Καθημερινά τα παιδιά βομβαρδίζονται με μηνύματα, πληροφορίες και εικόνες. Είτε βρίσκονται στο σχολείο, είτε στο διαδίκτυο είτε μιλούν με τους φίλους τους, πρέπει να ξέρουν πώς να αξιολογούν αυτά που ακούνε και βλέπουν, για να σχηματίσουν τις δικές τους απόψεις και πεποιθήσεις. Για να το κάνουν αυτό χρειάζεται να διαθέτουν κριτική σκέψη. Χωρίς την ικανότητα να σκέφτονται κριτικά, τα παιδιά θα δυσκολευτούν ακαδημαϊκά, επαγγελματικά, στις μελλοντικές τους σχέσεις, σε κάθε τομέα της ζωής τους.
Γι’ αυτό ως γονείς είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι τα παιδιά σας μπορούν να σκεφτούν μόνα τους και να έχουν αναπτύξει μια υγιή κριτική νοοτροπία πριν φύγουν από το σπίτι.
Πώς να διδάξετε στα παιδιά να είναι κριτικοί στοχαστές
Όταν διδάσκουμε στα παιδιά να είναι κριτικοί στοχαστές, τους μαθαίνουμε επίσης να είναι ανεξάρτητα. Μαθαίνουν να σχηματίζουν τις δικές τους απόψεις και καταλήγουν στα δικά τους συμπεράσματα, χωρίς μεγάλη εξωτερική επιρροή.
Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να εμφυσήσετε την κριτική σκέψη στα παιδιά σας:
Γίνετε καλό πρότυπο
Μερικές φορές ο καλύτερος τρόπος για να διδάξετε στα παιδιά σας μια σημαντική δεξιότητα, είναι να την μοντελοποιήσετε. Εξάλλου, τα παιδιά τείνουν να αντιγράφουν τις συμπεριφορές που βλέπουν στους γονείς τους. Βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε την κριτική σκέψη καθημερινά στη ζωή σας, ερευνώντας πράγματα που ακούγονται αναληθή και δηλώσεις που φαίνονται άδικες.
Παίξτε μαζί τους
Τα παιδιά μαθαίνουν συνεχώς μέσω της δοκιμής και του λάθους, και το παιχνίδι είναι μια εξαιρετική δραστηριότητα δοκιμής και σφάλματος. Στην πραγματικότητα, το συχνό παιχνίδι με το παιδί σας σε πολύ νεαρή ηλικία θέτει τα θεμέλια για την κριτική του σκέψη. Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, μπορείτε να παίξετε επιτραπέζια παιχνίδια μαζί ή απλώς να του αφιερώσετε χρόνο για να συζητήσετε για κάτι που το ενδιαφέρει. Περνώντας ποιοτικό χρόνο μαζί, έχετε την ευκαιρία να συζητήσετε τα πράγματα σε βαθύτερο επίπεδο και να εξετάσετε τα θέματα κριτικά.
Διδάξτε τους να λύνουν προβλήματα
Ένας τρόπος για να διδάξετε στα παιδιά να σκέφτονται κριτικά είναι να τους μάθετε πώς να λύνουν προβλήματα. Μπορείτε, για παράδειγμα, να τα προκαλέσετε να μετακινήσουν ένα αντικείμενο από τη μια πλευρά του δωματίου στην άλλη, χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους. Στην αρχή, μπορεί να σκεφτούν ότι είναι αδύνατο, αλλά με λίγη υποστήριξη από εσάς μπορεί να δουν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα πόδια τους ή να φορέσουν γάντια. Βοηθήστε τα να βρουν διάφορες λύσεις για το ίδιο πρόβλημα και στη συνέχεια να επιλέξουν μία για να δουν αν λειτουργεί.
Ενθαρρύνετέ τα να κάνουν ερωτήσεις
Όσο εξαντλητικό κι αν είναι μερικές φορές ν’ απαντάτε σε ένα συνεχές καταιγισμό ερωτήσεων, είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε το παιδί σας να αμφισβητεί τα πράγματα κάνοντας ερωτήσεις. Και ο χρόνος που αφιερώνετε για να απαντήσετε στις ερωτήσεις του παιδιού σας – ή να βρείτε τις απαντήσεις μαζί – στο τέλος θα αποδώσει, καθώς το παιδί σας θα μάθει όχι μόνο πώς να εκφράζει τον εαυτό του, αλλά επίσης θα γίνεται όλο και καλύτερο στον εντοπισμό αναληθών ή παραπλανητικών πληροφοριών ή δηλώσεων.
Εξασκηθείτε στη λήψη επιλογών
Η λήψη αποφάσεων συνδέεται άμεσα με την κριτική σκέψη. Επιτρέψτε στα παιδιά σας να λένε «όχι, ευχαριστώ» στις προσκλήσεις για παιχνίδι ή σε πάρτι, εάν αυτό θέλουν. Μπορείτε επίσης να τους δώσετε χαρτζιλίκι και να τους επιτρέψετε να κάνουν κάποιες επιλογές σχετικά με το τι θα κάνουν με τα χρήματά τους. Οποιοδήποτε από αυτά τα σενάρια απαιτεί από το παιδί σας να σκεφτεί κριτικά τις επιλογές του και τις πιθανές συνέπειες προτού λάβει μια απόφαση. Καθώς μεγαλώνει μιλήστε του για τον εκφοβισμό και την πίεση των συνομηλίκων, και καθοδηγήστε το πώς να κάνει υγιείς επιλογές σχετικά με τη χρήση των social media. Όλες αυτές οι καταστάσεις απαιτούν κριτική σκέψη από την πλευρά του παιδιού σας.