Νήπιο: Σας κάνει ό,τι θέλει; Έτσι θα ξαναπάρετε το πάνω χέρι

Ένα χειριστικό παιδί εκμεταλλεύεται συχνά καταστάσεις ή ανθρώπους για να πάρει αυτό που θέλει, είτε είναι το αγαπημένο του φαγητό, τα παιχνίδια, είτε η προσοχή και ο έπαινος από τους γονείς, τους φροντιστές, τα αδέρφια και τους φίλους. Η χειραγώγηση είναι ο τρόπος που έχει το νήπιο για να αποκτήσει τον έλεγχο ή να κάνει κάποιον να ενδώσει στις απαιτήσεις του χρησιμοποιώντας επιδέξιες τακτικές.

Μερικές φορές, η χειραγώγηση μπορεί να είναι λεκτική, όπως όταν τα παιδιά σας κατηγορούν επίτηδες ότι δεν νοιάζεστε και δεν αγαπάτε αρκετά. Ωστόσο, σε άλλες στιγμές, ένα χειριστικό νήπιο μπορεί να χρησιμοποιήσει άλλες τακτικές, όπως να σας κάνει να αισθάνεστε ένοχοι ή να σας κάνει μια χάρη ώστε να αισθάνεστε υποχρεωμένοι.

Πώς θα αντιμετωπίσετε ένα χειριστικό νήπιο

Εδώ είναι μερικές από τις στρατηγικές που θα μπορούσατε να υιοθετήσετε για να ανακτήσετε τον έλεγχο:

1. Θέστε ορισμένους στόχους

Κατά καιρούς, τα παιδιά είναι υποχρεωμένα να χρησιμοποιήσουν χειραγώγηση για να πάρουν αυτό που θέλουν. Ωστόσο, εάν αισθάνεστε ότι η συμπεριφορά τους γίνεται επαναλαμβανόμενη, προσπαθήστε να τους θέσετε συγκεκριμένους στόχους. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να προκαλέσετε το νήπιο να περιμένει υπομονετικά για επτά ημέρες για να εισακουστεί ένα συγκεκριμένο αίτημά του. Αυτό θα το βοηθούσε να σταματήσει την προσπάθεια να σας χειραγωγήσει και να ελέγξει την επιθυμία να κάνει κάτι αυθόρμητα.

2. Δημιουργήστε ένα σχέδιο δράσης

Ένα σχέδιο δράσης είναι κάτι που μπορείτε να ζητήσετε από το παιδί σας να ακολουθήσει, όποτε χρειάζεται προσοχή ή ζητάει κάτι. Ακολουθεί ένα παράδειγμα που θα μπορούσατε να προσαρμόσετε για το παιδί σας:

• Μείνετε σιωπηλοί για τουλάχιστον 60 δευτερόλεπτα αφού ζητήσετε κάτι.
• Ρωτήστε ξανά μετά από 60 δευτερόλεπτα εάν δεν λάβετε απάντηση.
• Αναφέρετε γιατί θα θέλατε κάποιος να αποδεχτεί το αίτημά σας.
• Ακούστε τους λόγους του άλλου.

Μπορείτε να καρφιτσώσετε τους στόχους (δηλαδή τις υγιείς και επιθυμητές συμπεριφορές που πρέπει να δείξει το παιδί) και τα σχέδια δράσης σε έναν τοίχο ή στο ψυγείο, για να υπενθυμίσετε στο παιδί τους κατάλληλους και αναμενόμενους τρόπους να ζητήσει κάτι και να το πάρει, χωρίς να δείξει χειριστική συμπεριφορά.

3. Αποσπάστε την προσοχή του παιδιού

Αυτός είναι ένας άλλος εξαιρετικός τρόπος διαχείρισης της χειριστικής συμπεριφοράς των παιδιών. Η ιδέα είναι να βρείτε μερικά ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή και τα οποία ταιριάζουν στις αισθητηριακές λειτουργίες του παιδιού σας, όπως για παράδειγμα η εικόνα ενός αγαπημένου πολύχρωμου ζώου ή ενός χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων, ένα κομμάτι μοναδικής και χαλαρωτικής μουσικής ή ο ήχος ενός πουλιού. Τα απτικά ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή σε ένα νήπιο περιλαμβάνουν ζωντανά ή μη αντικείμενα που προσφέρουν διέγερση. Μπορείτε, για παράδειγμα, να κουνήσετε και τα δύο χέρια του παιδιού σας ενώ διατηρείτε οπτική επαφή, να πιέσετε το πίσω μέρος των χεριών του με τους αντίχειρές σας ή να του κάνετε μασάζ με ένα ελαφρώς ζεστό πανί ή ένα μπουκάλι δροσερού νερού, ανάλογα με την θερμοκρασία περιβάλλοντος. Οι άλλοι δύο παράγοντες που αποσπούν την προσοχή είναι η όσφρηση και η γεύση. Μπορείτε πάντα να συνδυάσετε διαφορετικούς τρόπους για να αυξήσετε την αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου.

