Οι κλόουν τρομάζουν τα παιδιά σας ή ακόμη κι εσάς; Μελέτες δείχνουν ότι ο φόβος αυτός είναι παρών τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά σε πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς. Αλλά γιατί φοβόμαστε κάποιον που η δουλειά του είναι να μας κάνει να γελάμε;
Ενώ στην ακαδημαϊκή βιβλιογραφία είχαν διατυπωθεί πολλές πιθανές εξηγήσεις για τη φοβία, καμία μελέτη δεν είχε διερευνήσει συγκεκριμένα την προέλευσή της.
«Ξεκινήσαμε λοιπόν να ανακαλύψουμε τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι φοβούνται τους κλόουν και να κατανοήσουμε την ψυχολογία που κρύβεται πίσω από αυτό. Θέλαμε επίσης να διερευνήσουμε πόσο συχνός είναι ο φόβος των κλόουν και να εξετάσουμε τη σοβαρότητα του φόβου σε όσους τον ανέφεραν», λένε οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας.
Διαβάστε επίσης: Τέρατα κάτω από το κρεβάτι: Πώς δημιουργήθηκε ο κοινός παιδικός φόβος;
«Για να το κάνουμε αυτό, επινοήσαμε ένα ψυχομετρικό ερωτηματολόγιο για να αξιολογήσουμε τη σοβαρότητα της φοβίας», εξηγούν. Το ερωτηματολόγιο για τον φόβο των κλόουν συμπληρώθηκε από ένα διεθνές δείγμα 987 ατόμων.
Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (53,5%) δήλωσαν ότι φοβούνται τους κλόουν τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό. Το 5% δήλωσε ότι τους φοβάται «πάρα πολύ».
Διαπιστώσαμε επίσης ότι οι γυναίκες φοβούνται περισσότερο τους κλόουν από ό,τι οι άνδρες. Ο λόγος αυτής της διαφοράς δεν είναι σαφής, αλλά απηχεί τα ευρήματα ερευνών σχετικά με άλλες φοβίες, όπως ο φόβος των φιδιών και των αραχνών. Ανακαλύψαμε επίσης ότι η κουλροφοβία μειώνεται με την ηλικία, γεγονός που ταιριάζει και πάλι με τις έρευνες για άλλους φόβους.
Από που πηγάζει ο φόβος των κλόουν, σύμφωνα με την επιστήμη;
- Ένα απόκοσμο ή ανησυχητικό συναίσθημα που οφείλεται στο μακιγιάζ των κλόουν που τους κάνει να μην μοιάζουν εντελώς ανθρώπινοι. Μια παρόμοια αντίδραση παρατηρείται μερικές φορές με κούκλες ή μανεκέν.
- Τα υπερβολικά χαρακτηριστικά του προσώπου των κλόουν μεταδίδουν μια άμεση αίσθηση απειλής.
- Το μακιγιάζ των κλόουν κρύβει συναισθηματικά σήματα και δημιουργεί αβεβαιότητα.
- Το χρώμα του μακιγιάζ των κλόουν μας δημιουργεί αρνητικούς συνειρμούς και μας προκαλεί αποφυγή.
- Η απρόβλεπτη συμπεριφορά των κλόουν μας κάνει να νιώθουμε άβολα.
- Ο φόβος για τους κλόουν έχει διδαχθεί από τα μέλη της οικογένειας.
- Αρνητικές απεικονίσεις των κλόουν στη λαϊκή κουλτούρα.
- Μια τρομακτική εμπειρία με έναν κλόουν.
Η τελευταία εξήγηση, μια τρομακτική προσωπική εμπειρία με έναν κλόουν, είχε το χαμηλότερο επίπεδο συμφωνίας στην έρευνα. Αυτό δείχνει ότι η εμπειρία ζωής από μόνη της δεν αποτελεί επαρκή εξήγηση για το γιατί οι άνθρωποι τους φοβούνται.
Αντίθετα, η αρνητική απεικόνιση των κλόουν στη λαϊκή κουλτούρα ήταν ένας πολύ ισχυρότερος παράγοντας που συνέβαλε στην φοβία. Αυτό είναι κατανοητό, δεδομένου ότι ορισμένοι από τους πιο σημαντικούς κλόουν σε βιβλία και ταινίες έχουν σχεδιαστεί για να είναι τρομακτικοί – όπως ο Pennywise, ο ανατριχιαστικός κλόουν από το μυθιστόρημα «It» του Stephen King το 1986.
Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι φοβούνται και τους κλόουν που δεν έχουν σκοπό να μας τρομάξουν. Αυτό υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχει κάτι πιο θεμελιώδες στον τρόπο με τον οποίο οι κλόουν μοιάζουν και που αναστατώνει τους ανθρώπους και τα παιδιά.
Στην πραγματικότητα, ο ισχυρότερος παράγοντας που εντοπίσαμε ήταν τα κρυφά συναισθηματικά σήματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι για πολλούς ανθρώπους ο φόβος για τους κλόουν πηγάζει από το γεγονός ότι δεν μπορούν να δουν τις εκφράσεις του προσώπου τους λόγω του μακιγιάζ τους.
Δεν μπορούμε να δούμε τα «αληθινά» πρόσωπά τους και επομένως δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τη συναισθηματική τους πρόθεση. Το γεγονός ότι δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε τι σκέφτεται ένας κλόουν ή τι μπορεί να κάνει στη συνέχεια, κάνει κάποιους από εμάς να είναι νευρικοί όταν βρισκόμαστε κοντά τους.