Ο όρος πλαστικό αναφέρεται σε μια ομάδα συνθετικών υλικών από υδρογονάνθρακες, τα οποία σχηματίζονται με πολυμερισμό, δηλαδη μια σειρά χημικών αντιδράσεων σε οργανικές πρώτες ύλες (που περιέχουν άνθρακα), κυρίως φυσικό (ορυκτό) αέριο και αργό πετρέλαιο. Υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας πλαστικού με συγκεκριμένες ιδιότητες με βάση τον τύπο πολυμερισμού που χρησιμοποιείται. Για παράδειγμα πλαστικά σκληρά ή μαλακά, διαφανή ή μη, εύκαμπτα ή άκαμπτα. Επιπλέον, μπορούν να βελτιωθούν οι ιδιότητες του πλαστικού εάν αναμιχθεί με χημικά πρόσθετα, όπως πλαστικοποιητές, επιβραδυντές καύσης ή βαφές. Πολλά από αυτά τα πρόσθετα κάνουν το πλαστικό πιο εύκαμπτο ή ανθεκτικό. Όμως είναι επιβλαβή τόσο για το περιβάλλον όσο και για την υγεία, καθώς μπορούν να ξεφύγουν από το υλικό, να περάσουν στο νερό ή στον αέρα και τελικά να μπουν στην τροφή μας.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ανακύκλωση πλαστικών παίζει πολύ μικρό ρόλο. Προς το παρόν δεν υπάρχει ανακύκλωση πλαστικών, μόνο ανακύκλωση ανοικτού βρόχου ή «κάθετη» ανακύκλωση. Κάθε φορά που ένα κομμάτι πλαστικού ανακυκλώνεται, υποβαθμίζεται σε ποιότητα. Το πλαστικό μπορεί να ανακυκλωθεί μόνο ορισμένες φορές πριν να καταλήξει στον χώρο υγειονομικής ταφής ή στον αποτεφρωτήρα. Έτσι, αυτό που ονομάζουμε ανακύκλωση πλαστικού σημαίνει απλώς αναβολή της τελικής απόρριψης.

Έρευνες περιβαλλοντικών οργανισμών από 19 ευρωπαϊκές χώρες διαπίστωσαν ότι ένα στα τέσσερα προϊόντα που κατασκευάζονται από ανακυκλωμένο πλαστικό περιέχει επιβραδυντές καύσης επικίνδυνους για την υγεία.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, από τους 400 εκατομμύρια τόνους πλαστικού που παράγονται κάθε χρόνο, περίπου το ένα τρίτο καταλήγει, με τη μία ή την άλλη μορφή, στο έδαφος ή στα υπόγεια ύδατα.

Η καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών φαίνεται σχεδόν αδύνατη χωρίς πλαστικό, εφόσον τα συστήματα άρδευσης, τα θερμοκήπια και τα τούνελ καλλιέργειας είναι κατασκευασμένα από αυτό. Πλαστικά δίχτυα κρατούν τα πουλιά μακριά από τα οπωροφόρα δέντρα και τους θάμνους, ολόκληρα χωράφια καλύπτονται με πλαστικό υλικό, ώστε το έδαφος να μπορεί να θερμανθεί και να παραταθεί η καλλιεργητική περίοδος.

Κάποιες χώρες όμως προσπαθούν για την γενική απαγόρευση των πλαστικών μιας χρήσης. Χωρίς να αντιμετωπίζεται το βασικό πρόβλημα. Οι κανονισμοί στο σύνολό τους ρίχνουν το βάρος της ευθύνης στον καταναλωτή για την αποβολή των αποβλήτων και είναι πολύ λίγοι οι κανόνες που υποχρεώνουν τους παραγωγούς να μειώσουν την παραγωγή πλαστικών προϊόντων ή να αναπτύξουν άλλα, τα οποία να μπορούν να ανακυκλωθούν ευκολότερα.

Τα είδη του πλαστικού

Τα πλαστικά είναι ιδιαίτερα δημοφιλής επιλογή για τις συσκευασίες φαγητού και άλλων προϊόντων. Οι κυριότεροι λόγοι είναι γιατί διατηρούν τα χαρακτηριστικά τους τόσο σε υψηλές όσο και σε χαμηλές θερμοκρασίες και μπορούν να είναι εύκαμπτα ή άκαμπτα, αναλόγως με τη σύνθεσή τους.

