Φανταστείτε ότι το παιδί σας ακούει έναν θόρυβο έξω από το παράθυρο του σπιτιού. Σκέφτεστε ότι μπορεί να είναι το γάβγισμα ενός σκύλου ή ίσως ένα παιδί που φωνάζει. Σηκώνεστε να ρίξετε μια ματιά. Δεν βλέπετε τίποτα από τα δυο. «Δεν υπάρχει τίποτα», λέτε στο παιδί.

«Τι είναι το τίποτα;», ρωτάει. Μερικές φορές τα παιδιά μας κάνουν απλές ερωτήσεις για καθημερινές έννοιες. Αλλά για κάποιο λόγο δεν μπορούμε να τους δώσουμε μια ξεκάθαρη απάντηση. Ίσως γιατί τελικά είναι πιο σύνθετο από όσο νομίζουμε.

Διαβάστε επίσης: Μιλάμε στα παιδιά μας για τα μεγαλύτερα ερωτήματα της ζωής

Αν ανωρωτιέστε πώς στο καλό θα εξηγήσετε στα παιδιά σας τι είναι το «τίποτα», οι επιστήμονες έχουν την απάντηση. Αλλά πρώτα πρέπει να το κατανοήσετε εσείς.

Τι είναι το «τίποτα»;

Συχνά λέμε ότι «δεν είναι τίποτα». Αλλά αυτό που εννοούμε είναι ότι δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο πράγμα. Όταν κοιτάξατε έξω, πολλά πράγματα υπήρχαν εκεί – δέντρα, σπίτια, αυτοκίνητα και ποδήλατα ίσως – αλλά αυτό που ψάχνατε δεν ήταν εκεί.

Ακόμη και αν κοιτούσατε σε ένα εντελώς άδειο δωμάτιο, θα υπήρχαν και πάλι πράγματα εκεί. Υπάρχει πάντα αέρας. Ο αέρας αποτελείται από μόρια, όπως το οξυγόνο που πρέπει να αναπνέουμε για να είμαστε ζωντανοί.

Τι γίνεται με το διάστημα;

Στο διάστημα δεν υπάρχει αέρας. Γι’ αυτό οι αστροναύτες πρέπει να φορούν διαστημική στολή για να αναπνέεουν όταν πάνε διαστημική βόλτα. Στην πραγματικότητα υπάρχουν μόρια και στο διάστημα.

Είναι τόσο λίγα και απομακρυσμένα μεταξύ τους που είναι κυρίως άδειος χώρος. Αυτό ονομάζεται κενό. Αυτός ο κενός χώρος είναι γεμάτος με ενέργεια, και αυτό είναι κάτι, ακόμη και αν δεν μπορείτε να το κρατήσετε στο χέρι σας. Η ενέργεια είναι αυτό που κάνει τα πράγματα να συμβαίνουν.

Η ενέργεια δεν χάνεται ποτέ και πάντα δημιουργείται από κάτι. Τα πιο μικροσκοπικά πράγματα που γνωρίζουμε – όπως τα σωματίδια, τα οποία είναι πάνω από ένα εκατομμύριο δισεκατομμύρια φορές μικρότερα από εμάς – είναι φτιαγμένα από ενέργεια.

Κι αν το διάστημα έχει σχήμα, τότε σίγουρα ο χώρος δεν μπορεί να είναι τίποτα. Φαίνεται ότι δεν θα βρούμε το «τίποτα» πουθενά στο σύμπαν μας. Ίσως το μέρος που πρέπει να ψάξουμε για το τίποτα είναι πέρα από αυτό.

Έξω από το διάστημα;

Ο φυσικός Στίβεν Χόκινγκ εξήγησε ότι το σύμπαν δεν έχει όρια, ούτε στο χώρο ούτε στο χρόνο. Όταν βρίσκεστε μέσα σε ένα σπίτι, οι τοίχοι είναι το όριο και μπορείτε να σκεφτείτε τι υπάρχει έξω, ίσως ακόμη και να το δείτε από ένα παράθυρο.

Αλλά αν το σύμπαν δεν έχει όρια, τότε δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως «έξω». Κι αν δεν είναι ούτε εκεί, τότε που; Θα ορκιζόμασταν ότι το «τίποτα» υπάρχει ως ιδέα, όπως το μηδέν. Ίσως αυτό να είναι το μόνο μέρος όπου υπάρχει. Ως ιδέα στο μυαλό μας.