4. Γίνετε πρότυπα

Οι γονείς μπορούν να παρουσιάζονται ως πρότυπα και να δείξουν στο νήπιο πώς να είναι υπομονετικό όταν χρειάζεται κάτι από κάποιον. Μπορούν να κάνουν ένα παιχνίδι ρόλων μπροστά στα παιδιά για να τους διδάξουν τον κατάλληλο τρόπο να περιμένουν κάτι κατόπιν αιτήματος. Εναλλακτικά, μπορείτε προβάλλετε ένα βίντεο ή να αφηγηθείτε μια ιστορία που περιλαμβάνει μαθήματα σχετικά με τη διαχείριση της χειριστικής συμπεριφοράς. Το βίντεο ή η ιστορία θα περιέχει χαρακτήρες που διαχωρίζονται από την ταυτότητα του παιδιού, βοηθώντας σας έτσι να αποφύγετε να το κατηγορήσετε και να το ντροπιάσετε ενώ το διδάσκετε.

5. Συμμετέχετε και δίνετε οδηγίες

Η καθοδηγούμενη συμμετοχή είναι όταν τα παιδιά και οι γονείς μαθαίνουν κάτι μαζί. Αυτό μπορεί να γίνει εφικτό διαβάζοντας μια ιστορία μαζί ή παίζοντας ρόλους. Η αντιστροφή ρόλων επιτρέπει σε παιδιά και ενήλικες να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να αποκτήσουν γνώσεις ο ένας για τον άλλον, να ενθαρρύνουν και να εξασκήσουν την καλή συμπεριφορά. Αυτή είναι επίσης μια ευκαιρία για εσάς να δείτε τον κόσμο από την οπτική γωνία του παιδιού σας. Θα μπορούσατε να γράψετε ιστορίες, να κάνετε διαλογισμό και δραστηριότητες ενσυνειδητότητας, να χορέψετε, να σχεδιάσετε διαφορετικούς χαρακτήρες ή να αναδημιουργήσετε μια κατάσταση χρησιμοποιώντας διαλόγους. Οι ενέργειες των γονέων σε αυτή τη μέθοδο είναι κρίσιμες. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά μιλούν και ενεργούν περισσότερο από εσάς κι ότι εσείς ακούτε υπομονετικά αντί να αντιδράτε αμέσως. Η επιλογή των λέξεων σας και ο τρόπος που δείχνετε υπομονή όταν κάνετε αυτές τις δραστηριότητες μαζί, μπορεί να βοηθήσει πολύ στο να διδάξετε στο νήπιο πώς να συμπεριφέρεται.

6. Θέστε σαφείς κανόνες

Θέστε ευέλικτους κανόνες για όλα τα μέλη της οικογένειας και ενημερώστε τους τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουν. Οι κανόνες μπορούν να γραφτούν σε αυτή τη δομή:

• Όλοι μπορούν να ζητήσουν ένα επιπλέον σνακ μόνο μία φορά την ημέρα.
• Εάν κάποιος ζητήσει ένα επιπλέον σνακ δύο φορές την ημέρα, μπορεί να το ζητήσει ξανά μόνο μετά από δύο ημέρες.
• Εάν κάποιος ζητήσει ένα επιπλέον σνακ περισσότερες από δύο φορές, πρέπει να περιμένει για μια εβδομάδα πριν κάνει άλλο αίτημα για ένα επιπλέον σνακ.

Αυτές είναι απλές αλλά σαφείς οδηγίες για τον καθορισμό των ορίων και μπορούν να τοποθετηθούν στην τραπεζαρία.

7. Παρέχετε ρεαλιστικές ανταμοιβές

Προσφέρετε ανταμοιβές, απτές και άυλες, όταν το παιδί σας επιδεικνύει καλή συμπεριφορά ή είναι σε θέση να ελέγξει τη χειριστική συμπεριφορά του. Οι ανταμοιβές πρέπει να είναι προβλέψιμες και σαφώς δηλωμένες για να παρακινήσουν το νήπιο να μάθει τον αυτοέλεγχο και την υπομονή. Ένα παράδειγμα λίστας ανταμοιβών μπορεί να είναι: «Ο Χ θα μπορεί να παρακολουθήσει κινούμενα σχέδια για μία επιπλέον ώρα την Κυριακή, εάν δεν συμπεριφέρεται με τον Χ τρόπο για τέσσερις ημέρες». Μπορείτε να δημιουργήσετε μια λίστα επιβράβευσης για κάθε παιδί και να τροποποιήσετε τις ανταμοιβές ή τις συχνότητες με βάση το ενδιαφέρον και το επίπεδο κινήτρων κάθε παιδιού.

