Όλες οι οικογένειες ενδέχεται κάποια στιγμή να έρθουν αντιμέτωπες με περίπλοκες καταστάσεις που είναι δύσκολο να τις διαχειριστούν. Συχνά, οι γονείς, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την ηρεμία των παιδιών τους, τα κρατούν στο «περιθώριο» όσον αφορά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην «κρύβουμε» αυτές τις δύσκολες καταστάσεις από τα παιδιά, μιας και εκείνα είναι μέρος της οικογένειας και αναπόφευκτα, επηρεάζονται.
Γιατί δεν πρέπει να κρύβουμε τις δυσκολίες από τα παιδιά
Η ανάγκη του να κρατάμε τα παιδιά προστατευμένα από τυχόν δυσάρεστα γεγονότα και καταστάσεις, είναι πλήρως κατανοητή. Ωστόσο, μια τέτοια απόφαση έχει «κόστος» τόσο για τη σχέση μας με εκείνα, όσο και για την συναισθηματική τους ανάπτυξη.
Αποκρύπτοντας την αλήθεια:
Η ανησυχία του παιδιού διογκώνεται
Τα παιδιά είναι κατά κανόνα διορατικά και τις περισσότερες φορές καταλαβαίνουν πως κάτι συμβαίνει. Παρατηρούν τις αλλαγές που προκύπτουν και τη διάθεση των γονιών τους και «γεμίζουν» ερωτηματικά. Εάν τα ερωτηματικά αυτά δεν βρουν απαντήσεις, τότε ενδέχεται να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι τα ίδια είναι η αιτία του προβλήματος και να αναπτύξουν ενοχικά συναισθήματα.
Κατά συνέπεια, η ανησυχία τους μεγαλώνει και μπορεί ακόμη και να φανταστούν από μόνα τους άλλες «καταστροφικές» εξηγήσεις που απέχουν κατά πολύ από την πραγματικότητα.
Η εμπιστοσύνη χάνεται
Ένας υγιής δεσμός με τα παιδιά «απαιτεί» εμπιστοσύνη εκατέρωθεν.
Κρύβοντας την αλήθεια από εκείνα, η ζητούμενη εμπιστοσύνη βλάπτεται. Εάν δε, μάθουν τι πραγματικά συμβαίνει ενώ εμείς μπορεί να τους έχουμε πει ψέματα, είναι βέβαιο πως τα παιδιά θα αισθανθούν προδομένα. Το συναίσθημα αυτό μπορεί να εμφανιστεί ακόμη κι αν αντιληφθούν ότι αποφεύγουμε το ζήτημα ή δίνουμε μη πειστικές εξηγήσεις.
Εάν τα παιδιά αισθάνονται πως δεν τα εμπιστευόμαστε αρκετά ώστε να μοιραστούμε με εκείνα την αλήθεια, είναι λογικό και εκείνα να μην μας εμπιστεύονται.
Το παιδί στερείται πολύτιμων «μαθημάτων» ζωής
Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη ότι δεν θα μπορούμε (για) πάντα να προστατεύουμε τα παιδιά. Η ζωή, αναπόφευκτα θα τα φέρει αντιμέτωπα με δυσάρεστες καταστάσεις.
Η υπερπροστασία επομένως, δεν είναι η λύση. Αντιθέτως. Μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την κατάσταση και να δούμε τη δυσκολία ως μια ευκαιρία να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν «ανθεκτικότητα» και να τους διδάξουμε πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους σε δύσκολες στιγμές.
Πώς μπορούμε να μοιραστούμε δύσκολες καταστάσεις με τα παιδιά
*Πείτε την αλήθεια με τον κατάλληλο τρόπο
Επιλέξτε τις κατάλληλες λέξεις ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα του παιδιού, μα και την κατάλληλη στιγμή, ώστε να του αναφέρεται μια δύσκολη κατάσταση. Το «κλειδί» είναι να λέτε πάντοτε την αλήθεια, αλλά χωρίς περιττές πληροφορίες που μπορεί να μπερδέψουν ή να στεναχωρήσουν έντονα το παιδί.
*Μη φοβάστε να δείξετε τα συναισθήματά σας
Είναι σημαντικό να ενημερώνουμε το παιδί για τις δυσκολίες μας ήρεμα, καθώς δεν είναι καλό να μας δει «εκτός ελέγχου».
Ωστόσο, είναι θετικό να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας και να τα μοιραζόμαστε με τα παιδιά αφού έτσι τα βοηθάμε να καταλάβουν πως και τα αρνητικά συναισθήματα, όπως η λύπη, είναι κάτι φυσικό κι ανθρώπινο.
*Αφήστε τα παιδιά να εκφραστούν
Αφού επικοινωνήσουμε το τι συμβαίνει, πρέπει να δώσουμε «χώρο» και χρόνο στο παιδί να εκφραστεί. Ίσως έχει περαιτέρω ερωτήματα που πρέπει να διευκρινιστούν.
Πάνω απ’ όλα, είναι σημαντικό να επιτρέψουμε στο παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του, είτε αυτά είναι ήπια είτε έντονα, όπως φόβος, θλίψη, θυμός.
*Δείξτε τους τη θετική πλευρά της ζωής
Ό,τι κι αν συμβαίνει, δεν πρέπει φυσικά να αφήνουμε ένα παιδί στο «έλεος» της δυσφορίας του. Τώρα είναι η ιδανική στιγμή για το παιδί να μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του.
Ενθαρρύνετε το παιδί να γράψει ή να ζωγραφίσει για να εκφράσει όσα νιώθει και φροντίστε να διατηρήσετε μια αισιόδοξη στάση.
Ο τρόπος με τον οποίο εμείς ως ενήλικες αντιμετωπίζουμε τις αντιξοότητες, θα «εσωτερικευθεί» και θα υιοθετηθεί από το παιδί.
*Μην ξεχνάτε:
Οικογένεια σημαίνει «ομάδα» κι αν τα παιδιά είναι «μέρος» του προβλήματος, τότε είναι «μέρος» και της λύσης. Δεν είναι βεβαίως «δουλειά» των παιδιών να ανησυχούν για την επίλυση των οικογενειακών προβλημάτων. Ωστόσο, λειτουργώντας ως «ομάδα», συμβάλλετε σημαντικά στην ευημερία, στην «ανάπτυξη» και στην εξέλιξη όλων των μελών της οικογένειας.