  • Το πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας (LDPE), για παράδειγμα, είναι ανθεκτικό, ελαστικό και διαφανές. Έτσι, φτιάχνουν από αυτό μεμβράνες.
  • Το PET, από την άλλη, συγκρατεί και αέρια και υγρά, οπότε είναι η βασική ύλη για φιάλες πόσιμων ειδών.
  • Το πολυπροπυλένιο έχει υψηλό σημείο τήξης και μπορεί να αντέξει σε επαφή με χημικές ουσίες, γεγονός που το καθιστά κατάλληλο για χρήση με ζεστά υγρά.
  • Το πολυστυρένιο μπορεί να είναι άκαμπτο, εύθραυστο και διαυγές ή να μετατραπεί σε αφρώδες υλικό, αποτελώντας μια «ευέλικτη» ύλη για προστατευτικές συσκευασίες και δοχεία τροφίμων.
  • Το πολυβινυλοχλωρίδιο, γνωστό ως PVC, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή άκαμπτων ή εύκαμπτων συσκευασιών, από τις οποίες δεν μπορεί να διαφύγει ούτε οξυγόνο ούτε νερό.

Ειδικότερα με μια ματιά στο παρελθόν, το πολυαιθυλένιο είχε ευρεία αποδοχή. Εφευρέθηκε τη δεκαετία του ’30 και με αυτό κατασκευάζονται μπουκάλια ποτών, σακούλες παντοπωλείου και δοχεία τροφίμων. Όμως ο χημικός Giulio Natta ανέπτυξε το πολυπροπυλένιο, ένα πλαστικό με ιδιότητες παρόμοιες με εκείνες του πολυαιθυλενίου. Το οποίο έγινε δημοφιλές στη δεκαετία του ’50 και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σήμερα για διάφορα προϊόντα, όπως συσκευασίες, παιδικά καθίσματα και σωλήνες.

Η εξέλιξη από το παρελθόν μέχρι σήμερα

Ο τρόπο ζωής σε σχέση με το παρελθόν έχει αλλάξει. Παλιότερα τα πράγματα  κατασκευάζονταν για να χρησιμοποιούνται μακροπρόθεσμα, και μόνο ένα μικρό μέρος τους πετιόταν. Για παράδειγμα τα τρόφιμα και τα ποτά πωλούνταν χύμα, κανείς μπορούσε να αγοράσει συγκεκριμένη ποσότητα που ήθελε. Οι συσκευασίες και οι φιάλες μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν ή να επιστραφούν. Οι μανάβηδες πουλούσαν τα λαχανικά χωρίς συσκευασία και οι κρεοπώλες τύλιγαν το κρέας σε λαδόχαρτο. Το γάλα το μοίραζαν στα σπίτια σε γυάλινα μπουκάλια, τα οποία επέστρεφαν στον παραγωγό. Άλλα μπουκάλια πλένονταν για να ξαναχρησιμοποιηθούν και άλλα λιώνονταν για να φτιαχτούν νέα. Οι φαρμακοποιοί φύλαγαν τα χάπια σε γυάλινα δοχεία και προμήθευαν τους πελάτες χωρίς τις γνωστές μας σήμερα καρτέλες. Όλα αυτά πωλούνται πλέον τυλιγμένα σε μεμβράνες ή σε συσκευασίες PET.

Έως τα μέσα της δεκαετίας του ’80 η ιδέα ότι η ανακύκλωση μπορούσε να λύσει το εντεινόμενο πρόβλημα των πλαστικών μιας χρήσης ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στον δυτικό κόσμο. Στα τέλη της ίδιας δεκαετίας, σχεδόν κάθε επαναχρησιμοποιούμενο μπουκάλι αναψυκτικού ή γάλακτος είχε εξαφανιστεί, δίνοντας τη θέση του σε αναλώσιμο πλαστικό.

Στο σήμερα λοιπόν, πολλοί καταναλωτές του ανεπτυγμένου κόσμου θέλουν να ετοιμάζουν το φαγητό τους χωρίς κόπο. Έρευνα στη Γερμανία το 2019 έδειξε ότι το 48% των ερωτηθέντων θεωρεί σημαντικό να μπορεί να προετοιμάζει το γεύμα του εύκολα και γρήγορα. Η βιομηχανία τροφίμων ανταποκρίνεται σε αυτές τις απαιτήσεις προσφέροντας προτεμαχισμένα και προμαγειρεμένα προϊόντα, όλα τυλιγμένα σε πλαστικό.

