Η ψυχολογική ενδυνάμωση των παιδιών θεωρείται γενικά μια θετική στρατηγική ανατροφής που πιστεύεται ότι προάγει την ανεξαρτησία, την αίσθηση ελευθερίας, την αυτοπεποίθηση και την ανθεκτικότητα. Ωστόσο, όταν αυτή εφαρμόζεται εσφαλμένα ή είναι υπερβολική, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες αρνητικές συνέπειες. Ποιες οι πιθανές παγίδες; Ποιες οι ενδεχόμενες επιπτώσεις στο παιδί; Πώς βρίσκουμε ως γονείς τη χρυσή τομή;
Διαβάστε επίσης: Παιδιά: Οι συμπεριφορές που υιοθετούν από τους γονείς
Παιδί και ελευθερία: Οι παγίδες που πρέπει να προσέχουμε
Όταν αντιμετωπίζουμε τα παιδιά μας ως συνομήλικους, πιθανότατα θα αρχίσουν να βλέπουν τον εαυτό τους ως ίσο ως προς τη λήψη αποφάσεων. Μπορεί να πιστεύουν ότι έχουν το δικαίωμα να υπαγορεύουν κανόνες και προσδοκίες μέσα στο σπίτι, αμφισβητώντας τη γονική «εξουσία» που είναι απαραίτητη για την παροχή δομής και ορίων. Η έρευνα δείχνει ότι τα παιδιά χρειάζονται σαφή όρια για να αισθάνονται ασφάλεια και να αναπτύξουν αυτοπειθαρχία και σεβασμό.
Όταν λοιπόν τους δίνεται υπερβολική εξουσία ή αυτονομία- ελευθερία χωρίς αντίστοιχες ευθύνες, μπορεί να αναπτύξουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τις ικανότητες και τα δικαιώματά τους. Αυτό ίσως εκδηλωθεί με δυσκολία αποδοχής κανόνων, καβγάδες και προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις. Σχετική μελέτη τόνισε ότι η ακατάλληλη ενδυνάμωση μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα συμπεριφοράς, καθώς τα παιδιά μπορεί να μην μάθουν να λειτουργούν αποτελεσματικά στα επιθυμητά όρια.
Τα ζητήματα στο σπίτι επεκτείνονται εν τω μεταξύ σε όλους τους τομείς της ζωής του παιδιού. Ζητήματα συμπεριφοράς ενδέχεται για παράδειγμα να προκύψουν στο σχολείο ή σε κοινωνικά περιβάλλοντα ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι τα σαφή όρια είναι απαραίτητα για την υγιή ψυχολογική ανάπτυξη και την κοινωνική λειτουργία του κάθε ατόμου.
Ελλείψει αυτών, ένα παιδί πιθανότατα δεν θα μάθει να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την απογοήτευση και να μην ανταποκρίνεται στις ευθύνες που έχει στα πλαίσια της συμβίωσης της οικογένειας, οδηγώντας σε αυξημένο άγχος, ανυπομονησία και δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων του. Έρευνες σχετικές με το «helicopter parenting», το οποίο μεταφράζεται ως εντατική γονική μέριμνα ή πιο απλά ως υπερπροστασία, δείχνουν ότι η υπερβολική γονική συμμετοχή μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη συναισθηματικής ρύθμισης και ανεξαρτησίας.
Τελικά, η υπερβολική ενδυνάμωση του παιδιού και η απόλυτη ελευθερία δεν αποτελούν πρακτικές που το προετοιμάζουν για την ενηλικίωση αφού εμποδίζουν την ικανότητά του να επιτύχει σε περιβάλλοντα όπου απαιτείται συνεργασία, συμβιβασμός και επιμονή.
Τι μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε τέτοιους κινδύνους
Είναι ζωτικής σημασίας για τους γονείς να είναι παρόντες και αφοσιωμένοι, προσφέροντας έπαινο και κριτική με ουσιαστικό τρόπο, προάγοντας την ανάπτυξη και όχι απλώς ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση του παιδιού, προσφέροντάς του μόνο προνόμια.
Για να το πετύχετε:
- Θέστε σαφή όρια: Η θέσπιση κανόνων βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν τα όρια και να σέβονται τους γονείς τους.
- Παρέχετε συνεπή καθοδήγηση: Η προσφορά συνεπούς και δίκαιης καθοδήγησης βοηθά τα παιδιά να ξεχωρίσουν το σωστό από το λάθος και να αναπτύξουν μια αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας.
- Ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία εντός ορίων: Το να επιτρέπετε στα παιδιά να κάνουν επιλογές εντός καθορισμένων ορίων ενισχύει την αυτονομία τους.
- Εξισορροπήστε σταθερότητα με «ζεστασιά». Ανάμεσα στα πολλά στυλ ανατροφής (αυταρχικά, πολύ επιτρεπτικά ή ακόμα και αδιάφορα), βρείτε μια υγιή ισορροπία μεταξύ ανεξαρτησίας και σεβασμού για ορισμένους κανόνες. Τα δομημένα περιβάλλοντα με κατανόηση και αγάπη βοηθούν τα παιδιά να αναπτυχθούν συναισθηματικά και κοινωνικά και να γίνουν ανθεκτικά άτομα, ικανά να περιηγηθούν στις πολυπλοκότητες της ζωής.