Όταν τα παιδιά αρχίζουν να συνδυάζουν λέξεις, όπως «μεγάλο λεωφορείο», «θέλω μπισκότο» ή «έλα μαμά», αυτό είναι ένα σημαντικό ορόσημο στη γλωσσική τους ανάπτυξη. Αυτό το μεγάλο βήμα τους επιτρέπει να εκφράσουν περισσότερες από μία ιδέες κάθε φορά και ξαφνικά γίνεται πιο εύκολο να καταλάβουμε τι προσπαθούν να μας πουν.
Ίσως αναρωτιέστε πώς και πότε συμβαίνει αυτό και πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να δημιουργήσει πρώιμες προτάσεις, ειδικά εάν έχει καθυστέρηση στην ομιλία. Ό,τι από τα δύο κι αν συμβαίνει, ακολουθούν μερικές απαντήσεις σε ερωτήσεις που μπορεί να έχετε.
Πότε αρχίζουν συνήθως τα παιδιά να χρησιμοποιούν προτάσεις;
Κατά τη διάρκεια του τρίτου έτους της ζωής τους, τα παιδιά μαθαίνουν πολλά για τους κανόνες της γλώσσας κι αυτό τους επιτρέπει να αρχίσουν να φτιάχνουν προτάσεις. Αλλά, για να συμβεί αυτό πρέπει να έχουν προηγηθεί ορισμένα πράγματα.
*Προτού αρχίσουν να σχηματίζουν προτάσεις, πρέπει να είναι σε θέση να:
- Πουν αρκετές λέξεις – Δεν μπορούν να δημιουργήσουν μια πρόταση εάν γνωρίζουν μόνο μια «χούφτα» λέξεις. Τα περισσότερα παιδιά 24 μηνών μπορούν να πουν τουλάχιστον 100 λέξεις και το μέσο δίχρονο μπορεί να πει σχεδόν 300 λέξεις.
- Πουν τουλάχιστον μερικά ρήματα – Τα ρήματα είναι λέξεις δράσης, όπως «κάτσε», «έλα» και «φύγε», και είναι ένα από τα βασικά δομικά στοιχεία για τη δημιουργία προτάσεων. Τα περισσότερα παιδιά 24 μηνών μπορούν να πουν τουλάχιστον μερικά ρήματα και το μέσο παιδί σε αυτή την ηλικία μπορεί να πει περίπου 40 ρήματα.
*Μέχρι τους 24 μήνες, αρχίζουν να συνδυάζουν δύο λέξεις, όπως «θέλω μπισκότο», «περισσότερο χυμό» ή «Ο μπαμπάς σπίτι»
Αν και αυτοί οι «συνδυασμοί λέξεων» δεν σχηματίζουν ακριβώς προτάσεις, μας δείχνουν ότι τα παιδιά έχουν καταλάβει ότι μπορούν να συνδυάσουν δύο ιδέες μαζί χρησιμοποιώντας τις λέξεις που γνωρίζουν.
*Μέχρι τους 30 μήνες, αρχίζουν να χρησιμοποιούν πρώιμες προτάσεις
Αυτό που κάνει μια πρώιμη πρόταση διαφορετική από έναν συνδυασμό λέξεων είναι ότι μια πρόταση πρέπει να έχει (τουλάχιστον) ένα υποκείμενο και ένα ρήμα. Το θέμα είναι το άτομο, το μέρος, το πράγμα ή η ιδέα που κάνει κάτι («Ο σκύλος πεινάει») ή μια κατάσταση («Μου αρέσει το παγωτό»). Σε αυτά τα παραδείγματα, το «είναι» και «μου αρέσει» είναι τα ρήματα.
Μια πρώιμη πρόταση δεν χρειάζεται να έχει όλη τη σωστή γραμματική που έχει μια πρόταση για ενήλικες. Στην πραγματικότητα, μια πρώιμη πρόταση μπορεί να αποτελείται μόνο από δύο λέξεις, όπως «σκύλος τρέχει» ή «κάνει κακά». Άλλα παραδείγματα πρώιμων προτάσεων περιλαμβάνουν: «μαμά βόλτα» και «πουλί πετάει».
*Μερικές φορές χρησιμοποιούν απομνημονευμένες εκφράσεις
Υπάρχουν ορισμένες εκφράσεις που ακούγονται συχνά και λέγονται πάντα με τον ίδιο τρόπο, κι αυτό διευκολύνει τα παιδιά να τις απομνημονεύσουν, όπως «το έκανα!», «ορίστε», «δεν ξέρω», « ναι παρακαλώ», «ευχαριστώ», «όχι ευχαριστώ» κ.λπ. Αυτές οι εκφράσεις δεν μας λένε απαραίτητα πόσα γνωρίζουν για τη δημιουργία προτάσεων, επειδή μπορούν να αντιγράψουν και να χρησιμοποιήσουν αυτές τις εκφράσεις χωρίς να τις κατασκευάσουν για τον εαυτό τους από λέξεις που προέρχονται από το δικό τους λεξιλόγιο.
Πότε πρέπει να ανησυχώ για την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού μου;
Η δημιουργία προτάσεων προϋποθέτει ένα αρκετά μεγάλο λεξιλόγιο, με αρκετή ποικιλία λέξεων για να αρχίσει το παιδί να τις συνδυάζετε μεταξύ τους.
Έτσι, τα παιδιά ενδέχεται να παρουσιάσουν προβλήματα εάν είναι:
- 24 μηνών και χρησιμοποιούν λιγότερες από 100 λέξεις
- 24 μηνών και χρησιμοποιούν λιγότερα από 2 ρήματα
Τα παιδιά κινδυνεύουν επίσης εάν είναι:
- 24 μηνών και δεν συνδυάζουν δύο λέξεις
Μόλις τα παιδιά συνδυάσουν λέξεις, μπορεί να έχουν προβλήματα με την ανάπτυξη προτάσεων εάν:
- είναι 30 μηνών και δεν χρησιμοποιούν τουλάχιστον δύο πρώιμες προτάσεις (που περιλαμβάνουν θέμα και ρήμα) εντός 30 λεπτών από το παιχνίδι με έναν γονέα
- χρησιμοποιούν κυρίως απομνημονευμένες εκφράσεις και δεν δημιουργούν πολλές από τις δικές τους προτάσεις
Εάν ανησυχείτε για την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας, μιλήστε με το γιατρό του ή με έναν λογοπαθολόγο.