Κατανάλωση πλαστικού

Μελέτη του 2019, από το Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ της Αυστραλίας, εκτιμά ότι ένας άνθρωπος μπορεί να καταπίνει ως και 5 γραμμάρια πλαστικού κάθε εβδομάδα· όσο το βάρος, δηλαδή, μιας πιστωτικής κάρτας.

Άλλη έρευνα, στον Καναδά, έδειξε ότι όσοι πίνουν νερό από πλαστικά μπουκάλια, πίνουν μαζί και περίπου 130.000 σωματίδια μικροπλαστικού κάθε χρόνο. Μέσω του νερού βρύσης, η αντίστοιχη ποσότητα είναι 4.000 σωματίδια.

Δεν είναι γνωστό εάν τα απορροφούμενα πλαστικά μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και από εκεί στα εσωτερικά όργανα. Είναι πιθανό να αποβάλλονται από τον οργανισμό μέσω του πεπτικού συστήματος.

Πώς μπορεί να γίνει η έκθεση στο πλαστικό

Δεδομένου ότι τα πρόσθετα δεν είναι σταθερά δεσμευμένα στο πλαστικό, διαφεύγουν με την πάροδο του χρόνου και συσσωρεύονται στον αέρα και τη σκόνη. Μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ δείχνει ότι τα μικρότερα παιδιά που τρώνε σε σταθερή βάση σχολικά γεύματα είναι πιο εκτεθειμένα σε φθαλικούς εστέρες, έναν πλαστικοποιητή που χρησιμοποιείται σε δοχεία τροφίμων, σε σχέση με τα παιδιά που δεν καταναλώνουν τέτοια γεύματα. Άλλη μελέτη ανίχνευσε στο αίμα εγκύων Αμερικανίδων κατά μέσο όρο 56 διαφορετικά βιομηχανικά χημικά. Πολλά προέρχονταν από πλαστικά προϊόντα ή τις διαδικασίες που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή τους. Ενδεχομένως υπήρχαν και άλλες ενώσεις, που απλώς δεν αναζητήθηκαν.

Τι περνάει από το πλαστικό

Ουσίες που μπορούν να μεταναστεύσουν από το τοίχωμα του πλαστικού στο τρόφιμο είναι:

  • Μονομερή ή ολιγομερή μόρια που εγκλωβίστηκαν στη δομή κατά τον πολυμερισμό (υπόλοιπα πολυμερισμού) (πχ αιθυλένιο, βινυλοχλωρίδιο κλπ).
  • Ουσίες από τα πρόσθετα που προαναφέραμε κυρίως πλαστικοποιητές, λιπαντικά, χρωστικές αντιοξειδωτικά.
  • Προϊόντα επεξεργασίας πλαστικών (π.χ. διάφοροι διαλύτες αλδεΰδες, κετόνες κλπ).
  • Ουσίες συγκόλλησης και ουσίες από τα μελάνια που έχουν χρησιμοποιηθεί για την εκτύπωση τίτλων, οδηγιών πάνω στην επιφάνεια του πλαστικού.

Μπορεί να μεταναστεύσουν από τα πλαστικά στα τρόφιμα και στο νερό που βρίσκονται σε επαφή και μέσω αυτών να μεταφερθούν στον ανθρώπινο οργανισμό και μπορεί μακροχρόνια να δημιουργήσουν προβλήματα υγείας λόγω της τοξικολογικής ή και πιθανής καρκινογόνου δράσης.

Επιπτώσεις στην υγεία

Μελέτες έχουν δείξει ότι πολλές από τις ουσίες του πλαστικού λειτουργούν ως «ενδοκρινολογικοί διαταράκτες», οι οποίοι είναι χημικές ενώσεις οι οποίες μιμούνται φυσικές ορμόνες παρεμποδίζουν τη δράση των οιστρογόνων και διαταράσσουν το ορμονικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού. Πολλές από τις ουσίες αυτές δεν μεταβολίζονται ούτε αποβάλλονται εύκολα με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται στο οργανισμό και λόγω της τοξικολογικής τους δράσης να προκαλέσουν μελλοντικά διαταραχές ζωτικών οργάνων.

Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, επηρεάζουν τους άντρες και τις γυναίκες στον ίδιο βαθμό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποψιάζεται ότι ενοχοποιούνται για την εμφάνιση καρκίνων που σχετίζονται με ορμόνες, όπως ο καρκίνος του μαστού και των όρχεων. Φαίνεται επίσης πιθανό να επηρεάζουν τη γονιμότητα και την ποιότητα του σπέρματος. Οι διαταράκτες αυτοί μπορεί να συμβάλλουν στην παχυσαρκία, στην ανάπτυξη διαβήτη, σε νευρολογικές παθήσεις, στην πρόωρη έναρξη της εφηβείας και τις γεννητικές δυσπλασίες, όπως ο κρυπτορχιδισμός (απουσία ενός ή και των δύο όρχεων από το όσχεο) και η υποσπαδία (δυσπλασία της αρσενικής ουρήθρας). Κανείς δεν γνωρίζει την πλήρη έκταση των χημικών ουσιών στις οποίες εκτίθενται οι καταναλωτές μέσω της χρήσης πλαστικών ειδών.

Ειδικότερα οι γυναίκες έχουν περισσότερο σωματικό λίπος και ως εκ τούτου συσσωρεύουν στους ιστούς τους περισσότερες λιποδιαλυτές χημικές ουσίες, όπως οι φθαλικοί πλαστικοποιητές. Το γυναικείο σώμα, παράλληλα, είναι πιο ευαίσθητο στις τοξίνες σε κάποιες φάσεις της ζωής, όπως η εφηβεία, η εγκυμοσύνη, η γαλουχία και η εμμηνόπαυση.

Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες αποτελούν πρόβλημα και κατά την διάρκεια στης εγκυμοσύνης. Ο πλακούντας δεν είναι ένα αδιαπέραστο φράγμα, και τέτοιου τύπου χημικές ενώσεις ενδέχεται να διαταράξουν φάσεις ανάπτυξης του εμβρύου στη μήτρα, οι οποίες ελέγχονται από τις ορμόνες. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες στα νεογέννητα, καθώς και ασθένειες ο οποίες εμφανίζονται σε μεγαλύτερη ηλικία.

Νομοθεσία

Όλες οι πλαστικές συσκευασίες που περιέχουν τρόφιμα όπως μπουκάλια νερού, λαδιού, κεσεδάκια γιαουρτιού και άλλα, πρέπει να φέρουν τυπωμένο σε κάποια θέση, που δεν είναι αυστηρά προσδιορισμένη, το ειδικό σύμβολο που δηλώνει τον τύπο του πλαστικού από το οποίο είναι φτιαγμένες. Το σύμβολο αυτό αποτελείται από τρία βέλη που σχηματίζουν ένα τρίγωνο το οποίο στο κέντρο έχει ένα κωδικό αριθμό που συχνά συνοδεύεται από τα λατινικά αρχικά γράμματα της χημικής ουσίας του πλαστικού που είναι κατασκευασμένο. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχει το σύμβολο πρέπει να υπάρχει όμως ο κωδικός και τα αρχικά λατινικά γράμματα.

Κάθε κενή συσκευασία που προορίζεται για χρήση αποθήκευσης, μεταφοράς τροφίμων η απλά να έρθει σε επαφή με τρόφιμο ή εδώδιμο ρευστό πρέπει να έχει την παραπάνω ένδειξη, η να αναγράφει κατάλληλο σε επαφή με τρόφιμα ή να φέρει το ειδικό σύμβολο «ποτήρι – πιρούνι».

  • Οι κωδικοί 2, 4, 5 θεωρούνται οι ποιο ασφαλείς
  • Ο κωδικός 1 κατηγορείται για πιθανές ορμονικές διαταραχές.
  • Ο κωδικός 3 ενοχοποιείται για καρκινο γενέσεις και καρδιαγγειακά και ως εκ τούτου η χρήση του έχει περιοριστεί σημαντικά.
  • Ο κωδικός 6 ύποπτος για καρκινογενέσεις.
  • Ο κωδικός 7 θεωρείται η πλέον επικίνδυνη κατηγορία λόγω των αποδεδειγμένα τοξικών ουσιών που περιέχει. Μεταξύ αυτών είναι η δισφαινόλη Α-(BPA). Απαγορεύεται η οποιαδήποτε σχέση του με τα τρόφιμα.

