Παρά τους δύο παγκόσμιους και τους πάμπολλους περιφερειακούς πολέμους, παρά τις πανδημίες, την έξαρση του καρκίνου και των αυτοάνοσων, παρά τη μόλυνση της ατμόσφαιρας και των υδάτων, παρά τα φυτοφάρμακα και την «σκουπιδοποίηση» του καθημερινού φαγητού των ανθρώπων, το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε με εντυπωσιακό ρυθμό τον 20ό και τον 21ο αιώνα. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι το έτος 1900 ο πληθυσμός της γης δεν έφθανε τα 2 δισεκατομμύρια και σήμερα αγγίζει τα 8 δισεκατομμύρια.
Το φαινόμενο οφείλεται βεβαίως σε πολύ μεγάλο βαθμό στην πρόοδο της ιατρικής και της φαρμακευτικής επιστήμης. Κυρίως στα αντιβιοτικά και στους μαζικούς εμβολιασμούς των πληθυσμών. Στα «μπόλια» δηλαδή, που τόσο δαιμονοποιήθηκαν με αφορμή την Covid-19 από τους πιο υποψιασμένους, ψαγμένους και πληροφορημένους (εισαγωγικά στις μετοχές βάζει κανείς κατά βούληση) πολίτες των οικονομικά ανεπτυγμένων κοινωνιών, ως επί το πλείστον της Δύσης.
Δευτερευόντως το φαινόμενο αποδίδεται στη γενικότερη βιομηχανική-τεχνολογική αλλά και στην κοινωνική πρόοδο που συντελέστηκε τα τελευταία 120 χρόνια. Πρόοδο που άλλαξε άρδην την καθημερινή ζωή, τις συνήθειες αλλά και τις δοξασίες (περιορίζοντας ταυτόχρονα τις προκαταλήψεις) εκατοντάδων εκατομμυρίων κατοίκων στον πλανήτη.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που, υπεραπλουστεύοντας κάπως, αποδίδουν την αύξηση της διάρκειας του βίου των ανθρώπων στη διάδοση του σαπουνιού και τις τεράστιες αλλαγές στους κανόνες υγιεινής που αυτή έφερε. Συνετέλεσε ασφαλώς και η κοινωνική πρόοδος που επιτεύχθηκε κυρίως τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με την ανάπτυξη του Κράτους Πρόνοιας, την καθιέρωση τακτικών διαγνωστικών εξετάσεων για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού και την πρόληψη εν γένει.
Από τα 48 στα 90!
Έρευνα του κρατικού γαλλικού Ινστιτούτου Insee αποκάλυψε ότι τα κορίτσια που γεννήθηκαν εφέτος στη Γαλλία θα ζήσουν κατά μέσον όρο 93 χρόνια και τα αγόρια θα ζήσουν 90 χρόνια, ενώ οι Γαλλίδες και οι Γάλλοι που είναι σήμερα 65 ετών έχουν προσδόκιμο ζωής τα 89 και τα 86 χρόνια αντιστοίχως.
Η μελέτη του Insee έδειξε την τεράστια αύξηση του προσδόκιμου βίου των ανθρώπων από τις αρχές του 20ού αιώνα. Των Γάλλων ορισμένως, αλλά τα πορίσματα αφορούν grosso modo άπαντες τους Ευρωπαίους και τους «δυτικούς» εν γένει (ίσως μάλιστα αφορούν ακριβέστερα τους Έλληνες, διότι βάσει πολλών πανευρωπαϊκών στατιστικών τα στοιχεία για τα προσδόκιμα των δύο λαών σχεδόν ταυτίζονται).
Η τεράστια αύξηση του μέσου όρου ζωής τα τελευταία 120 χρόνια φαίνεται από το ότι τα κορίτσια που είχαν γεννηθεί το 1900 στη Γαλλία έζησαν κατά μέσον όρο 56 χρόνια, ενώ τα αγόρια της ίδιας γενιάς μόνο κατά 48 χρόνια. Μέσα σε 122 χρόνια δηλαδή, οι Γαλλίδες κέρδισαν επιπλέον 37 χρόνια ζωής και οι Γάλλοι κέρδισαν 42 χρόνια. Σχεδόν διπλασίασαν τη διάρκεια του βίου τους στο μάταιο τούτο κόσμο!
