Περίπου ένας στους οκτώ ανθρώπους στον πλανήτη σήμερα πάσχει από παχυσαρκία, εκτιμά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ενώ ερευνητές από τη Νορβηγία προειδοποιούν ότι τα παιδιά τους έχουν εξαπλάσιες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι στη μέση ηλικία.
Προηγούμενες έρευνες δείχνουν ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της κατάστασης παχυσαρκίας των γονέων και των παιδιών τους, αλλά λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει κατά πόσο αυτή η διαγενεακή μετάδοση της παχυσαρκίας συνεχίζεται μετά την εφηβεία και κατά την ενήλικη ζωή.
Διαβάστε επίσης: Παιδιά: Πόση ζάχαρη μπορούν να καταναλώνουν;
«Μας ενδιέφερε να δούμε πώς ο δείκτης μάζας σώματος των γονέων σχετίζεται με τον δείκτη μάζας σώματος των παιδιών τους, όταν τα παιδιά έχουν φτάσει στην ενηλικίωση και έχουν ζήσει μακριά από το σπίτι τους για μεγάλο χρονικό διάστημα», υπογραμμίζουν οι ερευνητές.
Σύμφωνα με τα ευρήματά τους που θα παρουσιαστούν στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για την Παχυσαρκία στη Βενετία, όταν και οι δύο γονείς ζούσαν με παχυσαρκία στη μέση ηλικία, τα παιδιά τους είχαν εξαπλάσιες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι στα 40 και τα 50 τους χρόνια, σε σχέση με τους ενήλικες που και οι δύο γονείς είχαν φυσιολογικό βάρος.
Οι πιθανότητες ήταν, επίσης, αυξημένες όταν μόνο ο ένας γονέας είχε παχυσαρκία.
Μάλιστα, όταν μόνο η μητέρα είχε παχυσαρκία, οι απόγονοι είχαν 3,44 φορές υψηλότερες πιθανότητες να έχουν παχυσαρκία, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για τους πατέρες ήταν 3,74.
Τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς επηρεάζουν την ευαισθησία μας στην αύξηση του σωματικού βάρους αλλά και τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρινόμαστε σε περιβάλλοντα τα οποία ενθαρρύνουν τις ανθυγιεινές επιλογές και συνήθειες.
Ορισμένες μελέτες εικάζουν ότι τα παιδιά τείνουν να αναπτύσσουν παρόμοιες διατροφικές συνήθειες και συνήθειες άσκησης με τους γονείς τους όταν ζουν όλοι μαζί κάτω από την ίδια στέγη, με αποτέλεσμα να έχουν παρόμοια κατάσταση ΔΜΣ.
Ωστόσο, η έρευνα δεν προσδιορίζει αν αυτή η συσχέτιση οφείλεται στα γονίδια ή στο περιβάλλον.
Η παχυσαρκία είναι πρόβλημα και για τα (μικρά) παιδιά
Από το 1990 ως το 2022 η αναλογία των παχύσαρκων ατόμων τετραπλασιάστηκε μεταξύ παιδιών και εφήβων και διπλασιάστηκε μεταξύ των ενηλίκων, αναφέρουν οι ερευνητές.
Το ίδιο διάστημα, το ποσοστό των ατόμων με βάρος κάτω του κανονικού μειώθηκε κατά το ένα πέμπτο για τα κορίτσια, κατά το ένα τρίτο για τα αγόρια και κατά το ήμισυ για τους ενηλίκους.
Η παιδική παχυσαρκία αυξήθηκε δραματικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PLOS ONE.
Η ακύρωση των οργανωμένων αθλημάτων, τα διαταραγμένα ωράρια ύπνου, η αύξηση του χρόνου μπροστά στις οθόνες και η υποβάθμιση των υγιεινών διατροφικών συνηθειών συνέβαλαν πιθανώς στη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση της εμφάνισης υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών που παρατηρήθηκε εδώ και δεκαετίες.
Η παχυσαρκία κατά την παιδική, προεφηβική και εφηβική ηλικία αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων φθοράς, όπως είναι η στεφανιαία νόσος και τα καρδιαγγειακά, ο σακχαρώδης διαβήτης, διάφορες μορφές καρκίνων κ.ά. στη μετέπειτα ζωή.
Ιδιαίτερα δε η περίοδος «λιπογενετικής έκρηξης» (adiposity rebound period) από 8-12 ετών θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς η εμφάνιση παχυσαρκίας σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες παιδιών έχει συσχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων υγείας.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η παιδική παχυσαρκία είναι μια σοβαρή και ολοένα αυξανόμενη παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία. Χωρίς άμεση ανταπόκριση, πάνω από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού θα πάσχει από παχυσαρκία έως το 2030, με την πιο δυσμενή και άμεσα απειλούμενη ομάδα να είναι τα παιδιά.