Κινήματα για μείωση του πλαστικού

Ένα παγκόσμιο κίνημα δημιουργήθηκε το 2016 και ονομάζεται Break Free From Plastic (BFFP). Το BFFP μάχεται τη βιομηχανία για την αλόγιστη χρήση πλαστικού. Αρχικά πιέζει τις επιχειρήσεις να μειώσουν την παραγωγή και την κατανάλωση πλαστικών μιας χρήσης, προωθεί την ύπαρξη πόλεων με μηδενική αποβολή αποβλήτων, κυρίως στην Ασία αλλά και συνεχίζει να οικοδομεί και να ενισχύει το κίνημα για Ζωή Χωρίς Πλαστικό. Το BFFP οργανώνει καμπάνιες ώστε να πείσει τους κατασκευαστές που έχουν «μεταβιβάσει» στους καταναλωτές το πρόβλημα της ρύπανσης που οι ίδιοι προκαλούν, να αλλάξουν αυτή την πρακτική τους. Μαζί με τους συνεργάτες του διενεργεί «ελέγχους επωνυμίας», κατά τους οποίους τα απόβλητα συλλέγονται και ταξινομούνται σύμφωνα με το εμπορικό σήμα της εταιρείας από την οποία προέρχονται.

Τον Ιανουάριο του 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια στρατηγική η οποία αναγνωρίζει τρία βασικά προβλήματα. Πρώτον, τα χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης, δεύτερον, την εισχώρηση των πλαστικών στο περιβάλλον και τρίτον, την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα κατά την παραγωγή πλαστικών. Βασικός στόχος της στρατηγικής είναι όλες οι πλαστικές συσκευασίες να είναι 100% ανακυκλώσιμες έως το 2030. Τον Δεκέμβριο του 2018 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα τρία κύρια όργανα λήψης αποφάσεων της ΕΕ, εισήγαγαν απαγορεύσεις για πλαστικά αντικείμενα μιας χρήσης, συμπεριλαμβάνοντας τα καλαμάκια και τα μαχαιροπίρουνα. Επίσης, συμφώνησαν σε μια σειρά άλλων μέτρων, όπως τη χρήση ανακυκλωμένου υλικού στα μπουκάλια PET σε ποσοστό 25% από το 2025 και έπειτα. Η αποφυγή πλαστικών αντικειμένων μιας χρήσης είναι ιδιαίτερα σημαντική. Μαζί με τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Κίνα, η ΕΕ είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πλαστικών αποβλήτων.

Στην Ελλάδα από τον Ιανουάριο του 2018 οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς επιβαρύνονται με περιβαλλοντικό τέλος 0,04€/τεμάχιο. Από 2021 το τέλος αυτό που έγινε 0,09€/τεμάχιο, επεκτάθηκε σε όλες τις πλαστικές σακούλες, ανεξαρτήτως πάχους, με εξαίρεση τις βιοαποικοδομήσιμες και λιπασματοποιήσιμες. Μέχρι σήμερα το μέτρο έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας.

Τέλος ένα ακόμα κίνημα έγινε από τους εθελοντές της Greenpeace το 2018 που εγκαινίασαν το «Στο ποτήρι μου» ένα δίκτυο επιχειρήσεων καφεστίασης που δίνει έκπτωση όταν ο πελάτης αγοράζει το ρόφημά του στο δικό του επαναχρησιμοποιούμενo ποτήρι. Στα τέλη του 2020, στο δίκτυο συμμετείχαν περισσότερες από 550 καφετέριες σε όλη την Ελλάδα, οι οποίες εδραιώνουν με τον τρόπο αυτό την κουλτούρα επαναχρησιμοποίησης στη χώρα. Οι Έλληνες καταναλώνουν καθημερινά σχεδόν 1.000.000 πλαστικά ποτήρια μόνο για τον καφέ τους, οπότε η επαναχρησιμοποίηση πρέπει να γίνει κανόνας και να πάψει να είναι εξαίρεση.

Γενικοί κανόνες

Αν μη τι άλλο, οι καταναλωτικές συνήθειες πρέπει να αλλάξουν. Η μη αναλώσιμη συσκευασία παίζει σημαντικό ρόλο στα τοπικά τρόφιμα και άλλα ανάλογα. Πριν από λίγα χρόνια, άνοιξαν τα πρώτα παντοπωλεία που απέχουν από τις συσκευασίες εντελώς στα οποία πωλούν προϊόντα χύμα και οι πελάτες φέρνουν τα δικά τους δοχεία. Όλο και περισσότερα καταστήματα που πωλούν τρόφιμα ή πόσιμα είδη στο χέρι προσφέρουν εκπτώσεις σε πελάτες που φέρνουν τα δικά τους ποτήρια. Επιπλέον, οι απαγορεύσεις στις οποίες στοχεύει η ΕΕ σε ορισμένα πλαστικά είδη μιας χρήσης τουλάχιστον στέλνουν ένα μήνυμα σε διεθνές επίπεδο, ότι τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν.