Τυχερές και άτυχες γενιές
Η πρόοδος που επιτεύχθηκε τα τελευταία 122 χρόνια σε ό,τι αφορά την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ανθρώπων, δεν ήταν βέβαια γραμμική. Η έρευνα έδειξε φέρ’ ειπείν ότι τα κορίτσια που γεννήθηκαν από το 1900 έως το 1937 κέρδιζαν κάθε δεκαετία και 5,7 χρόνια επιπλέον ζωής, ενώ τα αγόρια κέρδιζαν 5,4 χρόνια ζωής. Τα χρόνια από το 1910 έως το 1919, όμως, όπως και τα χρόνια από το 1937 έως το 1945 παρατηρήθηκε μια απόλυτη στασιμότητα.
Το INSEE εξηγεί αυτή τη στασιμότητα με πολλές κακοτυχίες της εποχής: το κύμα καύσωνα του 1911, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο του 1914-1918 και την ισπανική γρίπη που σάρωσε το 1918, αμέσως μετά τον Πόλεμο, επίσης το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο του 1939-1945 και τους πολύ ψυχρούς χειμώνες που των χρόνων εκείνων.
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήλθε η τριακονταετία της μεγάλης οικονομικήκς ανάπτυξης και της θεαματικής προόδου στην ιατρική, με την καθολική διάδοση των αντιβιοτικών και των εμβολίων, με τη ραγδαία βελτίωση των συνθηκών υγιεινής των ανθρώπινων κοινωνιών, με την κάθετη μείωση της παιδικής θνησιμότητας και εν γένει με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε παγκόσμιο επίπεδο, ακόμα και στις χώρες του Τρίτου Κόσμου ως ένα βαθμό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άνθρωποι που ήρθαν στον κόσμο το 1946 είχαν προσδόκιμο ζωής 3 χρόνια υψηλότερο από όσους γεννήθηκαν ένα χρόνο νωρίτερα! Βάσει της έρευνας, τα κορίτσια που γεννήθηκαν από το 1950 έως το 1990 κέρδιζαν 2,1 χρόνια ζωής κάθε δεκαετία που περνούσε, ενώ όσα γεννήθηκαν από το 1991 έως το 2022 κέρδιαν ένα έτος προσδόκιμου ζωής κάθε δεκαετία.
Η πρόοδος αυτή για τα αγόρια ήταν πιο ταχεία. Έτσι, κέρδιζαν 3,1 χρόνια προσδόκιμου ζωής κάθε δεκαετία της ζωής τους από το 1950 έως το 1990 και 1,6 χρόνια κάθε δεκαετία από το 1991 έως το 2022.
Κλείνει η ψαλίδα ανδρών-γυναικών
Είναι σαφές από την έρευνα του Insee και από πολλές παρόμοιες έρευνες ότι τις τελευταίες δεκαετίες η ψαλίδα σε ό,τι αφορά τη μακροζωία ανδρών και γυναικών κλείνει διαρκώς. Για τις γενιές που γεννήθηκαν τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα η διαφορά ήταν 8 χρόνια, υπέρ των γυναικών φυσικά. Τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ευλόγως η διαφορά αυτή έφθασε τα 11 χρόνια.
Μεταπολεμικά η ψαλίδα άρχισε να κλείνει, επιστρέφοντας στα 8 χρόνια για τη γενιά του 1950, στα 6 χρόνια για τη γενιά του 1970 και στα 4 χρόνια για τη γενιά του 1990.
Το Insee υπογραμμίζει τη σημαντική πρόοδο που αφορά τα ποσοστά επιβίωσης των νεογνών, κάτι που εκτινάσσει τις παγκόσμιες στατιστικές έρευνες για το προσδόκιμο του βίου των ανθρώπων. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τη γενιά του 1900 η πιθανότητα να φθάσει ένα νεογέννητο την ηλικία του ενός έτους ήταν 86% για τα κορίτσια και 83% για τα αγόρια. Σήμερα τα ποσοστά εκτινάχθηκαν στο 99,7% και 99,6% αντιστοίχως για τα δύο φύλα.
Πηγή: OT