8. Δώστε ευκαιρίες για κάθαρση

Η κάθαρση είναι η ψυχολογική διαδικασία απελευθέρωσης στενοχωρητικών και αρνητικών συναισθημάτων για να μειώσει το βάρος από την ψυχή μας. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους θα μπορούσατε να βοηθήσετε το νήπιο να εκφράσει τα πνιγμένα του συναισθήματα ή να εκφραστεί ελεύθερα:

• Παίξτε ένα λεκτικό παιχνίδι με το παιδί σας όπου ο καθένας από εσάς ονομάζει κάτι που τον ενοχλεί ή μοιράζεται ένα περιστατικό που σας έχει πληγώσει.
• Κάντε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου καθώς επιτρέπει στα παιδιά να μοιραστούν πολλά περισσότερα. Κάντε μια λίστα με τέτοιες ερωτήσεις και μη διστάσετε να τους κάνετε οποιαδήποτε από αυτές τις ερωτήσεις καθημερινά όταν είναι χαλαρά.
• Μια άλλη ιδέα είναι να γράψετε ένα γράμμα σε κάποιον χωρίς να του το στείλετε. Γεμίστε το γράμμα με όλες τις ενοχλητικές σκέψεις και εκφράσεις που το παιδί θα ήθελε να γνωρίζει και πετάξτε το γράμμα, κάψτε το ή κόψτε το σε μικρά κομμάτια.

9. Ασχοληθείτε με το ημερολόγιο

Το ημερολόγιο περιλαμβάνει την καταγραφή όλων των σκέψεων και των συναισθημάτων μας, τόσο καλών όσο και κακών. Αυτός είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για το νήπιο να παραμείνει θετικό και να «καθαρίσει» τον εαυτό του απ’ όλες τις σκέψεις και τα συναισθήματα που το εμποδίζουν. Μερικά πράγματα που θα μπορούσαν να συμπεριλάβει το νήπιο στο ημερολόγιο για να αρχίσει να αισθάνεται θετικά, περιλαμβάνουν:

• Τρία κομπλιμέντα που μου έκανε κάποιος
• Ένα άτομο που με στηρίζει πάντα
• Δύο άνθρωποι που πάντα με βοηθούν

Ζητήστε από το παιδί σας να ορίσει μια ώρα για να σκεφτεί την ημέρα του και να διατηρήσει ένα πολύχρωμο ημερολόγιο για να θυμάται και να καταγράφει την ευτυχία και τον πόνο που βίωσε. Θα μπορούσε επίσης να γράψει τι έκανε για τους άλλους κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπως:

• Εκτίμησε την προσπάθεια κάποιου
• Επαίνεσε έναν φίλο
• Προσέφερε ένα χέρι βοήθειας σε έναν γείτονα

10. Βοηθήστε τα να διαχειριστούν το άγχος

Το άγχος συνήθως ερεθίζει τα παιδιά (όπως και τους ενήλικες) να εκδηλώσουν θυμό και να επιδείξουν ευερέθιστη συμπεριφορά. Και τα ερεθίσματα του άγχους μπορεί να είναι οτιδήποτε, από αντικείμενα μέχρι χρονικές στιγμές, μέρη, άτομα και γεγονότα, τα οποία μπορεί να κάνουν το νήπιο να εκραγεί. Για να αποφύγετε την ενεργοποίηση των χειριστικών πράξεων του παιδιού, προσπαθήστε να δημιουργήσετε μια χαλαρή ατμόσφαιρα στο σπίτι. Θα μπορούσατε επίσης να μάθετε περισσότερα για το άγχος στα παιδιά και τους τρόπους αντιμετώπισης για να το βοηθήσετε να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κατάσταση.

11. Ασχοληθείτε με υγιείς οικογενειακές δραστηριότητες

Συμπεριλάβετε το παιδί σας στον προγραμματισμό καθημερινών γευμάτων, εβδομαδιαίων δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων ελεύθερου χρόνου για να ενισχύσετε τον δεσμό σας και να δημιουργήσετε μια βαθιά και δυνατή σχέση μαζί του. Θα μπορούσατε επίσης να κάνετε διάφορες δραστηριότητες μαζί μετά το σχολείο και τα Σαββατοκύριακα.