Ακόμα κι αν σας έρχονται θολές εικόνες από την κούνια σας ως μωρό, οι ειδικοί προβάλουν δυσπιστία σε σχέση με τις αναμνήσεις μας από την πρώιμη βρεφική ηλικία. Μήπως αυτές προκύπτουν όχι από δικές μας νοητικές εικόνες αλλά από διηγήσεις των γονιών μας;
Σύμφωνα με την επιστήμη, αυτές οι εικόνες που νομίζουμε πως έχουμε μεταμορφώνονται σε βίωμα ύστερα από περιγραφές του οικογενειακού μας περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου, τις περισσότερες φορές, δεν αντιπροσωπεύουν πραγματικές αναμνήσεις.
Σε ποια ηλικία αναπτύσσουμε εντέλει την ικανότητα να αποθηκεύουμε αυτοβιογραφικές αναμνήσεις;
Διαβάστε επίσης: Μωρά: Ποιες είναι οι «θαυματουργές» τους εβδομάδες;
Πώς σχηματίζονται οι αναμνήσεις του μωρού
Από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των 3 ετών, ο εγκέφαλος ενός μωρού περνά μια περίοδο ταχείας ανάπτυξης. Κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός συνδέσεων στον εγκέφαλό του. Στην ηλικία μάλιστα του ενός έτους, οι εγκεφαλικές συνδέσεις είναι περισσότερες από οποιοδήποτε άλλο στάδιο της ζωής του.
Ωστόσο, αυτός ο τόσο παραγωγικός εγκέφαλος, κάποτε πρέπει να «κλαδευτεί». Η απαλλαγή από ορισμένες από αυτές τις συνδέσεις είναι μια απαραίτητη διαδικασία για τη σωστή λειτουργία του. Σαν αποτέλεσμα, οι πρώτες αναμνήσεις, χάνονται.
Σύμφωνα με ορισμένες θεωρίες, η ανάπτυξη της γλώσσας συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητα του νου να δημιουργεί αναμνήσεις. Με άλλα λόγια, θυμόμαστε αυτό που έχει πάρει ένα όνομα.
Πρόσφατες ερευνητικές μελέτες, επιβεβαίωσαν τα παραπάνω. Ο εγκέφαλος ενός μωρού δεν μπορεί δηλαδή να αποθηκεύσει αναμνήσεις από πράγματα που περιλαμβάνουν συγκεκριμένες έννοιες που εκείνο δεν έχει ακόμη κατανοήσει. Η ομιλία είναι αυτή που επιτρέπει σε ένα παιδί να κωδικοποιεί κάθε λεπτομέρεια και συναίσθημα και να αρχίσει να έχει αναμνήσεις.
Άλλο ένα ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι η ανάπτυξη του ιππόκαμπου αποτελεί το κλειδί για την κωδικοποίηση και την αποθήκευση αναμνήσεων. Ο ιππόκαμπος συνεχίζει να αναπτύσσεται σε όλη την πρώιμη βρεφική ηλικία. Αυτό εξηγεί γιατί τα μωρά δεν μπορούν να αποθηκεύσουν τις πρώτες αναμνήσεις της ζωής τους. Ο εγκέφαλός τους πολύ απλά, δεν είναι έτοιμος ακόμα.
Πότε ένα μωρό ξεκινά να έχει αναμνήσεις
Είναι άγνωστο ακριβώς το γιατί κάποιες αναμνήσεις διαγράφονται. Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές επιβεβαιώνουν ότι αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλος των μωρών είναι ακόμα «πλαστικός» και συνεχώς αναδιατάσσεται.
Οι μνήμες του μωρού διαγράφονται για να δημιουργηθεί χώρος για νέα μάθηση.
Πέραν της γλώσσας που όπως είπαμε είναι απαραίτητη για την αποθήκευση αναμνήσεων, ένα παιδί χρειάζεται και μια αφηγηματική δομή. Πρέπει δηλαδή να είναι σε θέση να περιγράφει τις εμπειρίες του για να τις αποθηκεύει με συνέπεια.
Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο για το χτίσιμο αναμνήσεων είναι η ανάπτυξη της ικανότητας ερμηνείας τους. Να ανακαλούμε δηλαδή ένα γεγονός και να μπορούμε να ερμηνεύουμε αυτό που συνέβη.
Συμπερασματικά και σύμφωνα με τους ειδικούς, οι πρώτες αναμνήσεις είναι κατά κανόνα από περίπου 3 ετών και 4 μηνών.
Μπορούμε να βοηθήσουμε το μωρό μας να «χτίσει» τη μνήμη του;
Όπως είναι φανερό, απαιτείται χρόνος και ένα ορισμένο επίπεδο ωριμότητας για να αποθηκευτούν οι διάφορες πληροφορίες που κάθε μωρό λαμβάνει. Υπάρχουν όμως και τεχνικές που μας επιτρέπουν να βοηθήσουμε το μωρό μας να αποκτήσει περισσότερες.
Καθώς οι αναμνήσεις συνδέονται σχεδόν πάντα με συναισθήματα, ένα μωρό μπορεί να τις «χτίσει» πιο εύκολα μέσω της εξερεύνησης, του αγγίγματος, του βιώματος.
Η τόνωση των αισθήσεών του είναι ένας τρόπος για να βοηθήσετε το μωρό σας να θυμάται στιγμές με περισσότερη ένταση. Όταν λέτε κάτι στο μωρό σας, μπορείτε επίσης να του δείξετε φωτογραφίες ή βίντεο. Μπορείτε επίσης να ενσωματώσετε μυρωδιές ή γεύσεις στις διάφορες εμπειρίες του.
Είναι επίσης χρήσιμο να μιλάτε στο μωρό σας και μεγαλώνοντας να συζητάτε με το παιδί σας για πράγματα που συμβαίνουν. Η συνομιλία όχι μόνο βοηθά τα παιδιά να δημιουργήσουν αναμνήσεις, αλλά και να μάθουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Μπορείτε να μιλήσετε στο μεγαλύτερο παιδί σας για τα διάφορα συναισθήματα. Τη λύπη, το φόβο, τον πόνο κ.λπ. και με αυτόν τον τρόπο, θα το βοηθήσετε να δημιουργήσει σταδιακά, θετικές αναμνήσεις.