χρειάζονται κυρίως αγάπη και σεβασμό.
Υποστήριξη και αγάπη
Πολλές φορές, η αγάπη που νιώθουμε για το παιδί μας οδηγεί σε υπέρμετρη ανησυχία και σαν αποτέλεσμα την εκφράζουμε με «λάθος» τρόπο.
Προσπαθείστε να δείξτε την αγάπη σας «σωστά»:
- Εκφράστε τακτικό ενδιαφέρον για το σχολείο, τα χόμπι και τους φίλους του παιδιού σας.
- Αφιερώστε χρόνο για να ακούσετε το παιδί σας όταν έχει την ανάγκη να σας μιλήσει.
- Δώστε του «χώρο» και σεβαστείτε την ιδιωτικότητά του.
- Πείτε του συχνά «σ’ αγαπώ».
Σεβασμός
Καθώς τα παιδιά περνούν από τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές της εφηβείας, συχνά βιώνουν έντονα και κυρίως αρνητικά συναισθήματα. Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει να κατανοεί και να διαχειρίζεται αυτά τα συναισθήματα μόνο του.
Σεβαστείτε εκτός από το πώς αισθάνεται και το πώς «τοποθετείται» για διάφορα θέματα. Είναι γνωστό πως οι ιδέες και οι απόψεις μας καθορίζουν την προσωπικότητά μας. Οι απόψεις του παιδιού σας μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικές από τις δικές σας, αλλά το να τις παίρνετε στα σοβαρά στέλνει το «μήνυμα» στο παιδί ότι το εκτιμάτε.
Με τον τρόπο αυτό, ο έφηβος νιώθει ασφάλεια και κατ’ επέκταση μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για να δοκιμάσει νέα πράγματα και να ανακαλύψει τα θέλω του.
Οικογενειακοί κανόνες
Οι σαφείς οικογενειακοί κανόνες συμπεριφοράς και επικοινωνίας βοηθούν στην κοινωνικοποίηση του παιδιού και στο να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν «όρια». Οι κανόνες συνεισφέρουν επίσης στο να παραμείνει το παιδί σας ασφαλές καθώς δοκιμάζει νέα πράγματα. Αυτόματα, μέσω των κανόνων, διαμορφώνονται και τα «όρια» της ανεξαρτησίας του εφήβου και αναπτύσσεται ένας συγκεκριμένος κώδικας επικοινωνίας μεταξύ σας.
Οι κανόνες φυσικά αναπροσαρμόζονται με τα χρόνια και καθώς το παιδί μεγαλώνει, χρειάζεται να «διαπραγματευτούμε» κάποιους από αυτούς.
Λήψη αποφάσεων
Η λήψη αποφάσεων είναι μια σημαντική δεξιότητα που πρέπει να αποκτήσει το παιδί. Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει και να εξασκήσει αυτή τη δεξιότητα επεμβαίνοντας εποικοδομητικά στην όλη διαδικασία. Για παράδειγμα, εάν στο παιδί σας αρέσει η μουσική ή γενικώς οι τέχνες αλλά ενδιαφέρεται να σπουδάσει οικονομικά, συζητήστε μαζί του και «ζυγίστε» τα υπέρ και τα κατά για να πάρει την καλύτερη απόφαση.
Είναι ωφέλιμο να βοηθάμε τα παιδιά όταν καλούνται να διαχειριστούν «μικρές ή μεγάλες» αποφάσεις για τη ζωή τους που μπορεί να αφορούν το σχολείο, τις σπουδές τους, το να μένουν έξω μέχρι αργά και ούτω καθεξής.
Εάν πάρετε αυτές τις αποφάσεις με το παιδί σας, αντί για το παιδί σας, είναι πολύ πιο πιθανό, το παιδί να τηρήσει ό,τι αποφασίσατε ενώ παράλληλα ενισχύεται η ικανότητά του να αποφασίζει για τον εαυτό του.
Θα μπορούσατε επίσης να συμπεριλάβετε το παιδί σας στη λήψη οικογενειακών αποφάσεων όπως το πού θα περάσετε τις επόμενες σχολικές διακοπές. Έτσι, τονώνετε την αυτοεκτίμησή του αφού του δείχνετε πως εκτιμάτε τη συμβολή-συμβουλή του.
Ελευθερία και υπευθυνότητα
Ασφαλείς δραστηριότητες που δίνουν στο παιδί σας ελευθερία και χρόνο μακριά από εσάς, το βοηθούν στο να γίνει ανεξάρτητο. Ασχολίες όπως η συμμετοχή σε αθλητικές ομάδες ή συλλόγους, σχολικές παραστάσεις ή εθελοντικές οργανώσεις, ενθαρρύνουν το παιδί:
- Να αποκτήσει νέες δεξιότητες
- Να κοινωνικοποιηθεί
- Να ρισκάρει
- Να καλλιεργήσει το αίσθημα του «ανήκειν»
- Να «δοκιμάσει» τις αντοχές του
- Να μάθει να αναλαμβάνει ευθύνες
Να θυμάστε πως οι έφηβοι μπορεί να πιστεύουν ότι είναι έτοιμοι να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις, αλλά δεν έχουν ακόμη αναπτύξει τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να διαχειριστούν σημαντικές ευθύνες χωρίς τη βοήθειά σας.
«Κεφάλαιο τσακωμός»
Δεν είναι απίθανο το έφηβο παιδί σας να θέλει να «κάνει τη διαφορά» σε πολλά επίπεδα. Μία extreme εμφάνιση, άρνηση να ακολουθήσει αυτό που του λέτε να κάνει, απότομες συμπεριφορές με «κοφτό» λόγο, είναι όλα φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας της ενιλικίωσης. Το παιδί σας μπορεί να δοκιμάζει τα όρια όλων και να αμφισβητεί άτομα που θεωρεί πως έχουν την «εξουσία» και ειδικά.. εσάς.
Μια θετική προσέγγιση στη διαχείριση των συγκρούσεων με τους εφήβους ενισχύει τη σχέση μας με εκείνους.
Μιλήστε στο παιδί με ηρεμία ώστε να λήξει η σύγκρουση και γίνετε το «ζωντανό παράδειγμα» ψυχραιμίας, σεβασμού και αλληλοκατανόησης για εκείνο.