Οπότε κάποιοι γενικοί κανόνες:

  • Τα πλαστικά που είναι κατάλληλα για τρόφιμα πρέπει να φέρουν την σήμανση που προβλέπει η οδηγία 80/ 590. Συνεπώς ο καταναλωτής πρέπει στα πλαστικά που θα αγοράσει να υπάρχει η εγχάρακτη σήμανση καταλληλότητας και να προτιμά τους κωδικούς που είναι ποιο ασφαλής.
  • Είναι σφάλμα η αλλαγή χρήσης μιας πλαστικής συσκευασίας που περιείχε ένα μη εδώδιμο βιομηχανικό προϊόν (πχ δοχεία υγρών καθαρισμού, λιπαντικών κλπ) ακόμη και αν πλυθεί και καθαριστεί με επιμέλεια να χρησιμοποιηθεί για να τρόφιμο.
  • Στο σούπερ μαρκετ μπορεί να προτιμηθεί μια χάρτινη σακούλα για τα λαχανικά ή φρούτα η οποία μπορεί μετά να ανακυκλωθεί.
  • Χρειάζεται προσοχή στην τοποθέτηση φαγητών σε πλαστικά δοχεία ενώ είναι ακόμα ζεστά εφόσον η μετανάστευση εξαρτάται ισχυρά από τη θερμοκρασία. Σε χαμηλές θερμοκρασίες και ιδίως στην κατάψυξη η μετανάστευση είναι απειροελάχιστη έως μηδενική.
  • Αντίστοιχα να αποφεύγεται η έκθεση συσκευασμένων πλαστικών (φαγητών ή ποτών) στον ήλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
  • Δεν επιτρέπεται η χρήση των πλαστικών σε φούρνους μικροκυμάτων εκτός και οι προδιαγραφές του πλαστικού το προβλέπουν. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται οι πλαστικές συσκευασίες που απαιτούν ζέσταμα.
  • Να αποφεύγεται η χρήση πλαστικών μαχαιροπήρουνων για την κατανάλωση του ζεστού φαγητού.
  • Το πλύσιμο των πλαστικών πρέπει να γίνεται με το χέρι σε μέτρια θερμοκρασία, προτιμότερο στη θερμοκρασία περιβάλλοντος χωρίς την χρήση σκληρών καθαριστικών που μπορεί να φθείρουν το υλικό. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα φθαρμένα πλαστικά παρουσιάζουν μεγαλύτερη μετανάστευση. Γι’ αυτό πρέπει να “πετάμε” τα πλαστικά πολλαπλών χρήσεων που έχουν γδαρσίματα ή έχει αλλάξει το χρώμα τους. Για παράδειγμα ο πλαστικός δίσκος κοπής μπορεί να αντικατασταθεί με τον ξύλινο.
  • Να αποφεύγεται η χρήση οποιουδήποτε πλαστικού κυπέλλου για ζεστά ροφήματα (καφέ, τσάι κλπ) εκτός και οι προδιαγραφές επιτρέπουν ρητά τη χρήση αυτή. Προτείνεται στη καφετέρια να φέρουμε το δικό μας ποτηράκι του καφέ με το αντίστοιχο γυάλινο ή μεταλλικό καλαμάκι.
  • Να μην χρησιμοποιούνται πλαστικά μιας χρήσης για πολλαπλές χρήσεις. (πχ πιάτα, μπουκάλια κλπ).
  • Η μακροχρόνια αποθήκευση σε πλαστικά μπουκάλια και δοχεία, αλκοολούχων ποτών και λαδιού πρέπει να αποφεύγεται. Η περιχεόμενη αλκοόλη δρα ως διαλύτης και εκτός της μετανάστευσης μπορεί να έχουμε και διάλυση πλαστικής μάζας. Είναι προφανές ότι τα μπουκάλια του νερού δεν είναι κατάλληλα για αποθήκευση και διατήρηση αλκοολούχων ποτών αλλά και λαδιού.

Συμπερασματικά, δεν χρειάζεται πανικός αλλά ούτε εφησυχασμός. Χρειάζεται σωστή ενημέρωση και εφαρμογή των κανόνων δηλαδή σωστή και όσο το δυνατόν μειωμένη χρήση των πλαστικών στην καθημερινότητα.

Ελενη Γούργαρη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Δρ Αναστάσιος Παπαλαζάρου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος